👁🗨🙏👁🗨🙏👁🗨🙏👁🗨🙏👁🗨🙏👁🗨🙏
🔰🔰🔰અષાઢી બીજ એટલે 🔰🔰
રથયાત્રા અને કચ્છીઓનું નવું વર્ષ પણ
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👉પ્રિય મિત્રો,
આજે અષાઢ મહિનાનો બીજો દિવસ એટલે કે અષાઢી બીજ. આજથી શરૂ થતા કચ્છી નવા વર્ષના વધામણા.
🙏નયે વરે જી લખ લખ વધાઈયું 🙏
👉ભારતમાં અષાઢી બીજના મહાપર્વે ગુજરાતમાં અમદાવાદ અને જગન્નાથપુરીમાં અભૂતપૂર્વ રથયાત્રાના દર્શન પ્રતિવર્ષ લાખો-કરોડો લોકો પ્રત્યક્ષ અને દૂરદર્શન પર કરી ધન્યતા અનુભવતા હોય છે. આ પ્રણાલી અનેક વર્ષોથી ચાલી આવે છે.
👉જગન્નાથ પુ૨ીમાં ભગવાન જગન્નાથજીની ભવ્યાતિત ૨થયાત્રા નીકળશે જેમાં લાખો લોકો સામેલ થશે.
👉જ્યારે કચ્છ જેવા ભારતના છેવાડાના પ્રદેશનું નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ થવા પામે છે. જેમાં અનેક નૂતન અને ભાતીગળ પરંપરા દ્રશ્યમાન થયા વિના રહેતી નથી.
♻️👉ખેંગારજી પહેલાએ કચ્છ રાજ્યની સ્થાપના સંવત ૧૬૦૫માં માગસર સુદ-૫ના રોજ કચ્છ રાજ્યની સ્થાપના કરી.
♻️👉કચ્છી નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ તેમ થયું તેના એકબે કથાનકો ઈતિહાસકારોએ જાળવી રાખ્યા છે.
કેરાકોટમાં રાજધાની ફેરવી નાખનાર જામ લાખો ફૂલાણી વિચારવંત રાજવી હતો. અસંખ્યાત અવનવા વિચારો તેના મનમાં ઊઠતા. જ્યાં સુધી મનનું સમાધાન ન થાય ત્યાં લગી તેને શાંતિ થતી જ નહિ. એક સમયે આ પૃથ્વીનો છેડો ક્યાં હશે? એવો વિચાર મનમાં પ્રવેશ્યો અને પૃથ્વીના છેડા માટે સ્વપ્રયત્નો થવા જોઈએ એવું વિચાર્યું. તોડાક સાહસિક બહાદુર યુવાનોને પોતાની સાથે લઈ તે આ શોધમાં નીકળી પડયો.
💠👉લાખાજીના આ પ્રયાસને લોકો 'સૂરજની.....' ના નામથી ઓળખે છે. ચોમેર ઘૂમી વળ્યો. આખરે આ પ્રતિશોધમાં વિજયી ન બન્યો. જામ લાખાને પરત આવવું પડયું. એ સમયે અષાઢ માસ શરૃ થયેલો. સારા વરસાદથી વનરાજી ઠેર ઠેર ખીલી ઊઠેલી પરિણામે તેનો આત્મા અતિપ્રસન્ન થઈ ગયો. કચ્છનું નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ કરવા સમગ્ર કચ્છમાં ફરમાન મોકલ્યું અને પોતાનું નામ રોશન કરી દીધું.
💠👉આમ તો છેલ્લા આઠસો વર્ષથી આ પર્વ ધામધૂમથી કચ્છમાં ઉજવાતું રહ્યું છે. પરંતુ વિશ્વમાં પથરાયેલા વીસેક લાખ કચ્છીઓ આ પર્વ ઊજવી નિજાનંદ વ્યક્ત કરી માતૃભૂમિ કચ્છને વંદન કરે છે.🙏🙏
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
✍👉અષાઢ મહિનો એટલે…
👉મહાન વિદ્વાન સંસ્કૃત સાહિત્યના કવિવર કાલિદાસની યાદ કરાવતો મહિનો.
👉વર્ષારાણીના આગમનનો મહિનો.
👉અષાઢી બીજ તેમજ ગુરૃર્પૂણિમા જેવા તહેવારોનો મહિનો.
👉સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોનાં જીવંત સ્વરૂપ ભવ્ય રથયાત્રાનો મહિનો.
👉ચાતુર્માસનાં આરંભનો મહિનો.
👉સ્વામિનારાયણ મંદિરોમાં હિંડોળાનો મહિનો.
👉જેના પરથી ભુજ નામ પડ્યું છે તે ભુજિયાના મેળાનો મહિનો.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
♻️♻️🙏🙏અષાઢી બીજ ઍટલે ભગવાન જગન્નાથ ની રથયાત્રા ઋષિઓએ આ દેહને રથ કહ્યો છે. કંસના તેડાથી અક્રૂરજી બાળકૃષ્ણને ગોકુળથી રથમાં બેસાડી મથુરા લાવ્યા હતા, આ દિવસથી રથયાત્રાનો પ્રારંભ થયો, રથયાત્રા ઉજવવામાં આવે છે.
👉✅સંસ્કૃત સાહિત્યમાં કવિ કાલિદાસથી માંડી અનેક કવિઓ, સર્જકો જેના ગુણગાન ગાતા થાકતા નથી, લોકસાહિત્યકારો એ પોતાની રચનાઓમાં અષાઢ મહિનાને ખૂબ ખૂબ બિરદાવ્યો છે, એવો અષાઢ માસ જ્યારે ઓળધોળ બની અવનિ પર અનરાધાર વરસે અને માનવજીવનના ઉત્કર્ષ સાથોસાથ ધર્મજીવન પણ બળવત્તર બનાવે એવી અષાઢી બીજની આભા સૌના અંતર મનને સભર બનાવે એવું રથયાત્રાના અવસરે એકઠાં થયેલા સાધુસંતો, મહંતો અને સદ્ગૃહસ્થોનું દર્શન સૂચક છે.
✅👉આ અવસરે શ્રી જગન્નાથ, બળભદ્ર અને સુભદ્રાજીનું ષોડશોપચાર કરી પૂજન તથા તેમને દિવ્યરથ પર યાત્રા કરાવવાનું સવિષેશ મહત્વ છે. જે ભક્ત ભગવાનના રથનું દોરડું ખેંચે છે. ભગવાન જગન્નાથ તેના જીવનરથનું દોરડું ખેંચે છે.
✅👉સર્વધર્મસમભાવથી ભેળો થયેલો ભક્તવૃંદ આ રથયાત્રામાં ભાગ લે છે. ગાડાઓમાં ખેડૂતો વાવણી કરી ઉમંગ અને આસ્થા પૂર્વક આ પર્વ ઉજવે છે.
દસમી સદીમાં ગુજરાતના મુળરાજના સમકાલિન ગણાતા કચ્છ પ્રદેશના પ્રજાવત્સલ અને સૌંદર્ય ઉપાસક રાજવી લાખાફૂલાણીએ આ અષાઢીબીજથી કચ્છી નવાવર્ષની શુભ શરૃઆત કરેલી, ત્યારથી કચ્છીમાડુએ આ દિવસને નૂતનવર્ષ તરીકે ઉજવે છે.
🎯✅કેરાકોટમાં રાજધાની ફેરવી નાખનાર જામ લાખો ફૂલાણી વિચારવંત રાજવી હતો. અસંખ્યાત અવનવા વિચારો તેના મનમાં ઊઠતા. જ્યાં સુધી મનનું સમાધાન ન થાય ત્યાં લગી તેને શાંતિ થતી જ નહિ. એક સમયે આ પૃથ્વીનો છેડો ક્યાં હશે? એવો વિચાર મનમાં પ્રવેશ્યો અને પૃથ્વીના છેડા માટે સ્વપ્રયત્નો થવા જોઈએ એવું વિચાર્યું. તોડાક સાહસિક બહાદુર યુવાનોને પોતાની સાથે લઈ તે આ શોધમાં નીકળી પડયો. લાખાજીના આ પ્રયાસને લોકો 🌞‘સૂરજની…..’ ના નામથી ઓળખે છે. ચોમેર ઘૂમી વળ્યો. આખરે આ પ્રતિશોધમાં વિજયી ન બન્યો. જામ લાખાને પરત આવવું પડયું. એ સમયે અષાઢ માસ શરૃ થયેલો. સારા વરસાદથી વનરાજી ઠેર ઠેર ખીલી ઊઠેલી પરિણામે તેનો આત્મા અતિપ્રસન્ન થઈ ગયો. કચ્છનું નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ કરવા સમગ્ર કચ્છમાં ફરમાન મોકલ્યું અને પોતાનું નામ રોશન કરી દીધું.
✅🎯ઓરિસ્સા રાજ્યમાં આવેલ ચારધામ પૈકીનું પૂર્વનું જગન્નાથપુરી એક પાવનધામ છે, જ્યાં પરમસંત ચૈતન્ય મહાપ્રભુની ચેતનાનો આવિષ્કાર ઝિલાયો પુષ્ટિમાર્ગના પ્રણેતા શ્રી વલ્લભાચાર્યજી પણ અહિ પધારેલા, અહિ રથયાત્રાનું આગવું અને અનેરૃ મહત્વ છે. સમગ્ર ભારતવર્ષમાં પ્રત્યેક નગરો, શહેરો અને ગામડાઓમાં રથયાત્રાનો રથ નીકળે છે પરંતુ જગન્નાથપુરી અને ગુજરાતના અમદાવાદ અને પાટણ શહેરમાં રથયાત્રાનો મહિમા કંઇક વિશેષ જોવા મળે છે. જ્યાં ભાવસભર વાતાવરણ વચ્ચે ભક્તિનું વિરાટ વર્તૂળ સાકાર બની ભાવિકોના ભાવ વિશ્વને ભીંજવે છે. સાથોસાથ કિરતારની કૃપા ક્યારેક અમી છાંટણા રૃપે આકાશમાંથી વર્ષા રૃપે વરસે છે.જય રણછોડ માખણચોર.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🍁🍂🍂 પઠાપીર તરીકે પ્રખ્યાત રાજા ગોપીચંદની સમાધી પણ ભેદ ગામની ગરીમા છે. પુઅરાના ત્રાંસમાંથી મુકિત અપાવનાર વિદેશીઓ (ધોળીયા) પણ અહીં 🎋‘જખ્ખ' તરીકે પૂજાય છે. કચ્છનું ભૂજ જેના નામ ઉપરથી વસ્યુ છે એ ભુજીયો ડુંગર ભુજંગ નાગ અને ભેરૂઆ ગારૂડીની દંતકથા પણ પરિક્ષિત રાજા અને તક્ષક નાગ જેટલી પુરાણી લાગે છે. આમ, કચ્છમાં પુરાતત્વીય અવશેષો, પ્રાચીન સ્થાપત્યો, તેમજ પરંપરાગત વાંઢ એટલે કે, વસાહતો હજુ પણ જોવા મળે છે. અહીં સંત મોમૈયાની વાણી, સંતશ્રી ભાણ સાહેબની ભકિતની સરવાણી સાગરગીરજીની વિરકિત, તોરલનું સતીત્વ જેસલની જવામર્દી તથા મહાત્મા ઇશ્વરદાસજી, લાલરામજી, શ્રી ઓધવરામજીની ભકિતની શકિતના અજવાળા પથરાય છે. સંત મેકરણદાદાની માનવતા, લાલીયા (ગધેડા), મોતીયા 🐶(કુતરો) ની મુક સેવા આ માટીના કણકણમાં મહેકે છે. જગડુશાની દાતારી, ભિયા કકલની રાજભકિત, રામસિંહ માલમની કલા સમૃધ્ધિ, શ્યામ કૃષ્ણવર્માજીની રાષ્ટ્રભાવના, લાખોફુલાણીની વિરતા, યુસુફ મહેર અલીની યૌવન શકિત, ફતેહ મહંમદ, ફતેહ મહમંદીની ફોરમ આ ધરા પર ફરફરે છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
✅👉કચ્છ કૌરવથી ત્રાસેલા પાંડવોને વાગડના ગેડીમાં અજ્ઞાતવાસનું શરણું આપે છે તો ઔરંગઝેબથી અકડાયેલા દારાને દાસવાડીમાં પનાહ આપે છે.
♻️💠 આજના ટેકનોલોજીના ટેરવે પણ તમસ બાજી જાય એવી ટેકનીક રામસિંહ માલમે વિકસાવી હતી. તો વિદેશીઓ પણ પણ વિચારતા થઇ જાય એવી માટીના ઘાટની કમાલ સ્વ. બુઢાચાચાએ દેખાડી હતી. લોક વાદ્ય માંય કચ્છની અનેરી શાન છે. નામશેષ થતાં લોક વાદ્ય ડફ મોરચંગ ફાની જેવા કર્ણપ્રિય વાદ્યો સાંભળવા તો કચ્છ જ જવું પડે. આમ, કચ્છની અસ્મિતાને શબ્દોમાં કેદ કરવી કઠીન છે.
👏📌📌 આમ, પોતાની ખુમારી અને ખુદારીથી છલકતા કચ્છી માડુની રહેણી કરણી, રીત-રીવાજ, તાસીર-તહેઝીબ, અન્યથી અલગ અલાયદા છે. એજ રીતે કચ્છી બોલીમાં જોશ - જોમને જમીર છે. જે રણકાર અને ઝણકાર છે તેના પોતીકા છે, કચ્છી બોલીનો લહેકો અને લહેજો કંઇ ઓર જ છે. એમાં તું ની મિઠાશ છે. અપનાપનનો અહેસાસ છે. આમ, કચ્છી ભાષા અને પ્રદેશની જેમ આગવી અલગ પહેચાન છે. વાતાવરણે સર્જેલી વિષમતાના કારણે કુદરતના રહેમો કરમ ઉપર જીવતી પ્રજા. રોજી-રોટી રળવા, સાહસિક બની, દરિયા ખેડુ બની. પરિણામે દરિયો એના દિલમાં સમાયો, એમનો આરાધ્ય દેવ બન્યો અને એટલે જ વરૂણ દેવના આરાધક કચ્છી માડુ વર્ષાઋતુના આરંભે લગભગ સાડા આઠસો વરસથી અષાઢી બીજે પોતાનું નવું વર્ષ મનાવે છે. વિશ્વમાં શાયદ કચ્છ જ એવો મલક છે જે અષાઢી બીજનાં પોતાનું નવું વર્ષ મનાવે છે, ઉજવે છે. આ પણ એની આગવી વિશિષ્ટતા છે. જેની સાથે લાખો ફુલાણીની કથા પણ જોડાયેલી છે લાખો ફુલાણીએ આ કચ્છી નવું વર્ષ શરૂ કર્યુ એવું કહેવાય છે.
