સલીમ અલી --- Salim Ali

🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰
*🔰ઈતિહાસમાં 12 નવેમ્બરનો દિવસ*
🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા ગોંડલ (યુયુત્સુ) ૯૦૯૯૪૦૯૭૨૩*
🌀💠🔰🌀💠🔰🌀💠🔰🌀💠
*🐤🐦🐧સલીમ અલી🐤🐦🐧🐔*
🐔🐧🐦🐤🐣🐥🐝🐾🐝🐛🐤
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા ગોંડલ (યુયુત્સુ) ૯૦૯૯૪૦૯૭૨૩*

*🐝ગુજરાતના વનસ્પતિશાસ્ત્રી અને આર્યુંવેદાચાર્ય,પક્ષીવિદ, પ્રકૃતિવાદી, વન્યજીવન સંરક્ષણવાદી અને ભારતના 🐣‘ બર્ડ મેન’ 🐣તરીકે જાણીતા ડૉ. સલીમ મોહિઝુદ્દીન અબ્દુલ અલીનો જન્મ તા.૧૨/૧૧/૧૮૯૬ ના રોજ મુંબઈમાં થયો હતો. તેમનુ મૂળ વતન ખંભાત હતું. તેમનું આખું નામ ડૉ.સલીમ મોહિઝુદ્દીન અબ્દુલ અલી હતું.*
*🐤ડૉ.સલીમ અલી એની જિંદગીના શરૂઆતના દિવસો બેકારી અને તકલીફોમાં વિતાવ્યા હતા. નસીબે એનો હાથ પકડ્યો ના હોત તો તે વેપારધંધામાં કે ઓફીસ મેનેજર તરીકે જ જીવી જાત. દસ વર્ષની વયે સલીમને મામાએ એરગન લઇ આપી. એક દિવસ સલીમે ચકલીનો શિકાર કર્યો. આ ચકલીના ગળાનો નીચેલો ભાગ પીળા રંગનો હતો. સલીમ એ જાણવા ઉત્સુક હતો.પણ તેના મામા કહી ણા શક્યા કે ચકલી નોખી કેમ છે. એમણે સલીમને બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટી પર જવાનું સૂચવ્યું. એ ગયો તો ખરો,પણ અજાણ્યા અને વિચિત્ર લાગતાંઅંગેજ માનદ મંત્રી એસ.મીલાર્ડની પાસે જતાં અચકાતો હતો. હિંમત કરી તે ઓફિસમાં ગયો. આ એક જ ઘટનાએ સલીમની જિંદગીમાં આમૂલ પરિવર્તન આવ્યું. અને ભારતને તેનો શ્રેષ્ઠ પક્ષીવિદ મળ્યો. મિલાર્ડે પેલી ચકલીને પીળા રંગની ચકલી ઓળખી બતાવી અને સોસાયટીમાં દવાઓ ભરીને સાચવેલા પક્ષીઓનો અદભૂત ખજાનો પણ એને બતાવ્યો. સલીમને આ ઘટના પછી પક્ષીવિદ તરીકે જ વ્યવસાયમાં જોડાવાનો સંકલ્પ કર્યો.તેમને ભારતમાં હૈદરાબાદ રાજ્યના પક્ષીઓની મોજણીની સર્વપ્રથમ કામગીરી કરી.ત્યારપછી સમગ્ર ભારતના બધા જ પ્રદેશમાં પક્ષીઓની મોજણીની કામગીરી કરી હતી.*
*💠👉સલીમ અલીએ દાયકાઓ સુધી બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટી (બી.એન.એચ.એસ)સાથે રહીને વિવિધ પ્રજાતિઓનાં પક્ષીઓ વિશે ગહન સંશોધનકાર્ય કર્યું હતું.*


