24 Oct

🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰
*ઈતિહાસમાં 24 ઓક્ટોબરનો દિવસ*
🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰🔘🔰
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા ગોંડલ (યુયુત્સુ)9099409723*

🎯🔰માનવ હક્કપત્ર દિન👇👉 ૨૪ મી ઓક્ટોબર*

*🎯🔰સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દિન (U. N. Day)👉૨૪ મી ઓક્ટોબર*

*👑🙏મહારાજ ભગવતસિંહજી🙏👑*
ગુજરાતી એનસાઇક્લોપીડિયા ગણાતા ભગવદ્‌ગોમંડળની રચના કરાવનારા ગોંડલના મહારાજ ભગવતસિંહજીનો જન્મ વર્ષ ૧૮૬૫માં આજના દિવસે થયો હતો. ૧૮૯૫માં ઇંગ્લેન્ડમાં ડોક્ટર બનેલા મહારાજાએ આજે પણ આધુનિક કહી શકાય તેવી નીતિઓનો તે સમયે અમલ કરાવ્યો હતો.
🎯🔰ભગતસિંહજીનો જન્મ તા. ૨૪-૧૦-૧૮૬૫ના રોજ ધોરાજી ખાતે થયો હતો. તેમણે રાજકુમાર કૉલેજમાં અંગ્રેજી કેળવણી લીધી. પછી તો ઘણી ડિગ્રીઓ પરદેશમાં પણ મેળવી હતી. પિતાના અવસાન પછી ગોંડલના રાજવી બન્યા તેમણે એવી દીર્ઘર્દષ્ટિથી રાજ્ય ચલાવ્યું કે ગોંડલના રાજયનો ખૂબ ઝડપથી વિકાસ થયો અને પોતે પ્રજાપ્રિય થઇ પડ્યા. તેમણે રાજ્યમાં દરેક અઠવાડિયે ઓફિસરોની મુલાકાત લઇ કામકાજની તપાસ કરતા હતા. તેમને સૌથી વધુ કીર્તિ અપાવનાર તેમણે તૈયાર કરેલ ‘ભગવત ગોમંડલ’ નામનો મહાન શબ્દકોશ છે. ૧૬ વર્ષની મહેનતના અંતે ૨૫મી ઓગસ્ટ ૧૯૪૪ના રોજ ૯૦૨ પાનાનો દળદાર પ્રથમ ભાગ પ્રસિદ્ધ થયેલા કુલ નવ ભાગથી બનેલા આ કોશમાં ૨,૮૧,૩૭૭ શબ્દો અને ૯૨૭૦ જેટલા પાનાં છે. ભગવતસિંહજીએ ગુજરાતી ભાષાની ઉતમ સેવા કરી છે.

*🔰🎯🔰આર. કે. લક્ષ્મણ🔰🎯🔰*

કાર્ટુનમાં દેશના સામાન્ય માણસની વ્યથાને વ્યંગ સાથે રજૂ કરવા પ્રસિદ્ધ કાર્ટુનિસ્ટ અને પત્રકાર આર. કે. લક્ષ્મણનો જન્મ વર્ષ ૧૯૨૧માં આજના દિવસે મૈસૂરમાં થયો હતો. અગ્રણી અંગ્રેજી અખબાર ટાઇમ્સ ઓફ ઇન્ડિયામાં આવતી તેમની કાર્ટુન કોલમ 'કોમન મેન' અને 'યુ સેઇડ ઇટ' આજે પણ લોકોને યાદ છે.

*🌎🌍અંતરિક્ષમાંથી પૃથ્વીની પહેલી તસવીર🌏🌍*

1946ની 24 ઓક્ટોબરે અમેરિકાના V-2 રોકેટે પહેલીવાર પૃથ્વીના વાતાવરણની બહાર નીકળી 104 કિલોમીટર ઊંચે જઈને પૃથ્વીની પહેલી તસવીર લીધી હતી. માનવે સર્જેલા રોકેટ, કેમેરાથી પૃથ્વીની આ રીતે લેવાયેલી એ તસવીર ડાબી બાજુ જોઈ શકાય છે.