✅🎯✅ હર હાલ મેં હર ગાલ મેં, દુરખ્યાલ મેરો ખુશ ખુશાલ સિજે (સૂરજ) ઉગે તો લાલ લાલ આથમે તો લાલમલાલ.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🐾🎋🐾🎋🐾🎋🐾🎋🐾🎋🐾🎋
🌹🌺🌻🌺🌻રથયાત્રા🌺🌻🌺🌻
📢📢📢📢📢જગન્નાથપુરીની રથયાત્રા અને અમદાવાદ રથયાત્રા🐘🐘🐘🐘
🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👁🗨♻️પુરીની રથયાત્રામાં જગન્નાથનાં રથનું નામ 🕉નંદીઘોષ🕉 છે.
♻️💠અંગ્રેજી ભાષામાં, અતિશક્તિશાળી જેને રોકી ન શકાય તેવું, રસ્તામાં આવનાર તમામ અવરોધોને કચડી કાઢનાર, વગેરે અર્થમાં વપરાતો શબ્દ 'જગરનોટ' (Juggernaut ), જગન્નાથપુરીની રથયાત્રા પરથી લેવામાં આવેલ છે.
👁🗨રથયાત્રા તે ભગવાન જગન્નાથ, બલદેવ અને
સુભદ્રા સાથે સંકળાયેલો એક હિંદુ તહેવાર છે,
👁🗨જે ભારતભરમાં ગુજરાતી પંચાંગ પ્રમાણે અષાઢ સુદ બીજને દિવસે મનાવવામાં આવે છે.
👁🙏ભગવાન જગન્નાથનું મુળ મંદિર ઓરિસ્સાનાં જગન્નાથ પુરી શહેરમાં આવેલું છે.
🙏🙏કથા🙏🙏🙏
🕉ભગવાન કૃષ્ણ તેમના ભાઈ ભગવાન બલરામ સાથે
દ્વારકાની બહાર ગયા હતા. ત્યારે કૃષ્ણ ભગવાનની ૧૬૧૦૮ રાણીઓએ રોહિણી માતાને (બલરામની માતા) પુછ્યુ કે અમે કૃષ્ણ ભગવાનની આટલી સેવા કરીએ છે છતા કૃષ્ણ ભગવાન આખો દિવસ રાધાનું નામ કેમ લે છે. ત્યારે રોહિણી માતા બોલયા જો કૃષ્ણ અને બલરામ રાજમહેલમા ન પ્રવેશે તો હું કહું.
💟રાણીઓએ વિચાર કરીને સુભદ્રાને દરવાજાની બહાર ધ્યાન રાખવા ઉભા રાખ્યા અને કહ્યુ કે કોઇને અંદર પ્રવેશવા ન દેતા. પછી રોહિણી માતાએ કથા ચાલુ કરી. સુભદ્રા દરવાજા પર કાન રાખીને અંદરની કથા સાંભળવા લાગ્યા. ત્યારે કૃષ્ણ અને બલરામ પાછા આવ્યા તો એમણે જોયુ કે સુભદ્રા દરવાજા પર કાન રાખીને ઉભા છે. કૃષ્ણ અને બલરામ રાજમહેલમાં પ્રવેશવા ગયા તો સુભદ્રાએ તેમને રોક્યા. તો કૃષ્ણ અને બલરામ સુભદ્રાની જેમ દરવાજા પર કાન રાખીને અંદરની કથા સાંભળવા લાગ્યા. ત્યારે અચાનક ભક્તિના ભાવને લીધે ત્રણેના હાથ અને પગ સંકોચાવા માંડ્યા અને આંખો મોટી થવા માંડી. ત્યારે કૃષ્ણ ભગવાનને મળવા નારદ મુનિ દ્વારકા આવ્યા તો તેમણે જોયુ કે કૃષ્ણ ભગવાનના હાથ અને પગ સંકોચાઇ ગયા હતા અને આંખો મોટી થઈ ગઈ હતી. નારદ મુનિએ કૃષ્ણ ભગવાનને કહ્યું કે તમારુ આ રૂપ જગતને બતાવો. ☸તો કૃષ્ણ ભગવાને નારદ મુનિને આ રૂપ ત્રેતાયુગમાં જગતને બતાવવાનુ વચન આપ્યુ.
✅✅💠ભારતમાં મુખ્ય રથયાત્રા જગન્નાથ પુરીની રથયાત્રા છે, આ ઉપરાંત અનેક શહેરોમાં આ જ દિવસે રથયાત્રાનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
✅ગુજરાતમાં અમદાવાદનાં જગન્નાથ મંદિરેથી નીકળતી રથયાત્રા ગુજરાતની સૌથી મોટી રથયાત્રા છે, ✅બીજા ક્રમે વડોદરામાં ઇસ્કોન દ્વારા આયોજીત થતી રથયાત્રાને ગણાવી શકાય. આ સિવાય ✅સુરતમાં પણ ઇસ્કોન દ્વારા આ જ દિવસે રથયાત્રાનું આયોજન મોટે ભાગે દર વર્ષે કરવામાં આવે છે. હરરોજ ભક્તોએ ભગવાનનાં દર્શન કરવા ભગવાન પાસે જવું પડે છે, પરંતુ રથયાત્રાનાં દિવસે ભગવાન સ્વયં સામે ચાલીને પોતાના ભક્તો પાસે જાય છે.
🔵જગન્નાથ રથયાત્રા, પુરી, (ઓડિશા)
☑️જગન્નાથ (કૃષ્ણ), સુભદ્રા અને બલરામની મૂર્તિઓનું જગન્નાથ મંદિરમાં તો આખું વર્ષ પૂજન અર્ચન કરાય જ છે પણ વર્ષમાં એક વખત, અષાઢી બીજના દિવસે, ત્રણે મૂર્તિઓને મોટા મોટા રથમાં પધરાવી બડા ડન્ડા તરીકે ઓળખાતી પુરીની મુખ્ય બજારમાં થઈ આશરે ત્રણ કિ.મી. દૂર સ્થિત ગુંડિચા મંદિરે લવાય છે અને જાહેર જનતાને દર્શનનો લાભ આપવામાં આવે છે.
🔻🔻🔺આ તહેવાર "રથયાત્રા" તરીકે ઓળખાય છે. આ રથ ખુબ જ મોટાં પૈડાંવાળા, સંપૂર્ણ કાષ્ટનાં બનેલા હોય છે. 🔸જે દર વર્ષે નવા બનાવાય છે અને તેને ભાવિકજનો દ્વારા ખેંચીને લઈ જવાય છે. જગન્નાથજીનો રથ આશરે☑️ ૪૫ ફિટ ઊંચો અને ૩૫ ફીટનો ચોરસ ઘેરાવો ધરાવતો હોય છે જેને બનાવતા બે માસ જેટલો સમય લાગે છે.
🔘 પુરીનાં કલાકારો અને ચિત્રકારો આ રથનાં વિશાળ પૈડાંઓ કાષ્ટમાંથી કોતરેલા રથ અને ઘોડાઓ પર ફૂલપાંખડીઓ અને અન્ય આકૃત્તિઓ ચીતરે છે તેમજ સુંદર રીતે શણગારે છે. રથના સિંહાસનની પીઠિકા પર પણ ઉલટા કમળફૂલોની આકૃત્તિઓ ચિતરવામાં આવે છે.
🔘 જગન્નાથનાં આ વિશાળ રથોને રથયાત્રા સમયે ખેંચવાની ક્રિયા પરથી અંગ્રેજી ભાષામાં "Juggernaut" (જગરનૉટ) શબ્દ રચાયો છે.
🔘આ રથયાત્રાને "ગુંડીચા યાત્રા" પણ કહેવામાં આવે છે.🔵
🔵રથયાત્રા સાથે સંકળાયેલી ખાસ નોંધપાત્ર વિધિ "ચેર પહર" ની છે. જેમાં તહેવાર દરમિયાન, ગજપતિ રાજા (ગજપતિ રાજ્યનો રાજા) સફાઈ કામદારનો પહેરવેશ સજી અને મૂર્તિઓ તથા રથની આસપાસની જગ્યા પાણી વડે ધોવાની વિધિ કરે છે. તે ઉપરાંત રથયાત્રાનાં આગમન પૂર્વે રાજા, અત્યંત ભક્તિભાવથી, સોનાનાં હાથાવાળા સાવરણાથી રથયાત્રાનો માર્ગ વાળે છે તેમજ તે પર સુખડકાષ્ટનું સુગંધી જળ અને પાવડર છાંટે છે. રિવાજ પ્રમાણે, ગજપતિ રાજા એ કલિંગ સામ્રાજ્યનો સર્વોચ્ચ હોદ્દેદાર અને મહાનુભાવ વ્યક્તિ ગણાય છે, તે પણ જગન્નાથજીની સેવામાં નાનામાં નાનું કામ પણ કરે છે અને એ દ્વારા આશય એવો સંદેશ આપવાનો હોય છે કે ભગવાન જગન્નાથજી સમક્ષ મહાશક્તિશાળી સમ્રાટ કે સામાન્ય ભક્ત વચ્ચે કોઈ ભેદ હોતો નથી.
🔘☑️ચેર પહરની વિધિ બે દિવસ સુધી કરાય છે, રથયાત્રાના પ્રથમ દિવસે, જ્યારે મૂર્તિઓને મૌસીમાં મંદિર (ફૂલઘર) તરફ લઈ જવાય છે ત્યારે અને પછી છેલ્લા દિવસે, જ્યારે મૂર્તિઓને ફરી શ્રી મંદિર તરફ લઈ જવાય છે ત્યારે.
એક અન્ય વિધિ મૂર્તિઓને શ્રી મંદિરમાંથી રથ પર પધરાવવાની હોય છે જે 🔻"પહાંદી વિજય" કહેવાય છે.
🔵રથયાત્રાના તહેવારમાં, મૂર્તિઓને જગન્નાથ મંદિરેથી રથમાં ગુંડિચા મંદિરે લઈ જવાય છે. જ્યાં તે નવ દિવસ સુધી રહે છે. તે પછી, મૂર્તિઓ ફરી રથ પર બિરાજીને શ્રી મંદિરે પધારે છે એને "બહુડા યાત્રા" કહે છે. આ પરત વેળાની યાત્રામાં ત્રણે રથ મૌસીમાં મંદિરે વિરામ લે છે અને ત્યાં ભાવિકો 🔻"પોડા પીઠા" 🔺(જે બહુધા ગરીબ લોકોના મુખ્ય ખોરાક સમો એક પ્રકારનો રોટલો હોય છે)નો પ્રસાદ લે છે.
🔶જગન્નાથની આ રથયાત્રા છેક પુરાણ કાલિન હોવાનું જણાય છે. બ્રહ્મ પુરાણ, પદ્મ પુરાણ અને સ્કંદ પુરાણમાં આ રથયાત્રાનું આબેહુબ વર્ણન જોવા મળે છે. કપિલ સંહિતામાં પણ રથયાત્રાનો ઉલ્લેખ મળે છે.
☑️🔵મુઘલ કાળ દરમિયાન પણ, જયપુર , રાજસ્થાનના રાજા રામસિંહે પણ ૧૮મી સદીમાં પુરી ખાતે યોજાતી જગન્નાથજીની રથયાત્રાનું વર્ણન કરેલું છે. 🔵ઓડિશામાં, મયુરભંજ અને પર્લાખેમુંડીના રાજાઓ પણ પુરીની જેમ જ રથયાત્રા યોજતા.
વધુમાં, સ્ટાર્ઝા નોંધે છે કે ઈ.સ. ૧૧૫૦ આસપાસ ગંગા સામ્રાજ્યનાં રાજકર્તાઓ મહાન મંદિરોની પૂર્ણતા સમયે રથયાત્રાનું આયોજન કરતા. હિન્દુઓનાં કેટલાંક તહેવારોમાંનો આ એક એવો તહેવાર છે 🔻જેનાથી પશ્ચિમી જગત બહુ પહેલેથી જાણકારી ધરાવતું હતું. અર્થાત, આ તહેવાર ખુબ જ જૂના કાળથી વિશ્વના અન્ય લોકોમાં પણ જાણીતો બનેલો છે. પોર્ડેનોનનાં ફરિયાર ઓડોરિક નામનાં પ્રવાસીએ ઈ.સ.૧૩૧૬-૧૩૧૮ દરમિયાન ભારતની મુલાકાત લીધેલી, ☑️માર્કો પોલો પછી આશરે ૨૦ વર્ષે. તેણે ૧૩૨૧માં લખેલી પોતાની યાત્રાનોંધમાં વર્ણવ્યું છે કે, લોકો પોતાનાં પુજ્યોને (મૂર્તિઓને) રથમાં પધરાવતા પછી રાજા, રાણી અને બધાં લોકો તેમને "ચર્ચ" (મંદિર)માંથી ગાતાં વગાડતા લઈ જતા.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🔵🔲🔴રથયાત્રા, અમદાવાદ (ગુજરાત)
રથયાત્રા (અમદાવાદ)
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા(ગોંડલ)🙏
👁🗨♻️અમદાવાદમાં પણ આષાઢી બીજના દિવસે રથયાત્રાનું આયોજન થાય છે. અહીં ૧૪૦ વર્ષથી રથયાત્રા યોજાય છે.
♻️ઈ.સ.૨૦૧૭માં યોજાતી રથયાત્રા ૧૪૦મી રથયાત્રા છે.
👇 અહીં જમાલપુરમાં આવેલાં ૪૦૦ વર્ષ જૂના જગન્નાથ મંદિરમાંથી સવારે રથયાત્રાનો પ્રારંભ થાય છે અને કુલ ૧૪ કિ.મી.નું અંતર કાપી સાંજે ફરી મંદિરે આવે છે.
✅આ રથયાત્રાના એક પખવાડીયા પહેલાં, એટલે કે જેઠ માસની પૂનમને દિવસે જગન્નાથજીનો સ્નાન ઉત્સવ (જલયાત્રા) યોજાય છે.
✅આ પ્રસંગે મંદિરમાં રહેલી મૂર્તિઓને સરઘસ સ્વરૂપે સાબરમતી નદીના કિનારે પવિત્ર સ્નાન માટે લઈ જવાય છે.