*📓ઇ.સ. ૧૯૪૭ પછી તેમણે ‘બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટી’ માં પ્રમુખ વ્યક્તિ તરીકે યોગદાન આપ્યું અને ‘ભરતપુર પક્ષી અભયારણ્ય’(કેઓલદેવ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન) ના નિર્માણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે.તેમણે સાયલનન્ટ વેલી નેશનલ પાર્કને બચાવવા માટે પણ મહત્વનું યોગદાના આપેલ છે. કચ્છ અને ત્રાવણકોરનાં પક્ષીઓ પર તો તેમણે સ્વંતત્ર ગ્રંથો લખ્યા છે. ડૉ. સલીમ અલી દ્વારા લખાયેલું અને ૧૯૪૧ માં પ્રકાશિત થયેલું 📗📗📗 “The Book of Indian Birds” જે BNHS & Oxford 📚📚દ્વારા પણ પ્રકાશિત થયું અને બધા જ પક્ષીપ્રેમીઓ દ્વારા વખાણાયુ છે. જેમા ભારતમાં જોવા મળતા 500 થી વધુ પક્ષીઓની સચિત્ર માહિતી છે તથા પક્ષીનિરીક્ષણ માટેના ફિલ્ડમાર્ક અને પૂરકમાહિતી પણ ખૂબ જ સરસ છે. ત્યારબાદ તેમણે બીજુ પુસ્તક “handbook of the birds of india and Pakistan ” પણ લખ્યું છે. જેમાં તેમણે પક્ષીઓની ગુણ-અવગુણ, પ્રવાસી આદતો વિશે રોચક માહિતી આપેલ છે. 'આપણાં સામાન્ય પક્ષીઓ' એ તેમનું પ્રસિદ્ધ પુસ્તક છે. આ ઉપરાંત પણ તેમણે પક્ષીઓ વિશે ઘણા પુસ્તકો લખ્યા છે. તેમણે 📙📙📖📖‘ ધ હોલ ઓફ ધ સ્પેરો’ નામની આત્મકથા લખી.📘📚📘📔*
*👉તેમણે ઘણા રાષ્ટ્રીય અને અંતરરાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર એનાયત થયા છે. ૧૯૫૮ માંભારત સરકારે તેમ ને ‘પદ્મ ભૂષણ’ અને ૧૯૭૬ માં ‘પદ્મવિભૂષણ’ આપી સન્માનિત કર્યા છે.*
*🎯👉ડૉ.સલીમ અલી ૨૦મી જુન ૧૯૮૭નાં દિવસે અવસાન થયું. તેમના માન અને દેશને આપેલ અપ્રતિમ સેવા બદલ ગોવા સ્થિંત પક્ષી ઉદ્યાનનું નામકરણ કયા પ્રસિદ્ધ વ્ય ક્તિ નાં તેમના નામ પર રાખવામાં આવ્યું છે.*
*🎯🔰👉અરૃણાચલ પ્રદેશના પશ્ચિમ વિસ્તારમાંથી મળી આવેલા વિશિષ્ટ અને નવી પ્રજાતિના પક્ષી હિમાલયન ફોરેસ્ટ થ્રસને ભારતના વિશ્વપ્રસિદ્ધ પક્ષી નિષ્ણાત સ્વ.સલીમ અલીનું નામ આપવામાં આવ્યું છે.એટલે કે આ નવી પ્રજાતિના પંખીને ઝૂથેરા સલીમ અલી એવું નામ આપવામાં આવ્યું છે. કોચિ શહેરથી 58 કિમી અને એર્નાકૂલમ જિલ્લામાં કોઠમંગલમની ઉત્તરે મધ્ય કેરલાના ઇડુક્કી જિલ્લાના દેવીકુલમ તાલુકામાં તટ્ટેક્કાડમાં👉👉 “તટ્ટેક્કાડ પક્ષી અભ્યારણ્ય” આવેલું છે. આ પક્ષી અભ્યારણ્યની વૈશ્વિક પ્રસિદ્ધિની કીર્તિ ડો સલીમ અલી આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રખ્યાત પક્ષીવિદ્યા નિષ્ણાતને કારણે છે.*