*🕸🐚નાયગ્રા ધોધ પરથી પહેલો કૂદકો*

અમેરિકન ​ સાહસિક એની ટેલર વર્ષ 1901ની 24 ઓક્ટોબરે પ્રસિદ્ધ નાયગ્રા ધોધ પરથી એક બેરલમાં બેસીને કૂદકો મારી બચી ગયેલી પહેલી વ્યક્તિ બની હતી. પોતાની ગરીબી દૂર કરીને ઘડપણ સારી રીતે વિતાવવા માટે એનીએ પોતાનો જીવ જોખમમાં નાખ્યો હતો.

*🌀💠પહેલી ટ્રાન્સ કોન્ટિનેન્ટલ લાઇન*

1861ની 24 ઓક્ટોબરે અમેરિકાના ઇસ્ટ-વેસ્ટ કોસ્ટને જોડતી પહેલી ટેલિગ્રાફ લાઇન નાખવાનું કામ પૂરું કરાયું હતું. સંદેશાવ્યવહારની આ ક્રાંતિએ અમેરિકામાં ટેક્નોલોજિકલ ડેવલપમેન્ટ અને ઔદ્યોગિક ક્રાંતિના એવા મંડાણ કર્યા હતા જે આજે પણ બરકરાર છે.

*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા ગોંડલ (યુયુત્સુ)9099409723*

*🎤🎬🎧🎼🎹મન્ના ડે🎤🎹🎼🎧*

મન્ના ડે એ મુખ્યત્વે હિંદી અને બંગાળીમાં ગીતો ગાયા હતા; તે ઉપરાંત ભારતની અન્ય કેટલીક ભાષાઓમાં પણ તેમણે ગીતો ગાયા હતા.

પ્રબોધ ચંદ્ર ડે (૧ મે ૧૯૧૯ − ૨૪ ઓક્ટોબર ૨૦૧૩), અને તખ્તા પર મન્ના ડે તરીકે જાણીતા વ્યક્તિ એક ભારતીય પાશ્ચગાયક હતા. તેમણે ૧૯૪૨માં ચલચિત્ર ‘તમન્ના’થી શરૂઆત કરી અને ૧૯૪૨ થી ૨૦૧૩ સુધીમાં આશરે ૪૦૦૦થી વધુ ગીતો ગાયા. *ભારત સરકારે ૧૯૭૧માં તેઓને પદ્મશ્રી, ૨૦૦૫માં પદ્મભૂષણ અને ૨૦૦૭માં દાદા સાહેબ ફાળકે એવોર્ડથી સન્માન્યા.* ૨૪ ઓક્ટોબર, ૨૦૧૩નાં રોજ, નારાયણ હૃદયાલય બેંગલોર ખાતે, સવારે ૪-૩૦ વાગ્યે, એક કરતાં વધુ શારિરીક અવ્યવોની નિષ્ફળતા થતાં તેઓનું અવસાન થયું.

📚📖📚📖📚📖📚📖📚📖📚
*🔰🔰🔰ભગવદ્ગોમંડળ🔰🔰🔰*
💠👇💠👇💠👇💠👇💠👇💠
*ભગવદ્ગોમંડળની રચના ૨૪ ઓક્ટોબર ૧૮૬૫નાં રોજ ગોંડલનાં મહારાજા ઠાકોર સગરામજી બીજાનાં પુત્ર ભગવતસિંહજીએ કરી. તેમણે છવ્વીસ વર્ષના અથાગ સંશોધનને અંતે ગુજરાતી ભાષા અને ગુજરાતને ગૌરવ આપતો ગ્રંથ “ભગવદ્ગોમંડલ” રચ્યો, જેને ફક્ત શબ્દકોશ જ ન ગણતા, તેની ગણના જ્ઞાનકોશ તરીકે કરવામાં આવે છે.🔰🔰🔰🔰*