🎯આ યાત્રામાં ૧૮-૨૦ હાથીઓ સાથે હજારો ભક્તો, માથે પીતળનાં પાણી ભરેલા ઘડા લઈને જોડાય છે. સ્નાન પછી મૂર્તિઓને સરસપુરના રણછોડજી મંદિરે લઈ જવાય છે. ત્યાં વિરામ પછી જગન્નાથજી મંદિરે પરત લવાય છે અને ત્યાં હજારો શ્રદ્ધાળુઓની હાજરીમાં મહાઅભિષેક કરવામાં આવે છે.
♻️રથયાત્રા સવારે ૭-૦૦ વાગ્યાની આસપાસ શરૂ થાય છે. એ પહેલાં પરંપરાગત રીતે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી મંગલા આરતી (પ્રભાતની પહેલી આરતી)માં હાજર રહે છે અને રથયાત્રાના માર્ગની સફાઈના પ્રતિકરૂપ✅ "પહિંદ વિધી" ✅કરે છે.
🎯રથયાત્રા બપોરે સરસપુર ખાતે રોકાય છે. જ્યાં સ્થાનિક નિવાસીઓ દ્વારા ભગવાન જગન્નાથ અને સઘળાં યાત્રીકો, શ્રદ્ધાળુઓને મહા ભોજ (પ્રસાદીરૂપે ભોજન) કરાવાય છે.
🎯 સાંજે ૮-૩૦ આસપાસ રથયાત્રા ફરીને જગન્નાથ મંદિરે પરત આવે છે. આ રથયાત્રામાં ત્રણ મુખ્ય રથો સાથે ૧૮-૨૦ શણગારેલા હાથી અને વિવિધ અખાડાનાં સાધુઓ અને તેમનાં મહંતોની સવારીઓ પણ હોય છે.
🎯✅ અમદાવાદની રથયાત્રા પુરીની રથયાત્રા પછીની દ્વિતિય ક્રમની સૌથી મોટી અને સૌથી જૂની રથયાત્રા છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🔰🔰🔰અષાઢી બીજ એટલે 🔰🔰
રથયાત્રા અને કચ્છીઓનું નવું વર્ષ પણ
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👉પ્રિય મિત્રો,
આજે અષાઢ મહિનાનો બીજો દિવસ એટલે કે અષાઢી બીજ. આજથી શરૂ થતા કચ્છી નવા વર્ષના વધામણા.
🙏નયે વરે જી લખ લખ વધાઈયું 🙏
👉ભારતમાં અષાઢી બીજના મહાપર્વે ગુજરાતમાં અમદાવાદ અને જગન્નાથપુરીમાં અભૂતપૂર્વ રથયાત્રાના દર્શન પ્રતિવર્ષ લાખો-કરોડો લોકો પ્રત્યક્ષ અને દૂરદર્શન પર કરી ધન્યતા અનુભવતા હોય છે. આ પ્રણાલી અનેક વર્ષોથી ચાલી આવે છે.
👉જગન્નાથ પુ૨ીમાં ભગવાન જગન્નાથજીની ભવ્યાતિત ૨થયાત્રા નીકળશે જેમાં લાખો લોકો સામેલ થશે.
👉જ્યારે કચ્છ જેવા ભારતના છેવાડાના પ્રદેશનું નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ થવા પામે છે. જેમાં અનેક નૂતન અને ભાતીગળ પરંપરા દ્રશ્યમાન થયા વિના રહેતી નથી.
♻️👉ખેંગારજી પહેલાએ કચ્છ રાજ્યની સ્થાપના સંવત ૧૬૦૫માં માગસર સુદ-૫ના રોજ કચ્છ રાજ્યની સ્થાપના કરી.
♻️👉કચ્છી નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ તેમ થયું તેના એકબે કથાનકો ઈતિહાસકારોએ જાળવી રાખ્યા છે.
કેરાકોટમાં રાજધાની ફેરવી નાખનાર જામ લાખો ફૂલાણી વિચારવંત રાજવી હતો. અસંખ્યાત અવનવા વિચારો તેના મનમાં ઊઠતા. જ્યાં સુધી મનનું સમાધાન ન થાય ત્યાં લગી તેને શાંતિ થતી જ નહિ. એક સમયે આ પૃથ્વીનો છેડો ક્યાં હશે? એવો વિચાર મનમાં પ્રવેશ્યો અને પૃથ્વીના છેડા માટે સ્વપ્રયત્નો થવા જોઈએ એવું વિચાર્યું. તોડાક સાહસિક બહાદુર યુવાનોને પોતાની સાથે લઈ તે આ શોધમાં નીકળી પડયો.
💠👉લાખાજીના આ પ્રયાસને લોકો 'સૂરજની.....' ના નામથી ઓળખે છે. ચોમેર ઘૂમી વળ્યો. આખરે આ પ્રતિશોધમાં વિજયી ન બન્યો. જામ લાખાને પરત આવવું પડયું. એ સમયે અષાઢ માસ શરૃ થયેલો. સારા વરસાદથી વનરાજી ઠેર ઠેર ખીલી ઊઠેલી પરિણામે તેનો આત્મા અતિપ્રસન્ન થઈ ગયો. કચ્છનું નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ કરવા સમગ્ર કચ્છમાં ફરમાન મોકલ્યું અને પોતાનું નામ રોશન કરી દીધું.
💠👉આમ તો છેલ્લા આઠસો વર્ષથી આ પર્વ ધામધૂમથી કચ્છમાં ઉજવાતું રહ્યું છે. પરંતુ વિશ્વમાં પથરાયેલા વીસેક લાખ કચ્છીઓ આ પર્વ ઊજવી નિજાનંદ વ્યક્ત કરી માતૃભૂમિ કચ્છને વંદન કરે છે.🙏🙏
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
✍👉અષાઢ મહિનો એટલે…
👉મહાન વિદ્વાન સંસ્કૃત સાહિત્યના કવિવર કાલિદાસની યાદ કરાવતો મહિનો.
👉વર્ષારાણીના આગમનનો મહિનો.
👉અષાઢી બીજ તેમજ ગુરૃર્પૂણિમા જેવા તહેવારોનો મહિનો.
👉સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોનાં જીવંત સ્વરૂપ ભવ્ય રથયાત્રાનો મહિનો.
👉ચાતુર્માસનાં આરંભનો મહિનો.
👉સ્વામિનારાયણ મંદિરોમાં હિંડોળાનો મહિનો.
👉જેના પરથી ભુજ નામ પડ્યું છે તે ભુજિયાના મેળાનો મહિનો.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
♻️♻️🙏🙏અષાઢી બીજ ઍટલે ભગવાન જગન્નાથ ની રથયાત્રા ઋષિઓએ આ દેહને રથ કહ્યો છે. કંસના તેડાથી અક્રૂરજી બાળકૃષ્ણને ગોકુળથી રથમાં બેસાડી મથુરા લાવ્યા હતા, આ દિવસથી રથયાત્રાનો પ્રારંભ થયો, રથયાત્રા ઉજવવામાં આવે છે.
👉✅સંસ્કૃત સાહિત્યમાં કવિ કાલિદાસથી માંડી અનેક કવિઓ, સર્જકો જેના ગુણગાન ગાતા થાકતા નથી, લોકસાહિત્યકારો એ પોતાની રચનાઓમાં અષાઢ મહિનાને ખૂબ ખૂબ બિરદાવ્યો છે, એવો અષાઢ માસ જ્યારે ઓળધોળ બની અવનિ પર અનરાધાર વરસે અને માનવજીવનના ઉત્કર્ષ સાથોસાથ ધર્મજીવન પણ બળવત્તર બનાવે એવી અષાઢી બીજની આભા સૌના અંતર મનને સભર બનાવે એવું રથયાત્રાના અવસરે એકઠાં થયેલા સાધુસંતો, મહંતો અને સદ્ગૃહસ્થોનું દર્શન સૂચક છે.
✅👉આ અવસરે શ્રી જગન્નાથ, બળભદ્ર અને સુભદ્રાજીનું ષોડશોપચાર કરી પૂજન તથા તેમને દિવ્યરથ પર યાત્રા કરાવવાનું સવિષેશ મહત્વ છે. જે ભક્ત ભગવાનના રથનું દોરડું ખેંચે છે. ભગવાન જગન્નાથ તેના જીવનરથનું દોરડું ખેંચે છે.
✅👉સર્વધર્મસમભાવથી ભેળો થયેલો ભક્તવૃંદ આ રથયાત્રામાં ભાગ લે છે. ગાડાઓમાં ખેડૂતો વાવણી કરી ઉમંગ અને આસ્થા પૂર્વક આ પર્વ ઉજવે છે.
દસમી સદીમાં ગુજરાતના મુળરાજના સમકાલિન ગણાતા કચ્છ પ્રદેશના પ્રજાવત્સલ અને સૌંદર્ય ઉપાસક રાજવી લાખાફૂલાણીએ આ અષાઢીબીજથી કચ્છી નવાવર્ષની શુભ શરૃઆત કરેલી, ત્યારથી કચ્છીમાડુએ આ દિવસને નૂતનવર્ષ તરીકે ઉજવે છે.
🎯✅કેરાકોટમાં રાજધાની ફેરવી નાખનાર જામ લાખો ફૂલાણી વિચારવંત રાજવી હતો. અસંખ્યાત અવનવા વિચારો તેના મનમાં ઊઠતા. જ્યાં સુધી મનનું સમાધાન ન થાય ત્યાં લગી તેને શાંતિ થતી જ નહિ. એક સમયે આ પૃથ્વીનો છેડો ક્યાં હશે? એવો વિચાર મનમાં પ્રવેશ્યો અને પૃથ્વીના છેડા માટે સ્વપ્રયત્નો થવા જોઈએ એવું વિચાર્યું. તોડાક સાહસિક બહાદુર યુવાનોને પોતાની સાથે લઈ તે આ શોધમાં નીકળી પડયો. લાખાજીના આ પ્રયાસને લોકો 🌞‘સૂરજની…..’ ના નામથી ઓળખે છે. ચોમેર ઘૂમી વળ્યો. આખરે આ પ્રતિશોધમાં વિજયી ન બન્યો. જામ લાખાને પરત આવવું પડયું. એ સમયે અષાઢ માસ શરૃ થયેલો. સારા વરસાદથી વનરાજી ઠેર ઠેર ખીલી ઊઠેલી પરિણામે તેનો આત્મા અતિપ્રસન્ન થઈ ગયો. કચ્છનું નવું વર્ષ અષાઢી બીજથી શરૃ કરવા સમગ્ર કચ્છમાં ફરમાન મોકલ્યું અને પોતાનું નામ રોશન કરી દીધું.
✅🎯ઓરિસ્સા રાજ્યમાં આવેલ ચારધામ પૈકીનું પૂર્વનું જગન્નાથપુરી એક પાવનધામ છે, જ્યાં પરમસંત ચૈતન્ય મહાપ્રભુની ચેતનાનો આવિષ્કાર ઝિલાયો પુષ્ટિમાર્ગના પ્રણેતા શ્રી વલ્લભાચાર્યજી પણ અહિ પધારેલા, અહિ રથયાત્રાનું આગવું અને અનેરૃ મહત્વ છે. સમગ્ર ભારતવર્ષમાં પ્રત્યેક નગરો, શહેરો અને ગામડાઓમાં રથયાત્રાનો રથ નીકળે છે પરંતુ જગન્નાથપુરી અને ગુજરાતના અમદાવાદ અને પાટણ શહેરમાં રથયાત્રાનો મહિમા કંઇક વિશેષ જોવા મળે છે. જ્યાં ભાવસભર વાતાવરણ વચ્ચે ભક્તિનું વિરાટ વર્તૂળ સાકાર બની ભાવિકોના ભાવ વિશ્વને ભીંજવે છે. સાથોસાથ કિરતારની કૃપા ક્યારેક અમી છાંટણા રૃપે આકાશમાંથી વર્ષા રૃપે વરસે છે.જય રણછોડ માખણચોર.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏
“શુભ અષાઢી બીજ”
ગગન ગજે ને મોરલા બોલેં
મથે ચમકે તી વીજ ….!
હલો પાંજે કચ્છ ડે મે…!
આવઈ અષાઢી બીજ..!
અને વઘે ઘન વઘે ,
શાંતી વઘે,
હેત વઘે,
પ઼ેમ વઘે,
વઘે દયા ભાવ,
વઘે મેણી જો સહયોગ
હીજ અસાંજી શુભેચ્છા ,
હીજ અસાંજા ભાવ!!
” કચ્છી નવે વષૅ જી” લખ લખ વઘાયું,
“શુભ અષાઢી બીજ”
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
શીયાળે સોરઠ ભલો,ઉનાળે ભલો ઞુજરાત,પણ ચોમાસે ચરો તર ભલો, અને અમા રો કછડો બારે માસ🙏🙏🙏
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
કોટે મોર ટહૂકીયા ને, ઓલી વાદળ ચમકસે થોડા દિ'મા વિર, એ મારા રૂદા ને આજ રાણો સાભળયો, એ જો ને આવી અષાઢી બીજ........ અષાઢી બીજ ના રામ રામ..