*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા ગોંડલ (યુયુત્સુ) ૯૦૯૯૪૦૯૭૨૩*

🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰
*🔰ઈતિહાસમાં 12 નવેમ્બરનો દિવસ*
🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા ગોંડલ (યુયુત્સુ) ૯૦૯૯૪૦૯૭૨૩*
🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰
*🎯🎯સલીમ અલી🎯🎯*
🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰

*ગુજરાતના વનસ્પતિશાસ્ત્રી અને આર્યુંવેદાચાર્ય અને ભારતના ‘ બર્ડ મેન’ તરીકે જાણીતા ડૉ. સલીમ મોહિઝુદ્દીન અબ્દુલ અલીનો જન્મ તા.૧૨/૧૧/૧૮૯૬ ના રોજ મુંબઈમાં થયો હતો. 👁‍🗨તેમનુ મૂળ વતન ખંભાત હતું.👁‍🗨 તેમનું આખું નામ ડૉ.સલીમ મોહિઝુદ્દીન અબ્દુલ અલી હતું. ડૉ.સલીમ અલી એની જિંદગીના શરૂઆતના દિવસો બેકારી અને તકલીફોમાં વિતાવ્યા હતા. નસીબે એનો હાથ પકડ્યો ના હોત તો તે વેપારધંધામાં કે ઓફીસ મેનેજર તરીકે જ જીવી જાત. દસ વર્ષની વયે સલીમને મામાએ એરગન લઇ આપી. એક દિવસ સલીમે ચકલીનો શિકાર કર્યો. આ ચકલીના ગળાનો નીચેલો ભાગ પીળા રંગનો હતો. સલીમ એ જાણવા ઉત્સુક હતો.પણ તેના મામા કહી ણા શક્યા કે ચકલી નોખી કેમ છે. એમણે સલીમને બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટી પર જવાનું સૂચવ્યું. એ ગયો તો ખરો,પણ અજાણ્યા અને વિચિત્ર લાગતાંઅંગેજ માનદ મંત્રી એસ.મીલાર્ડની પાસે જતાં અચકાતો હતો. હિંમત કરી તે ઓફિસમાં ગયો. આ એક જ ઘટનાએ સલીમની જિંદગીમાં આમૂલ પરિવર્તન આવ્યું. અને ભારતને તેનો શ્રેષ્ઠ પક્ષીવિદ મળ્યો. મિલાર્ડે પેલી ચકલીને પીળા રંગની ચકલી ઓળખી બતાવી અને સોસાયટીમાં દવાઓ ભરીને સાચવેલા પક્ષીઓનો અદભૂત ખજાનો પણ એને બતાવ્યો. સલીમને આ ઘટના પછી પક્ષીવિદ તરીકે જ વ્યવસાયમાં જોડાવાનો સંકલ્પ કર્યો.તેમને ભારતમાં હૈદરાબાદ રાજ્યના પક્ષીઓની મોજણીની સર્વપ્રથમ કામગીરી કરી.ત્યારપછી સમગ્ર ભારતના બધા જ પ્રદેશમાં પક્ષીઓની મોજણીની કામગીરી કરી હતી. કચ્છ અને ત્રાવણકોરનાં પક્ષીઓ પર તો તેમણે સ્વંતત્ર ગ્રંથો લખ્યા છે. આ ઉપરાંત પણ તેમણે પક્ષીઓ વિશે ઘણા પુસ્તકો લખ્યા છે. તેમણે 👁‍🗨💠‘ ધ હોલ ઓફ ધ સ્પેરો’ નામની આત્મકથા લખી. તેમણે ઘણા રાષ્ટ્રીય અને અંતરરાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર એનાયત થયા છે. ભારત સરકારે પણ તેમને’ પદ્મ ભૂષણ’ આપી સન્માનિત કર્યા છે. ડૉ.સલીમ અલી ૨૦મી જુન ૧૯૮૭નાં દિવસે અવસાન થયું.*
વિક્રમ સંવત ૨૦૫૩ ના પ્રારંભિક દિવસે એટલે કે ૧૨મી નવેમ્બર ૯૬ ના રોજ ભારતીય ટપાલ ખાતાએ વિશ્વ વિખ્યાત પક્ષીવિદ સલીમ અલીની સંસ્કૃતિ આઠ અને અગિયાર રૂપિયાની બે આકર્ષક ટિકિટો બહાર પાડી. પહેલી ટિકિટમાં પેન્ટેડ સ્ટોકર્સ, પક્ષીઓનું ઝુંડ જોવા મળતું. અને બીજું ચિત્ર સ્વ. અલીનું છે. પેન્ટેડ સ્ટોકર્સ, ધી ગ્રેટ ઇન્ડિયન બર્ડસ વગેરે પક્ષીઓને શ્રી અલીએજ લુપ્ત થતા બચાવ્યા હતા.