*🔰🔰🔰વ્યુત્પત્તિ🔰🔰🔰*

*ભગવદ્ગોમંડલ શબ્દની સંધી છૂટી પાડતા, ‘ભગવત્’ અને ‘ગોમંડલ’ એમ બે શબ્દો મળે છે. માટે આ શબ્દની વ્યુત્પત્તિ વિષે અનેક તર્ક છે, જેને આધારે તેનો અર્થ કંઇક આ રીતે કરી શકાય: ‘ભગવત્’ એટલે ભગવતસિંહજી, બૃહત્, સમૃદ્ધિવાન, જ્ઞાનભરપૂર, પ્રભુપ્રેરિત કે ગૌરવવંતુ. જ્યારે ‘ગોમંડલ’ એટલે શબ્દસંગ્રહ, શબ્દકોશ, જ્ઞાનકોશ, સરસ્વતીભંડાર કે ગોંડલ. આમ, ભગવદ્ગોમંડલ એટલે (૧) ભગવતસિંહજી શબ્દસંગ્રહ (૨) બૃહત શબ્દકોશ (૩) સમૃદ્ધિવાન જ્ઞાનકોશ (૪) જ્ઞાનભર્યો સરસ્વતી-ભંડાર (૫) પ્રભુપ્રેરિત વ્યાપક વાણી અને (૬) ગૌરવવંતું ગોંડલ.*

🔰🔰🔰🔰
સર ભગવતસિંહજીએ ઈ.સ. ૧૯૧૫ની આસપાસ એવા ગુજરાતી શબ્દો શોધવાની શરૂઆત કરી કે જે કોઈપણ કોશમાં ન જોવા મળતા હોય, તેમના આ સંશોધન માટે તેમણે પ્રમાણભૂત ગ્રંથો, મહત્ત્વનાં પુસ્તકો, નવલકથાઓ, કાવ્યસંગ્રહો વગેરેનો જ નહિ પરંતુ વર્તમાનપત્રો, સામયિકો, નિવેદનો, જાહેરખબરો, નાટક સિનેમાનાં ચોપાનિયાંઓ, ચીજવસ્તુઓની મૂલ્યપત્રિકાઓ, વિગેરેમાંથી ઉપયોગી જણાતા શબ્દોનો સંગ્રહ કરવા માંડ્યો અને આ પૈકિ જે શબ્દોમાં તેમને સચ્ચાઈ જણાઈ તેનો તેમણે કોશમાં સમાવેશ કર્યો. તેમનો આગ્રહ હતો કે ગુજરાતી લોકોની બોલચાલની ભાષાનું પ્રતિબિંબ તેમાં હોય. શબ્દોના અર્થની સાથે સાથે, તેની વ્યુત્પત્તિ અને જોડણીના નિયમોને પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યા.

*🔰🔰તવારિખ અને તથ્યો*

પહેલી ઓક્ટોબર ૧૯૨૮ના દિવસે ગોંડલમાં ‘ભગવદ્ગોમંડલ’ કોશની કચેરી શરૂ કરી જેમાં તેમણે અત્યાર સુધીનાં સંશોધનમાં એકત્ર કરેલા વીસેક હજાર શબ્દોથી કોશ રચવાની શરૂઆત કરી. ભગવદ્ગોમંડલનો પ્રથમ ગ્રંથ ૨૫મી ઓગષ્ટ ૧૯૪૪ના રોજ પ્રસિદ્ધ થયો જેમાં ૯૦૨ પાનાં હતાં જેમાં ૨૬,૬૮૭ શબ્દો અને તેનાં ૫૧,૩૩૮ અર્થોનો સમાવેશ થયેલો હતો, આ ગ્રંથશ્રેણીનો અંતિમ નવમો ગ્રંથ ૯ માર્ચ ૧૯૫૫ના પ્રસિદ્ધ થયો હતો. આમ ૧૯૪૪થી ૧૯૫૫ એમ, ૧૧ વર્ષ દરમ્યાન પ્રકાશિત થયેલા નવ ગ્રંથોનાં કુલ ૯૦૦૦થી વધુ પૃષ્ઠોમાં આશરે ૨,૮૧,૩૭૭ શબ્દો, તેના ૮,૨૧,૮૩૨ અર્થો અને ૨૮,૧૫૬ જેટલાં રૂઢિપ્રયોગોનો સંગ્રહ છે. ગુજરાતી ભાષામાં આટલા બધા શબ્દો છે તેની સૌપ્રથમ વાર જાણ કદાચ આ કોશ દ્વારા જ વિશ્વને થઈ.