કોટે મોર ટહુકયા વાદળ ચીમકી વીજ રુદાને રાણો સાંભળ્યો આવી અષાઢી બીજ વિશાળ દરિયાઈ પટ્ટો ધરાવતો પ્રદેશ એટલે કચ્છ...ડુંગરાળ પ્રદેશ એટલે કચ્છ. અષાઢી બીજની કચ્છી માડું કાગડોળે રાહ જોઇને બેઠા હોય છે. કહેવાય છે કે લાખો ફુલાણી દેશવટેથી પાછો ફરે છે તે દિવસોમાં કચ્છની ધરતી હરિયાળી બની હતી. કચ્છની ધરતી પર લીલી વનરાજી જોઈને કચ્છના રાજવી લાખાનો આત્મા પ્રસન્ન થયો અને અષાઢના પહેલા દિવસે એ પોતાની રાજધાનીમાં પહોંચ્યો હતો. અને બીજે દિવસે અષાઢી બીજ હતી. જામ લાખાને માલધારીઓએ વિક્રમ સંવતની 12મી સદીમાં મુખી બનાવ્યો તે દિવસેથી કચ્છ એક સૂત્રે બંધાયું અને તે દિવસ હતો અષાઢી બીજનો.નવા વષૅ નિમિત્તે કુટુંબીજનો સગાસંબધીઓ નાળીયેર અને સાંકરનો પડો લઇને વડીલોને વંદન કરતા હતા. બીજના દિવસે રાજાશાહીમાં મહેલમાં સવારે દરબાર ભરાતો. અને વેપારીઓ, નગરજનો આવી રાજાને નવા વર્ષની શુભેચ્છા આપતા હતા. ભુજમાં પ્રાગમહેલ બંધાઇ ગયા પછી રાજા ખેંગારજી ત્રીજાના વખતમાં દરબાર હોલમાં કચેરી ભરાતી. આ દિવસે પ્રજા રાજાને સલામી આપતા અને સાંકળનો પડો આપતો. તો રાજા પણ નવા વષૅના વધામણાંને હરખભેર સ્વીકારતા.કચ્છનો ઇતિહાસ રસપ્રદ છે. તો કચ્છની ધરતીએ કવિઓ અને લેખકો પણ આપ્યા છે. કવિઓ અને લેખકોએ કચ્છના કલમથી રજૂ કર્યું છે. કચ્છ એક સમયે તેની જાહોજલાલીથી જાણીતું હતું. કચ્છ જિલ્લા બન્યા પછી પણ કચ્છમાંડીઓ અષાઢી વષૅને નથી ભૂલ્યા. દરેક ધમૅના લોકો સાથે હળીમળીને કચ્છની ઐતિહાસિક પરંપરાને આગળ ધપાવી રહ્યા છે. કચ્છી નવે વરે જી ખૂબ ખૂબ વધાઈ સાથે નવે વરેજી શુભકામના
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
“શુભ અષાઢી બીજ”
ગગન ગજે ને મોરલા બોલેં
મથે ચમકે તી વીજ ….!
હલો પાંજે કચ્છ ડે મે…!
આવઈ અષાઢી બીજ..!
અને વઘે ઘન વઘે ,
શાંતી વઘે,
હેત વઘે,
પ઼ેમ વઘે,
વઘે દયા ભાવ,
વઘે મેણી જો સહયોગ
હીજ અસાંજી શુભેચ્છા ,
હીજ અસાંજા ભાવ!!
” કચ્છી નવે વષૅ જી” લખ લખ વઘાયું,
“શુભ અષાઢી બીજ”
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
શીયાળે સોરઠ ભલો,ઉનાળે ભલો ઞુજરાત,પણ ચોમાસે ચરો તર ભલો, અને અમા રો કછડો બારે માસ🙏🙏🙏
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
કોટે મોર ટહૂકીયા ને, ઓલી વાદળ ચમકસે થોડા દિ'મા વિર, એ મારા રૂદા ને આજ રાણો સાભળયો, એ જો ને આવી અષાઢી બીજ........ અષાઢી બીજ ના રામ રામ..
કોટે મોર ટહુકયા વાદળ ચીમકી વીજ રુદાને રાણો સાંભળ્યો આવી અષાઢી બીજ વિશાળ દરિયાઈ પટ્ટો ધરાવતો પ્રદેશ એટલે કચ્છ...ડુંગરાળ પ્રદેશ એટલે કચ્છ. અષાઢી બીજની કચ્છી માડું કાગડોળે રાહ જોઇને બેઠા હોય છે. કહેવાય છે કે લાખો ફુલાણી દેશવટેથી પાછો ફરે છે તે દિવસોમાં કચ્છની ધરતી હરિયાળી બની હતી. કચ્છની ધરતી પર લીલી વનરાજી જોઈને કચ્છના રાજવી લાખાનો આત્મા પ્રસન્ન થયો અને અષાઢના પહેલા દિવસે એ પોતાની રાજધાનીમાં પહોંચ્યો હતો. અને બીજે દિવસે અષાઢી બીજ હતી. જામ લાખાને માલધારીઓએ વિક્રમ સંવતની 12મી સદીમાં મુખી બનાવ્યો તે દિવસેથી કચ્છ એક સૂત્રે બંધાયું અને તે દિવસ હતો અષાઢી બીજનો.નવા વષૅ નિમિત્તે કુટુંબીજનો સગાસંબધીઓ નાળીયેર અને સાંકરનો પડો લઇને વડીલોને વંદન કરતા હતા. બીજના દિવસે રાજાશાહીમાં મહેલમાં સવારે દરબાર ભરાતો. અને વેપારીઓ, નગરજનો આવી રાજાને નવા વર્ષની શુભેચ્છા આપતા હતા. ભુજમાં પ્રાગમહેલ બંધાઇ ગયા પછી રાજા ખેંગારજી ત્રીજાના વખતમાં દરબાર હોલમાં કચેરી ભરાતી. આ દિવસે પ્રજા રાજાને સલામી આપતા અને સાંકળનો પડો આપતો. તો રાજા પણ નવા વષૅના વધામણાંને હરખભેર સ્વીકારતા.કચ્છનો ઇતિહાસ રસપ્રદ છે. તો કચ્છની ધરતીએ કવિઓ અને લેખકો પણ આપ્યા છે. કવિઓ અને લેખકોએ કચ્છના કલમથી રજૂ કર્યું છે. કચ્છ એક સમયે તેની જાહોજલાલીથી જાણીતું હતું. કચ્છ જિલ્લા બન્યા પછી પણ કચ્છમાંડીઓ અષાઢી વષૅને નથી ભૂલ્યા. દરેક ધમૅના લોકો સાથે હળીમળીને કચ્છની ઐતિહાસિક પરંપરાને આગળ ધપાવી રહ્યા છે. કચ્છી નવે વરે જી ખૂબ ખૂબ વધાઈ સાથે નવે વરેજી શુભકામના
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
💐💥🐾💥💐🐾💥💐🐾💥💐
અજ આવઈ અષાઢી બીજ , ગીત ઓચ્છવ જા ગાઈંબો …
💐🌸🌼🌼🌷🌹🌻🌺💐🌸🌼🌻✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🌺🌺આજે દરેક કચ્છીના ઘરે ઉત્સવનો માહોલ. ઘેર-ઘેર લાપસીનું આંધણ મુકાયું હશે એની સો ટકા ગેરન્ટી. અફ કોર્સ અષાઢી બીજનો અવસર હોય ને કચ્છીના ઘરે ઓચ્છવ ન હોય એવું તો બને જ નહીંને!
🌻હવે તો અષાઢી બીજ એટલે સવારથી મેહુલો ટહુકાર કરે કે ન કરે મોબાઈલ પર મેસેજ, વોટ્સએપ અને ફેસબુક પર હેપી અષાઢી બીજ ને હેપી ન્યુ યરના મોરલા મંડી પડતા હોય છે.
🌹જેમ મહારાષ્ટ્રમાં ગૂડી પડવો,
🌹કેરળમાં વિશુ,
🌹આસામમાં બિહુ,
🌹બંગાળમાં પોહિલા બૈશાખ એવી જ રીતે 🌸કચ્છમાં અષાઢી બીજ.🌸કચ્છની ધીંગી ધરાના ધીંગા માડુંએ અષાઢી બીજને મન મૂકીને પ્રેમ કર્યો છે. આજના આ મીઠા અવસરે સર્વે વાચકરાજાઓને યુવરાજસિંહ જાડેજા તરફથી કચ્છી નવે વરેં જી જજી જજી વધાઈયું!!
🌺🌻સામાન્ય રીતે હિંદુઓના નૂતન વર્ષનાં મંડાણ તો દિવાળી બાદ કારતક મહિનામાં થતાં હોય છે, પરંતુ કચ્છીઓના નવા વર્ષની સવારી તો આજે આવી પહોંચી છે. ત્યારે થોડી જૂની-થોડી નવી ગપ્પાંગોષ્ઠિ કરીને નવા વર્ષના આનંદને બમણો કરી દઈએ…
💐શરૂઆતમાં તો કચ્છી નૂતન વર્ષની ઉજવણી ઘરની ચાર દીવાલ સુધી જ મર્યાદિત હતી,
🌸🌼પરંતુ કહેવાય છે કે પહેલી વખત ભૂજના ભૂજિયા ડુંગર પર પહેલી વખત જાહેરમાં અષાઢી બીજની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી.
🌹🌷જોકે કચ્છના રજવાડા-રાજા-મહારાવ અષાઢી બીજની ઉજવણી કેટલી ધામધૂમથી કરતા એની પ્રતીતિ એ સમયનાં પેઈન્ટિંગ્સ, તૈલચિત્રોમાંથી પણ થતી રહી છે. અષાઢી બીજના દિવસે ભૂજમાં રાવ-મહારાવ દ્વારા રીતસરની પાલખીયાત્રાઓનું આયોજન કરવામાં આવતું હતું.
🍂🍃આ પાલખીયાત્રા દરમિયાન નગરજનો દ્વારા નૂતન વર્ષની શુભેચ્છા પણ તેઓ સંપૂર્ણ સન્માનપૂર્વક સ્વીકારતા. આમ પ્રજા અને રાજા વચ્ચેના સેતુને વધારે મજબૂત કરવામાં અષાઢી બીજની ઉજવણીનો પણ અનન્ય ફાળો રહેલો છે.
હવે આપણી ગાડીને પાટા પર લાવીએ તો 🍁એક પ્રશ્ર્ન ચોક્કસપણે થાય કે કચ્છીઓએ નવા વર્ષ માટે અષાઢી બીજ પર પસંદગી કેમ ઉતારી હશે? કચ્છ એટલે આમ તો ડુંગર, દરિયો ને રણનો પ્રદેશ. 🌧🌧અહીંની પ્રજાને મેઘરાજાનો જેટલો ઈંતેજાર હોય એટલો તો કદાચ બીજા કોઈનો નહીં હોય. પૂર્વજો એવું કહેતા કે અષાઢી બીજથી મેઘરાજા આ રેતાળ પ્રદેશ પર પોતાની મહેર વરસાવતા અને તેથી એ દિવસથી ખેડૂતો પણ નવા પાકનો પ્રારંભ કરતા. 💥ખેડૂત તો આ જગતનો તાત કહેવાય અને ખેડૂતને જે દિવસનો બેસબરીથી ઈંતેજાર હોય એ દિવસની ઉજવણીમાં કોઈ કમી રખાય? બસ, એ રીતે અષાઢી બીજનું કચ્છમાં અનેરું મહત્ત્વ છે.
🌧🌧એવું પણ કહેવાય છે કે કચ્છના કેટલાક ભાગોમાં અષાઢી બીજની આગલી રાતે ખેડૂત જે પાક લેવાનો હોય એનાં બીજ પાણીમાં ભીંજવી રાખે છે.
✨✨અષાઢી બીજના દિવસે દાણા ચકાસવામાં આવે. જો એનું વજન વધી ગયું હોય તો ચોમાસું સારું જશે અને પાક સારો પાકશે એવી માન્યતા ખેડૂતોમાં પ્રવર્તે છે. જે પાકના બીજનું વજન ઘટી ગયું હોય એ પાક માટે ચોમાસું સારું નહીં નીવડે એવી ધારણા હોય છે. એવી જ રીતે કેટલીક જગ્યાએ બીજને બદલે પથ્થર પણ પાણીમાં ભીંજવી રાખવામાં આવે છે. જો પથ્થરનું વજન પાણીને કારણે ઘટી જાય ⛈⛈⛈તો એ વર્ષે મેઘરાજા વરસવામાં કંજૂસાઈ કરશે એવી માન્યતા વચ્ચે ઓછા વરસાદમાં પણ કેવી રીતે જીવનવ્યવસ્થા કરવી એના માટે ગ્રામજનો તૈયાર થઈ જતા હોય છે.
🌧આમ તો આ માન્યતા કદાચ જુનવાણી લાગે, પણ બીજ કે પથ્થરનું વજન ઘટવું કે વધવું એને સાયન્ટિફિક આધાર પણ મળી રહે છે.
🌦🌦 વાદળો વરસે એ પહેલાંની હવાને ચકાસીને વાદળ અને ચોમાસાનો અંદાજ મેળવી શકાય છે. અષાઢના પ્રારંભની હવા પાણી સાથેના સંપર્કમાં આવ્યા બાદ જે રીએક્શન આપે તેના પર અષાઢી બીજથી શરૂ થતા ચોમાસાની તબિયત કેવી હશે તે જાણી શકાય છે. બસ,
💥💥જે દિવસ આટલો
ઈમ્પોર્ટન્ટ હોય ત્યાંથી જ નવા વર્ષની શરૂઆત કેમ ન કરાય? કદાચ આવા જ કોઈ નોખા વિચાર
સાથે અષાઢી બીજનાં મંડાણ થયાં હોય તો નવાઈ નહીં…
☀️🌤ગમે તે કહો, કચ્છ અને કચ્છીઓ માટે અષાઢી બીજનો મહિમા જ અનેરો છે. કચ્છમાં તો માંડવીના દરિયાકિનારે કચ્છી લોકસંસ્કૃતિને ઉજાગર કરતી આલાગ્રાન્ડ ઉજવણી અષાઢી બીજના અવસરે કરવામાં આવે છે. જોકે વ્યવસાયઅર્થે માદરે વતન કચ્છથી વિખૂટા પડેલા કચ્છીઓ ભલે મુંબઈ, હૈદરાબાદ, અમદાવાદ, ઉત્તર ભારત કે વિદેશમાં વસતા હોય, પરંતુ અષાઢી બીજનું ધમાકેદાર સેલિબ્રેશન કરીને વતનની આંગળી ઝાલી જ રાખે છે. નૂતન વર્ષની છડી પોકારતા અષાઢી બીજના રૂડા અવસરે આપસૌનું નૂતન વર્ષ પણ સુપર્બ વીતે એવી જ હાર્દિક શુભેચ્છાઓ!! અચીજા!
👏👏યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
અજ આવઈ અષાઢી બીજ , ગીત ઓચ્છવ જા ગાઈંબો …
💐🌸🌼🌼🌷🌹🌻🌺💐🌸🌼🌻✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🌺🌺આજે દરેક કચ્છીના ઘરે ઉત્સવનો માહોલ. ઘેર-ઘેર લાપસીનું આંધણ મુકાયું હશે એની સો ટકા ગેરન્ટી. અફ કોર્સ અષાઢી બીજનો અવસર હોય ને કચ્છીના ઘરે ઓચ્છવ ન હોય એવું તો બને જ નહીંને!
🌻હવે તો અષાઢી બીજ એટલે સવારથી મેહુલો ટહુકાર કરે કે ન કરે મોબાઈલ પર મેસેજ, વોટ્સએપ અને ફેસબુક પર હેપી અષાઢી બીજ ને હેપી ન્યુ યરના મોરલા મંડી પડતા હોય છે.