🎯🔰ડૉ. સલીમ અલી ૮૭ વર્ષની વયે પણ સ્વસ્થ અને સક્રિય હતા. ૧૯૮૩માં બિમારીના દિવસોમાં તેમણે ધી ફોલ ઓફ એ સ્પેરો શીર્ષકની પોતાની મનોરંજક આત્મકથાના લેખનનું કામ પરિપૂર્ણ કર્યું. ડૉ. અલીએ સમગ્ર જીવન પક્ષી વિજ્ઞાનને સમર્પિત કરી દીઘું. ૧૯૮૭માં ડૉ. અલીએ આ પૃથ્વી પરથી હંમેશને માટે સ્થળાંતર કર્યું. આજે પણ સમગ્ર વિશ્વમાં આ પક્ષીવિદ વિરંગરાજના પુનરાગમનની કાગડોળે વાટ જોવાય છે. ડૉ. અલીએ કરેલું પક્ષી જગતની સેવા, સંશોધન કાર્ય કયારેય વિસરાય નહિ.

🎯👉ઇ.સ. ૧૯૨૪ ની વાત છે. બોમ્બે નેચરલ હોસ્ટરી સોસાયટીના જનરલમાં ઇ.સ. સ્ટઅર્ટ બેફરે લખેલ ફોના ઓફ બ્રિટિશ ઇન્ડિયા ના પક્ષીઓ વિશે બીજા ખંડોના પક્ષીઓના નિરિક્ષણ કરતા આ પરિક્ષકે લખેલુ કે બફરે આ પક્ષીઓ વિશેના અભ્યાસના સંદર્ભ માટે કરેલા પુસ્તકોમાં એક પણ ભારતીય લેખક કે પક્ષીવિદનું નામ નથી. એ ખરેખર ખેદજનક ઘટના કહેવાય. ભારતીય પક્ષીવિદ સલીમ અલીના ઘ્યાનમાં આ વાત આવી ભારતીય લેખક માટે કરેલી આ ગંભીર ટીકા એમને સ્પર્શી ગઈ. એજ ક્ષણે એમણે નકકી કર્યું કે હું આ પરિક્ષકની માન્યતા જ બદલી નાખીશ. ત્યારથી સલીમ અલીએ વેપાર ધંધો છોડી દીધો. અને પક્ષીઓના વિશ્વમાં ખોવાઈ ગયા.