આમ, છવ્વીસ વર્ષની જહેમતને અંતે પ્રસિદ્ધ થયેલા નવ ગ્રંથો પાછળ, તે સમયે લગભગ સાડાપાંચ લાખ રૂપિયા ખર્ચ કર્યો હતો. અમૂલ્ય એવા આ નવ ગ્રંથની કિંમત તે સમયે રૂ. ૫૪૫ હતી પરંતુ રાજ્યાશ્રયને કારણે તે ૧૪૬ રૂપિયામાં પ્રાપ્ત થતી હતી. અફસોસની વાત એક જ હતી કે આ મહાન ગ્રંથના રચયિતા મહારાજા ભગવતસિંહજી તેનું અંતિમ સ્વરૂપ જોવા ન પામ્યા, પ્રથમ ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થયાનાં ૪ મહિના પહેલા, ૧૯૪૪ની નવમી માર્ચે ૭૮ વર્ષની વયે તેમનું અવસાન થયું.

૧૯૪૦માં પહેલી વાર પ્રકાશિત થયેલા આ ગ્રંથમાં ૨.૮૨ લાખ શબ્દોની કુલ ૮.૨૨ લાખ શબ્દોમાં અત્યંત વિસ્તૃત સમજ આપવામાં આવી છે! ગોંડલ રાજયના એ સમયના મહારાજા ભગવદસિંહજીની પ્રેરણાથી, ૨૭ વર્ષોની મહેનતથી કુલ નવ ભાગમાં આ દળદાર ગ્રંથ તૈયાર થયો, પણ પહેલી આવૃત્તિની માત્ર ૫૦૦ પ્રત છપાઈ હતી, જે ૧૯૫૮ સુધીમાં તો અપ્રાપ્ય બની ગઈ. એ પછી લગભગ કોઈ પ્રકાશક એની પુન:આવૃત્તિની હામ ભીડવા તૈયાર નહોતા ત્યારે, રાજકોટના પ્રવીણ પ્રકાશને ૧૯૮૭માં અને પછી હમણાં આ વર્ષે આ દુર્લભ ગ્રંથ ફરી લોકોના હાથમાં મૂકયો. અને હવે, પ્રિન્ટ આવૃત્તિની જેની કમિંત સાડા સાત હજાર જેટલી છે એવો આ સંપૂણર્ ગ્રંથ પ્રવીણ પ્રકાશને ઇન્ટરનેટ પર મૂકી દીધો છે – ગુજરાતીઓની સેવામાં, બિલકુલ નિ:શુલ્ક!

જ્ઞાનકોશમાં સાહિત્ય, વિજ્ઞાન, સમાજ, વ્યકિત, ઇતિહાસ, ભૂગોળ, ખગોળ, વ્યાપાર, આયુર્વેદ, શિલ્પશાસ્ત્ર, અર્થશાસ્ત્ર, નૃત્ય, સંગીત, રસોઈ, પશુ-પક્ષી, રોગ, યોગ વગેરે તમામ વિષયો આવરી લેવામાં આવ્યા છે. ગુજરાતી ભાષાના કુલ ૨૮,૧૫૬ રૂઢિપ્રયોગો ને ૧૦,૦૦૦ જેટલી કહેવતોનું અપાર વૈવિઘ્ય પણ આ કોશમાં તમારી સમક્ષ છતું થાય છે!આ કોશની અસલ પ્રથમ આવૃત્તિના નવેનવ ભાગનાં તમામ પાનાં સ્કેન કરીને મૂકવામાં આવ્યાં છે. સાથે યુનિકોડની મદદથી સર્ચની સગવડ છે. યુનિકોડથી ગુજરાતીમાં લખી ન શકતા લોકો માટે સરળ કી-બોર્ડ પણ તમારી સમક્ષ હાજર છે. ‘નર્મદા’ લખીને સર્ચ કરો એટલે ગ્રંથનું ૪૮૬૨મું પાનું ખૂલે અને ત્યાંથી સંખ્યાબંધ પાનાંઓ સુધી નર્મદા સંબંધિત માહિતીનો ખજાનો વિસ્તરતો રહે, જેમાં નર્મદાના તીરે આવેલાં સેંકડો તીર્થ અને નર્મદાનાં હજાર નામ પણ જાણવા મળે!

*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા ગોંડલ (યુયુત્સુ)9099409723*