🌹જેમ મહારાષ્ટ્રમાં ગૂડી પડવો,
🌹કેરળમાં વિશુ,
🌹આસામમાં બિહુ,
🌹બંગાળમાં પોહિલા બૈશાખ એવી જ રીતે 🌸કચ્છમાં અષાઢી બીજ.🌸કચ્છની ધીંગી ધરાના ધીંગા માડુંએ અષાઢી બીજને મન મૂકીને પ્રેમ કર્યો છે. આજના આ મીઠા અવસરે સર્વે વાચકરાજાઓને યુવરાજસિંહ જાડેજા તરફથી કચ્છી નવે વરેં જી જજી જજી વધાઈયું!!
🌺🌻સામાન્ય રીતે હિંદુઓના નૂતન વર્ષનાં મંડાણ તો દિવાળી બાદ કારતક મહિનામાં થતાં હોય છે, પરંતુ કચ્છીઓના નવા વર્ષની સવારી તો આજે આવી પહોંચી છે. ત્યારે થોડી જૂની-થોડી નવી ગપ્પાંગોષ્ઠિ કરીને નવા વર્ષના આનંદને બમણો કરી દઈએ…
💐શરૂઆતમાં તો કચ્છી નૂતન વર્ષની ઉજવણી ઘરની ચાર દીવાલ સુધી જ મર્યાદિત હતી,
🌸🌼પરંતુ કહેવાય છે કે પહેલી વખત ભૂજના ભૂજિયા ડુંગર પર પહેલી વખત જાહેરમાં અષાઢી બીજની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી.
🌹🌷જોકે કચ્છના રજવાડા-રાજા-મહારાવ અષાઢી બીજની ઉજવણી કેટલી ધામધૂમથી કરતા એની પ્રતીતિ એ સમયનાં પેઈન્ટિંગ્સ, તૈલચિત્રોમાંથી પણ થતી રહી છે. અષાઢી બીજના દિવસે ભૂજમાં રાવ-મહારાવ દ્વારા રીતસરની પાલખીયાત્રાઓનું આયોજન કરવામાં આવતું હતું.
🍂🍃આ પાલખીયાત્રા દરમિયાન નગરજનો દ્વારા નૂતન વર્ષની શુભેચ્છા પણ તેઓ સંપૂર્ણ સન્માનપૂર્વક સ્વીકારતા. આમ પ્રજા અને રાજા વચ્ચેના સેતુને વધારે મજબૂત કરવામાં અષાઢી બીજની ઉજવણીનો પણ અનન્ય ફાળો રહેલો છે.
હવે આપણી ગાડીને પાટા પર લાવીએ તો 🍁એક પ્રશ્ર્ન ચોક્કસપણે થાય કે કચ્છીઓએ નવા વર્ષ માટે અષાઢી બીજ પર પસંદગી કેમ ઉતારી હશે? કચ્છ એટલે આમ તો ડુંગર, દરિયો ને રણનો પ્રદેશ. 🌧🌧અહીંની પ્રજાને મેઘરાજાનો જેટલો ઈંતેજાર હોય એટલો તો કદાચ બીજા કોઈનો નહીં હોય. પૂર્વજો એવું કહેતા કે અષાઢી બીજથી મેઘરાજા આ રેતાળ પ્રદેશ પર પોતાની મહેર વરસાવતા અને તેથી એ દિવસથી ખેડૂતો પણ નવા પાકનો પ્રારંભ કરતા. 💥ખેડૂત તો આ જગતનો તાત કહેવાય અને ખેડૂતને જે દિવસનો બેસબરીથી ઈંતેજાર હોય એ દિવસની ઉજવણીમાં કોઈ કમી રખાય? બસ, એ રીતે અષાઢી બીજનું કચ્છમાં અનેરું મહત્ત્વ છે.
🌧🌧એવું પણ કહેવાય છે કે કચ્છના કેટલાક ભાગોમાં અષાઢી બીજની આગલી રાતે ખેડૂત જે પાક લેવાનો હોય એનાં બીજ પાણીમાં ભીંજવી રાખે છે.
✨✨અષાઢી બીજના દિવસે દાણા ચકાસવામાં આવે. જો એનું વજન વધી ગયું હોય તો ચોમાસું સારું જશે અને પાક સારો પાકશે એવી માન્યતા ખેડૂતોમાં પ્રવર્તે છે. જે પાકના બીજનું વજન ઘટી ગયું હોય એ પાક માટે ચોમાસું સારું નહીં નીવડે એવી ધારણા હોય છે. એવી જ રીતે કેટલીક જગ્યાએ બીજને બદલે પથ્થર પણ પાણીમાં ભીંજવી રાખવામાં આવે છે. જો પથ્થરનું વજન પાણીને કારણે ઘટી જાય ⛈⛈⛈તો એ વર્ષે મેઘરાજા વરસવામાં કંજૂસાઈ કરશે એવી માન્યતા વચ્ચે ઓછા વરસાદમાં પણ કેવી રીતે જીવનવ્યવસ્થા કરવી એના માટે ગ્રામજનો તૈયાર થઈ જતા હોય છે.
🌧આમ તો આ માન્યતા કદાચ જુનવાણી લાગે, પણ બીજ કે પથ્થરનું વજન ઘટવું કે વધવું એને સાયન્ટિફિક આધાર પણ મળી રહે છે.
🌦🌦 વાદળો વરસે એ પહેલાંની હવાને ચકાસીને વાદળ અને ચોમાસાનો અંદાજ મેળવી શકાય છે. અષાઢના પ્રારંભની હવા પાણી સાથેના સંપર્કમાં આવ્યા બાદ જે રીએક્શન આપે તેના પર અષાઢી બીજથી શરૂ થતા ચોમાસાની તબિયત કેવી હશે તે જાણી શકાય છે. બસ,
💥💥જે દિવસ આટલો
ઈમ્પોર્ટન્ટ હોય ત્યાંથી જ નવા વર્ષની શરૂઆત કેમ ન કરાય? કદાચ આવા જ કોઈ નોખા વિચાર
સાથે અષાઢી બીજનાં મંડાણ થયાં હોય તો નવાઈ નહીં…
☀️🌤ગમે તે કહો, કચ્છ અને કચ્છીઓ માટે અષાઢી બીજનો મહિમા જ અનેરો છે. કચ્છમાં તો માંડવીના દરિયાકિનારે કચ્છી લોકસંસ્કૃતિને ઉજાગર કરતી આલાગ્રાન્ડ ઉજવણી અષાઢી બીજના અવસરે કરવામાં આવે છે. જોકે વ્યવસાયઅર્થે માદરે વતન કચ્છથી વિખૂટા પડેલા કચ્છીઓ ભલે મુંબઈ, હૈદરાબાદ, અમદાવાદ, ઉત્તર ભારત કે વિદેશમાં વસતા હોય, પરંતુ અષાઢી બીજનું ધમાકેદાર સેલિબ્રેશન કરીને વતનની આંગળી ઝાલી જ રાખે છે. નૂતન વર્ષની છડી પોકારતા અષાઢી બીજના રૂડા અવસરે આપસૌનું નૂતન વર્ષ પણ સુપર્બ વીતે એવી જ હાર્દિક શુભેચ્છાઓ!! અચીજા!
👏👏યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👏👏👏👏👏👏👏👏👏
* મઠો અસાંજો કચ્છ,
મઠા અસાંજા માડું ને મઠી અસાંજી રીત,
મઠી અસાંજી ગાલિયું,
ને મઠી અસાંજી અષાઢી બીજ…
👌👌👌👌👌👌👌👌👌👌👌
* ગજ્જણ ગરજે ને મોરલા બોલેં,
મથે ચમકેતી વીજ,
હલો પાંજે કચ્છડે મેં,
અજ આવઈ અષાઢી બીજ…
✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️
* અન્ન વધે, ધન વધે,
શાંતિ ને હેત વધે, વધે દયાભાવ,
નવો વરે આંકે ફળે, હી જ અસાંજો શુભભાવ…
💪💪💪💪💪💪💪💪💪💪💪💪
* ખારી ધરતી, ખારો પાણી
ને મઠા માડું, હી પાંજી નિશાની,
આવઈ અષાઢી બીજ મજાજી,
આંકે નવે વરેં જી જજી વધાઈ…
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
* મઠો અસાંજો કચ્છ,
મઠા અસાંજા માડું ને મઠી અસાંજી રીત,
મઠી અસાંજી ગાલિયું,
ને મઠી અસાંજી અષાઢી બીજ…
👌👌👌👌👌👌👌👌👌👌👌
* ગજ્જણ ગરજે ને મોરલા બોલેં,
મથે ચમકેતી વીજ,
હલો પાંજે કચ્છડે મેં,
અજ આવઈ અષાઢી બીજ…
✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️✌️
* અન્ન વધે, ધન વધે,
શાંતિ ને હેત વધે, વધે દયાભાવ,
નવો વરે આંકે ફળે, હી જ અસાંજો શુભભાવ…
💪💪💪💪💪💪💪💪💪💪💪💪
* ખારી ધરતી, ખારો પાણી
ને મઠા માડું, હી પાંજી નિશાની,
આવઈ અષાઢી બીજ મજાજી,
આંકે નવે વરેં જી જજી વધાઈ…
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👌👍👌👍👌👍👌👍👌👍👌👍
નૂતન વર્ષ અભિનંદન... છક્ક કરે તે કચ્છ
અષાઢી બીજ-કચ્છીઓનું નવુ વર્ષઃ જેસી સુરજ ચંદ મેરામણ મોતી પચે હયાત તો જો હંધ, પૃથ્વી જે પટતે
✌️👌✌️👌✌️👌✌️👌✌️👌✌️👌
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👌👌તો કચ્છને બિરદાવતા શાયર શ્રી અમૃત ઘાયલ કહે છે કે સ્નેહનું પાણી શુરનું પાણી, પોતાના પ્રચંડ પૂરનું પાણી હસતુ રમતુ રણમાં દીઠુ સત અને સિંદુરનું પાણી વાહરે ભાઇ કચ્છનું પાણી સૌને છક્ક કરી દે એનું નામ કચ્છ.
🌺🌺 જો કે એક સર્વ સામાન્ય માન્યતા છે કે કચ્છ એટલે ધુળને ઢેફા આવળ અને બાવળ, ઝાડ અને ઝાંખરા અને આગ ઓકતી તન બદન દઝાડતી વખતી લુ ની માર ! આમ વિચારવું એક કચ્છને સર્વદા અન્યાય કરવા બાબત છે. અહી આવતા પણ લોકો ડરે છે કચ્છ છોડતા પણ લોકો ડરે છે, એવા કચ્છના કામણ છે.
🌺🌺 કચ્છતો વિશિષ્ટતા, વિવિધતા અને વિરાટતાથી હર્યો ભર્યો રેતાળ પણ હેતાળ માનવીનો પ્રદેશ છે. એ હૈયાની હકુમતથી આગવી હેસીયતથી જીવવા માંગે છે. તે પોતાનો અલગ અસ્તિત્વ વિરલ વ્યકિતત્વ ધરાવતો મલક છે. કચ્છને જાણવા કે માણવા માટે આંકડાકીય રમત કે નકશા દ્વારા માહીતી શકય નથી એ ફકત સહાનુભુતી અને સહાય વડે જીતવાની ભોમકા નથી. એ તો છે એના રજકણોમાં રગદોડાઇ હૃદયના ધબકારાથી અનુભવાતી અનોખી ધરા, કચ્છને નપાણીયો મુલક કહેનારને રણમાં રમણીય સૌંદર્યનો અનુભવ નથી. કાળા ડુંગરની કમનીયાતાનો કયાસ નથી કચ્છમાં જીવનમાં વણાઇ ગયેલ કલા, વૈભવ, પારખવાની તેમનામાં દ્રષ્ટિ નથી.આ એવો કોડીલો કમણગારો મલક છે, જયાંની કુલીનતામાં કચ્છીયત, અસ્મિતા ઓગળી ગઇ છે. એકાકાર થઇ ગઇ છે.
🌻🌹🌹🌻 કચ્છીઓના કરિશ્માતી કુળ, ગૌત્ર, ખાનદાન, રાશિ કે રકત જુથની કોઇ પહેંચાન માંગે તો તેઓ મક્કમતાથી કહેશે અહીનું ગૌત્ર ગરડો, ખાનદાન, ખડીર છે. બ્લડ ગ્રુપ બની જાય છે. વર્ણ વાગડ છે અને કરણ કંઠી છે. યોગ યાહોમ કરીને પડો. નક્ષત્ર નફરતને દુર ફંગોળી, નેહથી નાતો જોડવાનો છે. સિંધુમાં બિંદુ સમાય અને પ્રત્યક્ષ જોવુ હોય તો કચ્છી માડુના સંસ્કાર સમજવા પડે.
🌸🌸💐 ઈતિહાસકારો માને છે કે જગતના વિવિધ પ્રાંતોમાંથી આવેલા લોકોના સામુહીક સ્થળાંતરોથી કચ્છ વસેલુ છે. કાઠી, આહીર, જત તથા અન્ય પશુપાલકો પ્રજા અહી આવી વસી છે. ઉતરમાં સમા,સોઢા, તથા સિંધી કબીલાઓ આવ્યા પુર્વમાંથી વાઘેલા અને મારવાડ, ગુજરાતથી ચારણ, બ્રાહ્મણ તથા વાણીયા આવ્યા ભાટીયા તથા લોહાણા મુલતાન સિંધથી આવ્યા કચ્છ જાણે એક સંગમ તીર્થ. જેમાં વિવિધ પ્રાંતની વિવિધ નદીઓ સમાઇ એકરૂપ થઇ ગઇ વિવિધ માનવ ફુલોની ફુલદાનીથી મહેકતા, ચહેકતા, ગહેકતા ભિન્ન ધર્મ જાતી અને ધર્મ લોકો,પ્રાદેશીક સંસ્કૃતિમાં દુધમાં સાકર ભળે એમ હળીમળી ભળી ગયા અને તેમની એકજ અસ્મિતા ઓળખ રહી કચ્છી.