🎯👉એજ સોસાયટીના ૧૯૨૬ના વર્ષમાં જર્નલમાં સલીમ અલીની પક્ષીઓ બદલ એક નિરિક્ષણ નોંધ પ્રસિઘ્ધ થઇ. એ પછી ૧૯૨૮માં સલીમ અલી પક્ષીઓ વિષયક વઘુ અભ્યાસના સંદર્ભે જર્મની ગયા. ત્યાં જઈને તેમને પ્રા. એર્વિન સ્ટેસમાન ના હાથ નીચે કામગીરી કરી પક્ષીઓનું વર્ગીકરણ એમનું શરીરશાસ્ત્ર વગેરેનો વસ્તૂત અભ્યાસ કર્યો. મૃત પક્ષીઓની ચામડી ઉતારવી, એમા માવો ભરી સિવી દેવું, એનું માપન નક્કી કરવું. આ બઘુ તેઓ એમની પાસેથી શિખ્યા. જર્મનીથી પાછા ફર્યા પછી એક જ કામગીરી ન કરતા એમને મૃત પક્ષીઓ ઉપરાંત જીવંત પક્ષીઓ વિશેના અભ્યાસ શરૂ કર્યો. પક્ષીઓના સ્વભાવ વિશે, એમના વિવિધ અવાજો વિશે, પક્ષીઓના વિશિષ્ટ પ્રદેશો, અનુકૂલન, પક્ષીઓની વિવિધ જાતો વગેરે વિશે કુતુહલતાથી અભ્યાસ કરી માહિતી ભેગી કરવા માંડી. એ માટે દેશને ખુણે ખુણે પણ જવાની તેમની તૈયારી હતી.

પક્ષીઓ વિશેનું સંશોધન કરવું એટલે કંઇ ખાવાના ખેલ નહોતા. રખડપટ્ટી તો કરવી જ પડે. કચ્છના રણથી માંડીને અરૂણાચલ પ્રદેશના જંગલો સુધી, લડાખના હાડ ઘુ્રજાવી દેતા ઠંડા વિસ્તારોથી માંડીને દક્ષિણના વિવિધ ભાગોમાં તાપ-તડકો ઠંડી-ગરમી જોયા વિના તેમને સતત ભ્રમણ કર્યું. હિમાલયમાં સતત બરફનો વરસાદ પડતો હોય, કચ્છના રણમાં અતિશય ગરમી હોય તો પણસલીમ અલી માટે પક્ષીઓ જ એક માત્ર લક્ષ્ય હતું.

પક્ષીઓના સંશોધન માટે અભ્યાસ માટે દેશભરનો પ્રવાસ ખેડવો પડે. આર્થિક અને શારીરિક સમસ્યાઓ તો આવે જ. જે જે પક્ષીઓ વિશેની માહિતી એમને મળતી તેનું સંશોધન-વૃત્તાંત તેઓ પ્રસિદ્ધ કરાવતા છતાં એ સમયકાળમાં અન્ય દેશોના પક્ષી શાસ્ત્રીઓ તરફથી કોઈ પ્રોત્સાહન મળ્યું નહીં. બી.એમ.એચ.એસ.ના જર્નલમાં તેમના વિસ્તૃત લેખો દ્વારા એમનું નામ યુરોપમાં અને અમેરિકા સુધી પહોંચ્યું છે. એમનું લખાણ માહિતિપૂર્ણ, રસપ્રદ સંશોધનીય રહ્યું. પક્ષીઓના અભ્યાસ માટે કરવો પડતો ખર્ચ અને સાથે સાથે ઘરચલાઉ કામગીરી તેમના માટે કપરૂ થઈ પડયું હતું. એના સગા સંબંધીઓ એને પક્ષીવેડા બંધ કરવાનું કહેતા. પરંતુ તેઓ કયારેય ચલિત થતા ન હતા. એક માત્ર તેમની પત્ની તેહમિના તેમનો સારો સાથ આપ્યો. પ્રવાસ દરમ્યાન તેઓ સાથે જ રહેતા.