🌾🍁🍁 કચ્છનો અર્થ(સંસ્કૃતમાં) પાણીથી વિંટાળયેલો પ્રદેશ અથવા કાચબો થાય છે. ભૌગોલીક દ્રષ્ટિએ કચ્છ સમુદ્ર અને રણથી આવૃત પ્રદેશ છે. કચ્છની દક્ષિણે નૈઋત્ય કોણમાં કચ્છનો અખાત અને પશ્ચિમે અરબી સમુદ્ર ધુધવે છે. ઉતરમાં પાકિસ્તાનની સીમાઓ, રણ પ્રદેશ, પુર્વમાં ઉતર ગુજરાતને જોડતો રણ વિસ્તાર છે. આમ રણ અને મહેરામણ વચ્ચે ઝુલતો જાજરમાન કચ્છ પ્રદેશ આવેલ છે. રણ પણ કેવુ લેફટનન્ટ બર્નસ પોતાના સંસ્મરણોમાં લખે છે તેમ જેની જોડ ન જડે એવું.
🌼🌸 આ કચ્છ એટલે પ્રાચીન સંસ્કૃતિનો ધબકાર, શ્રીમદ્દ ભગવત અને મત્સયપુરાણ કચ્છને પુણ્યધામ કહે છે. અંદાજી દશ હજાર વર્ષ પુર્વે બ્રાહ્મર્ષિના પુત્ર દક્ષપ્રચેતનાએ નારાયણ સરોવર પાસે તપﾍર્યા કરી હતી. આર્યાવર્તમાં તે વખતે કચ્છ તિર્થધામ હતું અને આજે પણ એટલુ જ પુણ્ય સલીલા સ્થળ છે. આમ પ્રાચીન સંસ્કૃતિનો સ્વામી કચ્છ પુરાતનકાળ સાથે તેને સંબધ અનુબંધન છે. કચ્છમાં પ્રાચીન શીલાલેખો, પુરાતત્વીય અવશેષો,પ્રાચીન સ્થાપત્યો મહાભારત શ્રીમદ્દ ભાગવદ્દ પરીણીનું અષ્ટ્રયાયી જૈન ગ્રંથ આદિમાં કચ્છનો સુપેર ઉલ્લેખ મળે છે. મહાભારતમાં કચ્છ અભારી તરીકે ઓળખાય છે તો સિંકદરના સેનાપતીઓ કચ્છને આબરીયો કહ્યો છે. મોગલ ઇતીહાસમાં તેનો ઉલ્લેખ સલીમાનગર તરીકે થયો છે.
🍃🍂🍃 આર્યોના આગમન પુર્વે અહી સંસ્કૃતિ વિકસી હતી. ઉત્ખનનમાંથી હરપ્પા સંસ્કૃતિના અવશેષો આજે પણ જોવા મળે છે. (કચ્છની ધરા ધબકતુ ધોળાવીરા એ વાતની ગવાહી પુરે છે) હ્યનસાંગ અને મેગેસ્પનીસ જેવા પરદેશી પ્રવાસીઓ કચ્છમાં પ્રવાસે આવ્યા હતા. ભગવાન શ્રી રામ હિંગળાજ પીરસવા જતી વખતે અહીથી પસાર થયા હતાં યાદવો પણ થરપાસ્કરના રસ્તે આવી અહી વસ્યા હતાં. પુજય વલ્લભાચાર્ય, ભગવાન સહજાનંદ સ્વામી, સ્વામી વિવેકાનંદ, તથા પુજય શંકરાચાર્યજી જેવા મહાનુભાવો પણ ક્રમે ક્રમે આ પુણ્ય સલીલા તીર્થભુમી પર પધાર્યા હતા. અને આ ભુમીને પાવન કરી હતી. અહી શકિત અને સંસ્કૃતિની ગૌરવ ગાથા ગાતા આતમને અજવાળાતા આસ્થાના ગઢ સમા, મઢવાળી મા આશાપુરા, રવેચીમાં, જોગરીમાં વિદ્યેશ્વરીમાં, આયુમા વિગેરે જાગૃત શકિતપીઠો સમા સ્થાનકો છે તો એકતા અને આત્મીયતાની અલગ જગાવતા,પીંજોરા,પીર, રાવલપીર, કનોજ, પીર, આજે પીર અને હાજી પીર જેવા હાજરા હજુર મનની મુરાદ પુરી કરતા માનવતાન મસીહા સમા મસ્ત કલંદરોની મઝારો છે.
🎋🍃🍂 બધ્ધોનાથ અને નાગાબાવાઓનું નિર્ભય સ્થાપન પણ કચ્છ ધરણી જ છે. અહીં ધીણોધર ડુંગર ઉપર ધોરમનાથે કઠોર તપﾍર્યા કરી હતી. તો કાળા ડુંગર પર ગુરૂદત્ત ભગવાનની પવિત્ર પાદુકા પણ છે.નૂતન વર્ષ અભિનંદન... છક્ક કરે તે કચ્છ
અષાઢી બીજ-કચ્છીઓનું નવુ વર્ષઃ જેસી સુરજ ચંદ મેરામણ મોતી પચે હયાત તો જો હંધ, પૃથ્વી જે પટતે
✌️👌✌️👌✌️👌✌️👌✌️👌✌️👌
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👌👌તો કચ્છને બિરદાવતા શાયર શ્રી અમૃત ઘાયલ કહે છે કે સ્નેહનું પાણી શુરનું પાણી, પોતાના પ્રચંડ પૂરનું પાણી હસતુ રમતુ રણમાં દીઠુ સત અને સિંદુરનું પાણી વાહરે ભાઇ કચ્છનું પાણી સૌને છક્ક કરી દે એનું નામ કચ્છ.
🌺🌺 જો કે એક સર્વ સામાન્ય માન્યતા છે કે કચ્છ એટલે ધુળને ઢેફા આવળ અને બાવળ, ઝાડ અને ઝાંખરા અને આગ ઓકતી તન બદન દઝાડતી વખતી લુ ની માર ! આમ વિચારવું એક કચ્છને સર્વદા અન્યાય કરવા બાબત છે. અહી આવતા પણ લોકો ડરે છે કચ્છ છોડતા પણ લોકો ડરે છે, એવા કચ્છના કામણ છે.
🌺🌺 કચ્છતો વિશિષ્ટતા, વિવિધતા અને વિરાટતાથી હર્યો ભર્યો રેતાળ પણ હેતાળ માનવીનો પ્રદેશ છે. એ હૈયાની હકુમતથી આગવી હેસીયતથી જીવવા માંગે છે. તે પોતાનો અલગ અસ્તિત્વ વિરલ વ્યકિતત્વ ધરાવતો મલક છે. કચ્છને જાણવા કે માણવા માટે આંકડાકીય રમત કે નકશા દ્વારા માહીતી શકય નથી એ ફકત સહાનુભુતી અને સહાય વડે જીતવાની ભોમકા નથી. એ તો છે એના રજકણોમાં રગદોડાઇ હૃદયના ધબકારાથી અનુભવાતી અનોખી ધરા, કચ્છને નપાણીયો મુલક કહેનારને રણમાં રમણીય સૌંદર્યનો અનુભવ નથી. કાળા ડુંગરની કમનીયાતાનો કયાસ નથી કચ્છમાં જીવનમાં વણાઇ ગયેલ કલા, વૈભવ, પારખવાની તેમનામાં દ્રષ્ટિ નથી.આ એવો કોડીલો કમણગારો મલક છે, જયાંની કુલીનતામાં કચ્છીયત, અસ્મિતા ઓગળી ગઇ છે. એકાકાર થઇ ગઇ છે.
🌻🌹🌹🌻 કચ્છીઓના કરિશ્માતી કુળ, ગૌત્ર, ખાનદાન, રાશિ કે રકત જુથની કોઇ પહેંચાન માંગે તો તેઓ મક્કમતાથી કહેશે અહીનું ગૌત્ર ગરડો, ખાનદાન, ખડીર છે. બ્લડ ગ્રુપ બની જાય છે. વર્ણ વાગડ છે અને કરણ કંઠી છે. યોગ યાહોમ કરીને પડો. નક્ષત્ર નફરતને દુર ફંગોળી, નેહથી નાતો જોડવાનો છે. સિંધુમાં બિંદુ સમાય અને પ્રત્યક્ષ જોવુ હોય તો કચ્છી માડુના સંસ્કાર સમજવા પડે.
🌸🌸💐 ઈતિહાસકારો માને છે કે જગતના વિવિધ પ્રાંતોમાંથી આવેલા લોકોના સામુહીક સ્થળાંતરોથી કચ્છ વસેલુ છે. કાઠી, આહીર, જત તથા અન્ય પશુપાલકો પ્રજા અહી આવી વસી છે. ઉતરમાં સમા,સોઢા, તથા સિંધી કબીલાઓ આવ્યા પુર્વમાંથી વાઘેલા અને મારવાડ, ગુજરાતથી ચારણ, બ્રાહ્મણ તથા વાણીયા આવ્યા ભાટીયા તથા લોહાણા મુલતાન સિંધથી આવ્યા કચ્છ જાણે એક સંગમ તીર્થ. જેમાં વિવિધ પ્રાંતની વિવિધ નદીઓ સમાઇ એકરૂપ થઇ ગઇ વિવિધ માનવ ફુલોની ફુલદાનીથી મહેકતા, ચહેકતા, ગહેકતા ભિન્ન ધર્મ જાતી અને ધર્મ લોકો,પ્રાદેશીક સંસ્કૃતિમાં દુધમાં સાકર ભળે એમ હળીમળી ભળી ગયા અને તેમની એકજ અસ્મિતા ઓળખ રહી કચ્છી.
🌾🍁🍁 કચ્છનો અર્થ(સંસ્કૃતમાં) પાણીથી વિંટાળયેલો પ્રદેશ અથવા કાચબો થાય છે. ભૌગોલીક દ્રષ્ટિએ કચ્છ સમુદ્ર અને રણથી આવૃત પ્રદેશ છે. કચ્છની દક્ષિણે નૈઋત્ય કોણમાં કચ્છનો અખાત અને પશ્ચિમે અરબી સમુદ્ર ધુધવે છે. ઉતરમાં પાકિસ્તાનની સીમાઓ, રણ પ્રદેશ, પુર્વમાં ઉતર ગુજરાતને જોડતો રણ વિસ્તાર છે. આમ રણ અને મહેરામણ વચ્ચે ઝુલતો જાજરમાન કચ્છ પ્રદેશ આવેલ છે. રણ પણ કેવુ લેફટનન્ટ બર્નસ પોતાના સંસ્મરણોમાં લખે છે તેમ જેની જોડ ન જડે એવું.
🌼🌸 આ કચ્છ એટલે પ્રાચીન સંસ્કૃતિનો ધબકાર, શ્રીમદ્દ ભગવત અને મત્સયપુરાણ કચ્છને પુણ્યધામ કહે છે. અંદાજી દશ હજાર વર્ષ પુર્વે બ્રાહ્મર્ષિના પુત્ર દક્ષપ્રચેતનાએ નારાયણ સરોવર પાસે તપﾍર્યા કરી હતી. આર્યાવર્તમાં તે વખતે કચ્છ તિર્થધામ હતું અને આજે પણ એટલુ જ પુણ્ય સલીલા સ્થળ છે. આમ પ્રાચીન સંસ્કૃતિનો સ્વામી કચ્છ પુરાતનકાળ સાથે તેને સંબધ અનુબંધન છે. કચ્છમાં પ્રાચીન શીલાલેખો, પુરાતત્વીય અવશેષો,પ્રાચીન સ્થાપત્યો મહાભારત શ્રીમદ્દ ભાગવદ્દ પરીણીનું અષ્ટ્રયાયી જૈન ગ્રંથ આદિમાં કચ્છનો સુપેર ઉલ્લેખ મળે છે. મહાભારતમાં કચ્છ અભારી તરીકે ઓળખાય છે તો સિંકદરના સેનાપતીઓ કચ્છને આબરીયો કહ્યો છે. મોગલ ઇતીહાસમાં તેનો ઉલ્લેખ સલીમાનગર તરીકે થયો છે.
🍃🍂🍃 આર્યોના આગમન પુર્વે અહી સંસ્કૃતિ વિકસી હતી. ઉત્ખનનમાંથી હરપ્પા સંસ્કૃતિના અવશેષો આજે પણ જોવા મળે છે. (કચ્છની ધરા ધબકતુ ધોળાવીરા એ વાતની ગવાહી પુરે છે) હ્યનસાંગ અને મેગેસ્પનીસ જેવા પરદેશી પ્રવાસીઓ કચ્છમાં પ્રવાસે આવ્યા હતા. ભગવાન શ્રી રામ હિંગળાજ પીરસવા જતી વખતે અહીથી પસાર થયા હતાં યાદવો પણ થરપાસ્કરના રસ્તે આવી અહી વસ્યા હતાં. પુજય વલ્લભાચાર્ય, ભગવાન સહજાનંદ સ્વામી, સ્વામી વિવેકાનંદ, તથા પુજય શંકરાચાર્યજી જેવા મહાનુભાવો પણ ક્રમે ક્રમે આ પુણ્ય સલીલા તીર્થભુમી પર પધાર્યા હતા. અને આ ભુમીને પાવન કરી હતી. અહી શકિત અને સંસ્કૃતિની ગૌરવ ગાથા ગાતા આતમને અજવાળાતા આસ્થાના ગઢ સમા, મઢવાળી મા આશાપુરા, રવેચીમાં, જોગરીમાં વિદ્યેશ્વરીમાં, આયુમા વિગેરે જાગૃત શકિતપીઠો સમા સ્થાનકો છે તો એકતા અને આત્મીયતાની અલગ જગાવતા,પીંજોરા,પીર, રાવલપીર, કનોજ, પીર, આજે પીર અને હાજી પીર જેવા હાજરા હજુર મનની મુરાદ પુરી કરતા માનવતાન મસીહા સમા મસ્ત કલંદરોની મઝારો છે.