કેરલમાંથી પક્ષી નિરિક્ષણ દરમ્યાન તેમણે બે પક્ષીઓની ઉપ જાતી શોધી કાઢી. એમને સલામતી ધરા નામ પણ આપવામાં આવ્યું. એકનું નામ હતું ઇન્ડિયન એમરાલ્ડ ડવ અને બીજાનું નામ હતું ત્રાવણહાર સ્ટેરકડ ધેન ટેલ વાર્ભલર જયારે સલીમ અલીના પત્ની તહમિના ધરા નામાંકિત થયેલા અન્ય ગોલ્ડન બેહડ વુડપેકર અને સોનાપાઠી સુથાર પક્ષીઓની ઉપજાતિ પણ કેરલમાંથી જ મળી આવી હતી. એમનું વૈજ્ઞાનિક નામ છે Dinopinm Beughalense Tehminde..

૧૮૨૭-૨૮ માં એમણે બી.એન.એચ.એસ.ના જર્નલનું સંપાદન કાર્ય પણ કર્યું. થોડા વખત તેમણે સોસાયટીમા આસિ. કમ્પ્યુટર અને નેચર એજયુકેશન ઓર્ગેનાઇઝર તરીકે પણ કામ કર્યું. ભારત સ્વતંત્ર થયા પછી એચ.એસ. પ્રેટર અને ચાલ્સ મેકન જારે એમના વતન ચાલ્યા ગયા ત્યારે સોસાયટીના જર્નલ સંપાદન કરવાની સંપૂર્ણ જવાબદારી સલીમ અલીએ જ સ્વીકારી. ૧૯૪૧માં ધ બુક ઓફ એફ ઇન્ડિયન બર્ડ નામનું પુસ્તક પ્રકાશિત થયું. જે સમગ્ર દેશભરમાં અને પક્ષી પ્રેમીઓમાં અત્યંત લોકપ્રિય થયું. આ વર્ષે ડૉ. સલીમ અલીની જન્મ શતાબ્દિ નિમિત્તે આ પુસ્તકની ૧૨મી નિધનથી સલીમ અલીના જીવનમાં શુન્યાવકાશ વ્યાપી ગયો હતો. પરંતુ આ શુન્યાવકાશ તેમણે પક્ષીઓના સંશોધન કાર્યથી સભર બનાવીને પુરી દીધો. ત્યાર પછી એમનું શેષ જીવન માત્ર પક્ષીઓ વિશેના ગહન અભ્યાસ અને લેખન પ્રવૃત્તિમાં જ વિતાવવાનુ નક્કી કર્યું.

છેલ્લી ક્ષણો સુધી એમણે પ્રવાસ ચાલુ જ રાખ્યો. હસમુખા અને પ્રેમાળ સ્વભાવના અલી પક્ષી નિરિક્ષણ માટે બહાર નીકળ્યા પછી તદ્ન શાંત અને ગંભીર સ્વભાવના બની જતા. આવા સમયે વચ્ચે કોઈ બોલી ખલેલ પાડે તો તરત જ તેઓ ગુસ્સે થઇ જતા. અને કહેતા ઘરે ચાલ્યા જાવ. પક્ષી નિરિક્ષણ વખત પક્ષીઓ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ પ્રેમ એમને ડર કે સહાનુભૂતિનો સંકોચ ન અનુભવવા દેવો એ એમના માટે મહત્વની વાત હતી. પક્ષીઓની તસ્વીર લેતી વખતે તેઓ ખુબ કાળજી રાખતા. નજીકથી પક્ષીઓને જોવાનું મળે ત્યારે પક્ષીદર્શનના મોહમાં તેઓ સાનભાન પણ વિસરી જતા. એક વખત પક્ષી નિરિક્ષણ વખતે એક પક્ષીને નિરીક્ષણ કરવા માટે ભીત પર ચઢયા અને ત્યાથી નીચે પડયા. પીઠમા વાગ્યુ પણ ખરુ પરંતુ આવી પરિસ્થિતિમાં પણ પોતાના પ્રયોગ કાર્ય તેઓ છોડવા માંગતા ન હતા. અને પક્ષીઓને નિહાળવાનો સંપૂર્ણ સંતોષ તેમના ચહેરા પર જણાતો.