🍁🍂🍂 પઠાપીર તરીકે પ્રખ્યાત રાજા ગોપીચંદની સમાધી પણ ભેદ ગામની ગરીમા છે. પુઅરાના ત્રાંસમાંથી મુકિત અપાવનાર વિદેશીઓ (ધોળીયા) પણ અહીં 🎋‘જખ્ખ' તરીકે પૂજાય છે. કચ્છનું ભૂજ જેના નામ ઉપરથી વસ્યુ છે એ ભુજીયો ડુંગર ભુજંગ નાગ અને ભેરૂઆ ગારૂડીની દંતકથા પણ પરિક્ષિત રાજા અને તક્ષક નાગ જેટલી પુરાણી લાગે છે. આમ, કચ્છમાં પુરાતત્વીય અવશેષો, પ્રાચીન સ્થાપત્યો, તેમજ પરંપરાગત વાંઢ એટલે કે, વસાહતો હજુ પણ જોવા મળે છે. અહીં સંત મોમૈયાની વાણી, સંતશ્રી ભાણ સાહેબની ભકિતની સરવાણી સાગરગીરજીની વિરકિત, તોરલનું સતીત્વ જેસલની જવામર્દી તથા મહાત્મા ઇશ્વરદાસજી, લાલરામજી, શ્રી ઓધવરામજીની ભકિતની શકિતના અજવાળા પથરાય છે. સંત મેકરણદાદાની માનવતા, લાલીયા (ગધેડા), મોતીયા 🐶(કુતરો) ની મુક સેવા આ માટીના કણકણમાં મહેકે છે. જગડુશાની દાતારી, ભિયા કકલની રાજભકિત, રામસિંહ માલમની કલા સમૃધ્ધિ, શ્યામ કૃષ્ણવર્માજીની રાષ્ટ્રભાવના, લાખોફુલાણીની વિરતા, યુસુફ મહેર અલીની યૌવન શકિત, ફતેહ મહંમદ, ફતેહ મહમંદીની ફોરમ આ ધરા પર ફરફરે છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
✅👉કચ્છ કૌરવથી ત્રાસેલા પાંડવોને વાગડના ગેડીમાં અજ્ઞાતવાસનું શરણું આપે છે તો ઔરંગઝેબથી અકડાયેલા દારાને દાસવાડીમાં પનાહ આપે છે.
♻️💠 આજના ટેકનોલોજીના ટેરવે પણ તમસ બાજી જાય એવી ટેકનીક રામસિંહ માલમે વિકસાવી હતી. તો વિદેશીઓ પણ પણ વિચારતા થઇ જાય એવી માટીના ઘાટની કમાલ સ્વ. બુઢાચાચાએ દેખાડી હતી. લોક વાદ્ય માંય કચ્છની અનેરી શાન છે. નામશેષ થતાં લોક વાદ્ય ડફ મોરચંગ ફાની જેવા કર્ણપ્રિય વાદ્યો સાંભળવા તો કચ્છ જ જવું પડે. આમ, કચ્છની અસ્મિતાને શબ્દોમાં કેદ કરવી કઠીન છે.
👏📌📌 આમ, પોતાની ખુમારી અને ખુદારીથી છલકતા કચ્છી માડુની રહેણી કરણી, રીત-રીવાજ, તાસીર-તહેઝીબ, અન્યથી અલગ અલાયદા છે. એજ રીતે કચ્છી બોલીમાં જોશ - જોમને જમીર છે. જે રણકાર અને ઝણકાર છે તેના પોતીકા છે, કચ્છી બોલીનો લહેકો અને લહેજો કંઇ ઓર જ છે. એમાં તું ની મિઠાશ છે. અપનાપનનો અહેસાસ છે. આમ, કચ્છી ભાષા અને પ્રદેશની જેમ આગવી અલગ પહેચાન છે. વાતાવરણે સર્જેલી વિષમતાના કારણે કુદરતના રહેમો કરમ ઉપર જીવતી પ્રજા. રોજી-રોટી રળવા, સાહસિક બની, દરિયા ખેડુ બની. પરિણામે દરિયો એના દિલમાં સમાયો, એમનો આરાધ્ય દેવ બન્યો અને એટલે જ વરૂણ દેવના આરાધક કચ્છી માડુ વર્ષાઋતુના આરંભે લગભગ સાડા આઠસો વરસથી અષાઢી બીજે પોતાનું નવું વર્ષ મનાવે છે. વિશ્વમાં શાયદ કચ્છ જ એવો મલક છે જે અષાઢી બીજનાં પોતાનું નવું વર્ષ મનાવે છે, ઉજવે છે. આ પણ એની આગવી વિશિષ્ટતા છે. જેની સાથે લાખો ફુલાણીની કથા પણ જોડાયેલી છે લાખો ફુલાણીએ આ કચ્છી નવું વર્ષ શરૂ કર્યુ એવું કહેવાય છે.
✅🎯✅ હર હાલ મેં હર ગાલ મેં, દુરખ્યાલ મેરો ખુશ ખુશાલ સિજે (સૂરજ) ઉગે તો લાલ લાલ આથમે તો લાલમલાલ.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🐾🎋🐾🎋🐾🎋🐾🎋🐾🎋🐾🎋
🌹🌺🌻🌺🌻રથયાત્રા🌺🌻🌺🌻
📢📢📢📢📢જગન્નાથપુરીની રથયાત્રા અને અમદાવાદ રથયાત્રા🐘🐘🐘🐘
🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆🎆
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👁🗨♻️પુરીની રથયાત્રામાં જગન્નાથનાં રથનું નામ 🕉નંદીઘોષ🕉 છે.
♻️💠અંગ્રેજી ભાષામાં, અતિશક્તિશાળી જેને રોકી ન શકાય તેવું, રસ્તામાં આવનાર તમામ અવરોધોને કચડી કાઢનાર, વગેરે અર્થમાં વપરાતો શબ્દ 'જગરનોટ' (Juggernaut ), જગન્નાથપુરીની રથયાત્રા પરથી લેવામાં આવેલ છે.
👁🗨રથયાત્રા તે ભગવાન જગન્નાથ, બલદેવ અને
સુભદ્રા સાથે સંકળાયેલો એક હિંદુ તહેવાર છે,
👁🗨જે ભારતભરમાં ગુજરાતી પંચાંગ પ્રમાણે અષાઢ સુદ બીજને દિવસે મનાવવામાં આવે છે.
👁🙏ભગવાન જગન્નાથનું મુળ મંદિર ઓરિસ્સાનાં જગન્નાથ પુરી શહેરમાં આવેલું છે.
🙏🙏કથા🙏🙏🙏
🕉ભગવાન કૃષ્ણ તેમના ભાઈ ભગવાન બલરામ સાથે
દ્વારકાની બહાર ગયા હતા. ત્યારે કૃષ્ણ ભગવાનની ૧૬૧૦૮ રાણીઓએ રોહિણી માતાને (બલરામની માતા) પુછ્યુ કે અમે કૃષ્ણ ભગવાનની આટલી સેવા કરીએ છે છતા કૃષ્ણ ભગવાન આખો દિવસ રાધાનું નામ કેમ લે છે. ત્યારે રોહિણી માતા બોલયા જો કૃષ્ણ અને બલરામ રાજમહેલમા ન પ્રવેશે તો હું કહું.
💟રાણીઓએ વિચાર કરીને સુભદ્રાને દરવાજાની બહાર ધ્યાન રાખવા ઉભા રાખ્યા અને કહ્યુ કે કોઇને અંદર પ્રવેશવા ન દેતા. પછી રોહિણી માતાએ કથા ચાલુ કરી. સુભદ્રા દરવાજા પર કાન રાખીને અંદરની કથા સાંભળવા લાગ્યા. ત્યારે કૃષ્ણ અને બલરામ પાછા આવ્યા તો એમણે જોયુ કે સુભદ્રા દરવાજા પર કાન રાખીને ઉભા છે. કૃષ્ણ અને બલરામ રાજમહેલમાં પ્રવેશવા ગયા તો સુભદ્રાએ તેમને રોક્યા. તો કૃષ્ણ અને બલરામ સુભદ્રાની જેમ દરવાજા પર કાન રાખીને અંદરની કથા સાંભળવા લાગ્યા. ત્યારે અચાનક ભક્તિના ભાવને લીધે ત્રણેના હાથ અને પગ સંકોચાવા માંડ્યા અને આંખો મોટી થવા માંડી. ત્યારે કૃષ્ણ ભગવાનને મળવા નારદ મુનિ દ્વારકા આવ્યા તો તેમણે જોયુ કે કૃષ્ણ ભગવાનના હાથ અને પગ સંકોચાઇ ગયા હતા અને આંખો મોટી થઈ ગઈ હતી. નારદ મુનિએ કૃષ્ણ ભગવાનને કહ્યું કે તમારુ આ રૂપ જગતને બતાવો. ☸તો કૃષ્ણ ભગવાને નારદ મુનિને આ રૂપ ત્રેતાયુગમાં જગતને બતાવવાનુ વચન આપ્યુ.
✅✅💠ભારતમાં મુખ્ય રથયાત્રા જગન્નાથ પુરીની રથયાત્રા છે, આ ઉપરાંત અનેક શહેરોમાં આ જ દિવસે રથયાત્રાનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
✅ગુજરાતમાં અમદાવાદનાં જગન્નાથ મંદિરેથી નીકળતી રથયાત્રા ગુજરાતની સૌથી મોટી રથયાત્રા છે, ✅બીજા ક્રમે વડોદરામાં ઇસ્કોન દ્વારા આયોજીત થતી રથયાત્રાને ગણાવી શકાય. આ સિવાય ✅સુરતમાં પણ ઇસ્કોન દ્વારા આ જ દિવસે રથયાત્રાનું આયોજન મોટે ભાગે દર વર્ષે કરવામાં આવે છે. હરરોજ ભક્તોએ ભગવાનનાં દર્શન કરવા ભગવાન પાસે જવું પડે છે, પરંતુ રથયાત્રાનાં દિવસે ભગવાન સ્વયં સામે ચાલીને પોતાના ભક્તો પાસે જાય છે.
🔵જગન્નાથ રથયાત્રા, પુરી, (ઓડિશા)
☑️જગન્નાથ (કૃષ્ણ), સુભદ્રા અને બલરામની મૂર્તિઓનું જગન્નાથ મંદિરમાં તો આખું વર્ષ પૂજન અર્ચન કરાય જ છે પણ વર્ષમાં એક વખત, અષાઢી બીજના દિવસે, ત્રણે મૂર્તિઓને મોટા મોટા રથમાં પધરાવી બડા ડન્ડા તરીકે ઓળખાતી પુરીની મુખ્ય બજારમાં થઈ આશરે ત્રણ કિ.મી. દૂર સ્થિત ગુંડિચા મંદિરે લવાય છે અને જાહેર જનતાને દર્શનનો લાભ આપવામાં આવે છે.
🔻🔻🔺આ તહેવાર "રથયાત્રા" તરીકે ઓળખાય છે. આ રથ ખુબ જ મોટાં પૈડાંવાળા, સંપૂર્ણ કાષ્ટનાં બનેલા હોય છે. 🔸જે દર વર્ષે નવા બનાવાય છે અને તેને ભાવિકજનો દ્વારા ખેંચીને લઈ જવાય છે. જગન્નાથજીનો રથ આશરે☑️ ૪૫ ફિટ ઊંચો અને ૩૫ ફીટનો ચોરસ ઘેરાવો ધરાવતો હોય છે જેને બનાવતા બે માસ જેટલો સમય લાગે છે.
🔘 પુરીનાં કલાકારો અને ચિત્રકારો આ રથનાં વિશાળ પૈડાંઓ કાષ્ટમાંથી કોતરેલા રથ અને ઘોડાઓ પર ફૂલપાંખડીઓ અને અન્ય આકૃત્તિઓ ચીતરે છે તેમજ સુંદર રીતે શણગારે છે. રથના સિંહાસનની પીઠિકા પર પણ ઉલટા કમળફૂલોની આકૃત્તિઓ ચિતરવામાં આવે છે.
🔘 જગન્નાથનાં આ વિશાળ રથોને રથયાત્રા સમયે ખેંચવાની ક્રિયા પરથી અંગ્રેજી ભાષામાં "Juggernaut" (જગરનૉટ) શબ્દ રચાયો છે.
🔘આ રથયાત્રાને "ગુંડીચા યાત્રા" પણ કહેવામાં આવે છે.🔵
🔵રથયાત્રા સાથે સંકળાયેલી ખાસ નોંધપાત્ર વિધિ "ચેર પહર" ની છે. જેમાં તહેવાર દરમિયાન, ગજપતિ રાજા (ગજપતિ રાજ્યનો રાજા) સફાઈ કામદારનો પહેરવેશ સજી અને મૂર્તિઓ તથા રથની આસપાસની જગ્યા પાણી વડે ધોવાની વિધિ કરે છે. તે ઉપરાંત રથયાત્રાનાં આગમન પૂર્વે રાજા, અત્યંત ભક્તિભાવથી, સોનાનાં હાથાવાળા સાવરણાથી રથયાત્રાનો માર્ગ વાળે છે તેમજ તે પર સુખડકાષ્ટનું સુગંધી જળ અને પાવડર છાંટે છે. રિવાજ પ્રમાણે, ગજપતિ રાજા એ કલિંગ સામ્રાજ્યનો સર્વોચ્ચ હોદ્દેદાર અને મહાનુભાવ વ્યક્તિ ગણાય છે, તે પણ જગન્નાથજીની સેવામાં નાનામાં નાનું કામ પણ કરે છે અને એ દ્વારા આશય એવો સંદેશ આપવાનો હોય છે કે ભગવાન જગન્નાથજી સમક્ષ મહાશક્તિશાળી સમ્રાટ કે સામાન્ય ભક્ત વચ્ચે કોઈ ભેદ હોતો નથી.
🔘☑️ચેર પહરની વિધિ બે દિવસ સુધી કરાય છે, રથયાત્રાના પ્રથમ દિવસે, જ્યારે મૂર્તિઓને મૌસીમાં મંદિર (ફૂલઘર) તરફ લઈ જવાય છે ત્યારે અને પછી છેલ્લા દિવસે, જ્યારે મૂર્તિઓને ફરી શ્રી મંદિર તરફ લઈ જવાય છે ત્યારે.
એક અન્ય વિધિ મૂર્તિઓને શ્રી મંદિરમાંથી રથ પર પધરાવવાની હોય છે જે 🔻"પહાંદી વિજય" કહેવાય છે.
🔵રથયાત્રાના તહેવારમાં, મૂર્તિઓને જગન્નાથ મંદિરેથી રથમાં ગુંડિચા મંદિરે લઈ જવાય છે. જ્યાં તે નવ દિવસ સુધી રહે છે. તે પછી, મૂર્તિઓ ફરી રથ પર બિરાજીને શ્રી મંદિરે પધારે છે એને "બહુડા યાત્રા" કહે છે. આ પરત વેળાની યાત્રામાં ત્રણે રથ મૌસીમાં મંદિરે વિરામ લે છે અને ત્યાં ભાવિકો 🔻"પોડા પીઠા" 🔺(જે બહુધા ગરીબ લોકોના મુખ્ય ખોરાક સમો એક પ્રકારનો રોટલો હોય છે)નો પ્રસાદ લે છે.