સ્વાતંત્ર્યપૂર્વે અહિંના અંગ્રેજ શાસકોએ શોખ ખાતર (બી.એન.એચ.એસ.) સોસાયટી શરૂ કરેલી. સ્વાતંત્ર્ય પછી એને સર્વાંગ સુંદર અને પરિપૂર્ણ કરવાનું કામ ડૉ. અલીએ જ કર્યું. ત્યાં એમની પાસે બર્ડસ ઓફ કચ્છ, બર્ડસ ઓફ કેરાલા, ફીલ્ડ ગાઈડ રુધ બર્ડસ ઓફ ઇસ્ટર્ન હિમાલયા, ઈંડિયન હીલ બર્ડસ વગેરે વિશિષ્ટ રાજયોમાંથી મળી આવેલા પક્ષીઓની સચિત્ર માહિતી હતી. પાછળથી એમને પુસ્તક પણ લખ્યું. એમનું પક્ષી જગતમાં સૌથી મહત્વનું અને વિશિષ્ટ સ્થાન એટલે સિડને ડીલન રીપ્લ એમની સાથે ભારત અને પાકિસ્તનમાંથી લગભગ ૧૨૦૦ જાતીના અને ઉપજાતીના પક્ષીઓની સંપૂર્ણ માહિતી ૧૦ ભાગમાં પ્રસિઘ્ધ કરી હતી. આ કામ પ્રોજેકટના ભારોભાર વખાણ દેશ વિદેશમાં પણ થયા. એ માટે એમને IUCN આંતરરાષ્ટ્રીય પર્યાવરણ સંઘરનનો ‘પરિયાવરણ પુરસ્કાર’ તથા ‘જે પોલગેટી’ જેવી પ્રતિષ્ઠિત સન્માનિય પારિતોષીકો પણ મળ્યા. માત્ર પક્ષીઓ માટે ૫૦ થી વઘુ વર્ષ શોધ કરવા બદલ ડૉ. સલીમ અલીને પદ્મ વિભૂષણ નો ઇલ્કાબ પણ અપાયો. જો કે સલીમ અલીને પુરસ્કાર કે તેમની પ્રશંસા કોઈ કરે એમાં રસ નહોતો. તેઓ તો કામ કરવામાં જ મગ્ન રહેતા.

ડૉ. અલીના પ્રયત્નોથી જ કેરલનું સાલયન્ટ વેલીનું જંગલ સુરક્ષિત રહ્યું હતું. નહિતર ડેમના પ્રોજેકટમાં નાશ થઈ ચૂકયુ હોત. ભરતપુરને પક્ષીઓ માટેના અભ્યારણ તરીકેની જે માન્યતા મળી એમાં પણ ડો. અલીનો એટલો જ મહત્વનો ફાળો હતો. આવા અને બીજા કેટલાય વન્ય પ્રદેશોને તેમણે પક્ષીઓ માટે બચાવી લીધા. રાજયસભામાં પક્ષીઓના પ્રવકતા તરીકે એમની ખાસ નિમણુંક કરવામાં આવી. પક્ષીઓ વિશેની તમામ નોંધો તેઓ તરત જ ટપકાવી લેતા. એમની સાથેના સહકાર્યોને પણ નોંધ કરવા બાબતે શીખવતા. એમના હાથ નીચે એસ.એ. હુસેન, જે.સી. ડેનીથલ, એ.આર. રહેમાની, ભારત ભૂષણ, આર કન્નન, રાબર્ટ ગ્રલ જેવા અનેક સંશોધકોએ કામ કર્યું. એમને મળેલા પુરસ્કાર, આંતરરાષ્ટ્રીય એવોર્ડની મળેલી રકમ સંશોધન, શિષ્યવૃત્તિ શરૂ કરવા માટે સોસાયટીને દાનમાં આપી દીધી.