🔶જગન્નાથની આ રથયાત્રા છેક પુરાણ કાલિન હોવાનું જણાય છે. બ્રહ્મ પુરાણ, પદ્મ પુરાણ અને સ્કંદ પુરાણમાં આ રથયાત્રાનું આબેહુબ વર્ણન જોવા મળે છે. કપિલ સંહિતામાં પણ રથયાત્રાનો ઉલ્લેખ મળે છે.
☑️🔵મુઘલ કાળ દરમિયાન પણ, જયપુર , રાજસ્થાનના રાજા રામસિંહે પણ ૧૮મી સદીમાં પુરી ખાતે યોજાતી જગન્નાથજીની રથયાત્રાનું વર્ણન કરેલું છે. 🔵ઓડિશામાં, મયુરભંજ અને પર્લાખેમુંડીના રાજાઓ પણ પુરીની જેમ જ રથયાત્રા યોજતા.
વધુમાં, સ્ટાર્ઝા નોંધે છે કે ઈ.સ. ૧૧૫૦ આસપાસ ગંગા સામ્રાજ્યનાં રાજકર્તાઓ મહાન મંદિરોની પૂર્ણતા સમયે રથયાત્રાનું આયોજન કરતા. હિન્દુઓનાં કેટલાંક તહેવારોમાંનો આ એક એવો તહેવાર છે 🔻જેનાથી પશ્ચિમી જગત બહુ પહેલેથી જાણકારી ધરાવતું હતું. અર્થાત, આ તહેવાર ખુબ જ જૂના કાળથી વિશ્વના અન્ય લોકોમાં પણ જાણીતો બનેલો છે. પોર્ડેનોનનાં ફરિયાર ઓડોરિક નામનાં પ્રવાસીએ ઈ.સ.૧૩૧૬-૧૩૧૮ દરમિયાન ભારતની મુલાકાત લીધેલી, ☑️માર્કો પોલો પછી આશરે ૨૦ વર્ષે. તેણે ૧૩૨૧માં લખેલી પોતાની યાત્રાનોંધમાં વર્ણવ્યું છે કે, લોકો પોતાનાં પુજ્યોને (મૂર્તિઓને) રથમાં પધરાવતા પછી રાજા, રાણી અને બધાં લોકો તેમને "ચર્ચ" (મંદિર)માંથી ગાતાં વગાડતા લઈ જતા.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🔵🔲🔴રથયાત્રા, અમદાવાદ (ગુજરાત)
રથયાત્રા (અમદાવાદ)
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા(ગોંડલ)🙏
👁🗨♻️અમદાવાદમાં પણ આષાઢી બીજના દિવસે રથયાત્રાનું આયોજન થાય છે. અહીં ૧૪૦ વર્ષથી રથયાત્રા યોજાય છે.
♻️ઈ.સ.૨૦૧૭માં યોજાતી રથયાત્રા ૧૪૦મી રથયાત્રા છે.
👇 અહીં જમાલપુરમાં આવેલાં ૪૦૦ વર્ષ જૂના જગન્નાથ મંદિરમાંથી સવારે રથયાત્રાનો પ્રારંભ થાય છે અને કુલ ૧૪ કિ.મી.નું અંતર કાપી સાંજે ફરી મંદિરે આવે છે.
✅આ રથયાત્રાના એક પખવાડીયા પહેલાં, એટલે કે જેઠ માસની પૂનમને દિવસે જગન્નાથજીનો સ્નાન ઉત્સવ (જલયાત્રા) યોજાય છે.
✅આ પ્રસંગે મંદિરમાં રહેલી મૂર્તિઓને સરઘસ સ્વરૂપે સાબરમતી નદીના કિનારે પવિત્ર સ્નાન માટે લઈ જવાય છે.
🎯આ યાત્રામાં ૧૮-૨૦ હાથીઓ સાથે હજારો ભક્તો, માથે પીતળનાં પાણી ભરેલા ઘડા લઈને જોડાય છે. સ્નાન પછી મૂર્તિઓને સરસપુરના રણછોડજી મંદિરે લઈ જવાય છે. ત્યાં વિરામ પછી જગન્નાથજી મંદિરે પરત લવાય છે અને ત્યાં હજારો શ્રદ્ધાળુઓની હાજરીમાં મહાઅભિષેક કરવામાં આવે છે.
♻️રથયાત્રા સવારે ૭-૦૦ વાગ્યાની આસપાસ શરૂ થાય છે. એ પહેલાં પરંપરાગત રીતે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી મંગલા આરતી (પ્રભાતની પહેલી આરતી)માં હાજર રહે છે અને રથયાત્રાના માર્ગની સફાઈના પ્રતિકરૂપ✅ "પહિંદ વિધી" ✅કરે છે.
🎯રથયાત્રા બપોરે સરસપુર ખાતે રોકાય છે. જ્યાં સ્થાનિક નિવાસીઓ દ્વારા ભગવાન જગન્નાથ અને સઘળાં યાત્રીકો, શ્રદ્ધાળુઓને મહા ભોજ (પ્રસાદીરૂપે ભોજન) કરાવાય છે.
🎯 સાંજે ૮-૩૦ આસપાસ રથયાત્રા ફરીને જગન્નાથ મંદિરે પરત આવે છે. આ રથયાત્રામાં ત્રણ મુખ્ય રથો સાથે ૧૮-૨૦ શણગારેલા હાથી અને વિવિધ અખાડાનાં સાધુઓ અને તેમનાં મહંતોની સવારીઓ પણ હોય છે.
🎯✅ અમદાવાદની રથયાત્રા પુરીની રથયાત્રા પછીની દ્વિતિય ક્રમની સૌથી મોટી અને સૌથી જૂની રથયાત્રા છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🍃🍂🍃🍂🍃🍂🍃🍂🍃🍂🍃🍂
અમદાવાદ જગન્નાથ મંદિર અને રથયાત્રા
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👁🗨👁🗨ગુજરાતની શાન સમજાતી ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા દરવર્ષે અમદાવાદમાં અષાઢ સુદ બીજના દિવસે પરંપરાગત રીતે નીકળે છે. હિન્દુ ધર્મનું પ્રતિક ગણાતી આ રથયાત્રામાં ભગવાન જગન્નાથ, બલરામ અને બહેન સુભદ્રા રથમાં નગરયાત્રા કરવા નીકળે છે.
👁🗨ભગવાન જગન્નાથની આ રથયાત્રા વિશે કેટલીક રસપ્રદ વાતો જે ખરેખર જાણવા જેવી છે👇👇
👁🗨જગન્નાથની જે નગરયાત્રા જે રથમાં નીકળે છે તેનુ નામ♦️ નંદીઘોષ♦️ છે. કહેવાય છે કે આ રથ ઈન્દ્ર દ્વારા આપવામાં આવેલ છે, આ રથને સંપૂર્ણ રૂપે પીળા રંગથી શણગારવામાં આવે છે.
🎋ભાઈ બળભદ્રને મળેલ રથ તાલવનના દેવતાઓએ આપેલ હોવાથી તેનુ નામ તાલ ધ્વજ છે અને સુભદ્રાના રથનુ નામ 💠પદ્માધ્વજ💠 છે.
👁🗨👁🗨રથયાત્રામાં સૌ પહેલા આગળ મોટાભાઈ બલરામ, વચ્ચે બહેન સુભદ્ર અને છેલ્લે શ્રી કૃષ્ણના રથની સવારી નીકળે છે.
👁🗨અમદાવાદમાં દરવર્ષે પરંપરાગત રીતે નીકળતી આ રથયાત્રાના ત્રણેય રથ દર વર્ષે પૂરા નવેસરથી તૈયાર કરવામાં આવે છે.
♠️આ રથયાત્રાને એક તહેવાર તરીકે ઉજવવામાં આવે છે જે નવ દિવસ સુધી ચાલે છે.
👁🗨રથયાત્રા અષાઢ સુધ બીજથી શરૂ થઈને દશમ સુધી ચાલે છે. મુખ્ય મંદિરથી શરૂ થઈ આ યાત્રા 🎋ગુડિયા મંદિરમા🐾ં પુરી થાય છે. ✅અહી જગન્નાથ સાત દિવસ વિશ્રામ કરીને દસમના દિવસે પરત ફરે છે.
♻️આ રથયાત્રા કોમી એકતાનુ પ્રતિક પણ છે. 🐾🐾રથયાત્રા શરૂ થતા પહેલા મુસ્લીમ સમાજના અગ્રણીઓ મંદિરના મહંતને ચાંદીનો રથ ભેટ આપી રથયાત્રાની શુભેચ્છા પાઠવે છે.
🎋🎋આ રથયાત્રાની એક રસપ્રદ વિધિ એ છે 🌴પહિદ વિધિ🌴 જેમ પ્રજાપતિ રાજા વિધિ અનુસાર એક શણગારેલી ડોલીમાં આવે છે અને સોનાની સાવરણથી રથયાત્રાના રસ્તાને થોડા અંતર સુધી સાફ કરે છે. રાજા પોતાને સેવક સમજીને આ કામ કરે છે.
🐾🐾 આજે અમદાવાદમાં 140મી રથયાત્રા પરંપરાગત માર્ગો પર નીકળી . 🐾સવારે 4 વાગ્યે ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપા)ના અધ્યક્ષ અમિત શાહ પરંપરાગત રીતે જગન્નાથ મંદિર ખાતે મંગળા આરતીમાં હાજર રહ્યાં હતાં.
🐾ભગવાન જગન્નાથની પહિંદવિધિ રાજ્યના મુખ્યમંત્રી વિજય રૂપાણી તથા નાયબ મુખ્યમંત્રી નીતિન પટેલ કરી.
🐾તેઓ પહિંદવિધિ કરીને રથ ખેંચીની રથયાત્રાનો પ્રારંભ કરાવી.
નંદ ઘેર આનંદ ભયો, બોલ મેરે ભૈયા..કૃષ્ણ કનૈયા, જય રણછોડ-માખણ ચોરના નંદ ઘોષ સાથે ગગન ગૂંજી ઉઠ્યું.
🐾🐾🐾🐾🐾🐾
યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)
🐾🐾જગન્નાથનો અર્થ જ થાય છે જગતના નાથ. કૃષ્ણ અને વિષ્ણુના અવતાર તરીકે ઓડિશામાં તેઓ પૂજાય છે. સ્થાનિક લોકો જગન્નાથને બહુ પ્રેમથી તેમનો કાળો રંગ જાણીને કાળિયા દેવ કહીને બોલાવે છે. જોકે આધુનિક જમાનામાં આપણે વર્ણ માટે બહુ સજાગ થઈ ગયા છીએ એટલે કૃષ્ણને નીલા વર્ણના ગણાવીએ છીએ. છે તો દેવ, પણ સૌના મિત્ર વધારે લાગે એવા છે. જગન્નાથ મંદિરમાં ભક્તોનો ભાવ સખા-ભાવ હોય છે, મૈત્રી દ્વારા ઇશ્વરની ભક્તિ.
🌴અહીં વિશિષ્ટ વાત એ છે કે જગન્નાથ મંદિરમાં કૃષ્ણ સાથે રાધા કે પટરાણીઓ નથી, પણ તેમના ભાઇ-બહેન બિરાજે છે. મોટા ભાઇ બલભદ્ર અને નાની બહેન સુભદ્રા. તેમની મૂર્તિઓ અનોખા પ્રકારની છે. તેમાં માત્ર ચહેરા છે, બહુ વિશાળ મસ્તક અને હાથ-પગ નહીં. આ મૂર્તિઓ વળી પથ્થર કે ઘાતુની પણ નથી બનેલી હોતી. મૂર્તિઓ લાકડાની બનેલી હોય છે અને રેઝિન તથા વસ્ત્રો દ્વારા તેને શણગારવામાં આવી હોય છે. તેના કારણે જ આ મૂર્તિઓને સમયાંતરે બદલવી પડે છે. તેમાંથી જ ઊભી થઈ છે ભગવાનના બિમાર પડવાની, અવસાન પામવાની અને ફરીથી જન્મ લેવાની પરંપરા.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
અમદાવાદ જગન્નાથ મંદિર અને રથયાત્રા
🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸🌼🌸
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👁🗨👁🗨ગુજરાતની શાન સમજાતી ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા દરવર્ષે અમદાવાદમાં અષાઢ સુદ બીજના દિવસે પરંપરાગત રીતે નીકળે છે. હિન્દુ ધર્મનું પ્રતિક ગણાતી આ રથયાત્રામાં ભગવાન જગન્નાથ, બલરામ અને બહેન સુભદ્રા રથમાં નગરયાત્રા કરવા નીકળે છે.
👁🗨ભગવાન જગન્નાથની આ રથયાત્રા વિશે કેટલીક રસપ્રદ વાતો જે ખરેખર જાણવા જેવી છે👇👇
👁🗨જગન્નાથની જે નગરયાત્રા જે રથમાં નીકળે છે તેનુ નામ♦️ નંદીઘોષ♦️ છે. કહેવાય છે કે આ રથ ઈન્દ્ર દ્વારા આપવામાં આવેલ છે, આ રથને સંપૂર્ણ રૂપે પીળા રંગથી શણગારવામાં આવે છે.
🎋ભાઈ બળભદ્રને મળેલ રથ તાલવનના દેવતાઓએ આપેલ હોવાથી તેનુ નામ તાલ ધ્વજ છે અને સુભદ્રાના રથનુ નામ 💠પદ્માધ્વજ💠 છે.
👁🗨👁🗨રથયાત્રામાં સૌ પહેલા આગળ મોટાભાઈ બલરામ, વચ્ચે બહેન સુભદ્ર અને છેલ્લે શ્રી કૃષ્ણના રથની સવારી નીકળે છે.
👁🗨અમદાવાદમાં દરવર્ષે પરંપરાગત રીતે નીકળતી આ રથયાત્રાના ત્રણેય રથ દર વર્ષે પૂરા નવેસરથી તૈયાર કરવામાં આવે છે.
♠️આ રથયાત્રાને એક તહેવાર તરીકે ઉજવવામાં આવે છે જે નવ દિવસ સુધી ચાલે છે.
👁🗨રથયાત્રા અષાઢ સુધ બીજથી શરૂ થઈને દશમ સુધી ચાલે છે. મુખ્ય મંદિરથી શરૂ થઈ આ યાત્રા 🎋ગુડિયા મંદિરમા🐾ં પુરી થાય છે. ✅અહી જગન્નાથ સાત દિવસ વિશ્રામ કરીને દસમના દિવસે પરત ફરે છે.
♻️આ રથયાત્રા કોમી એકતાનુ પ્રતિક પણ છે. 🐾🐾રથયાત્રા શરૂ થતા પહેલા મુસ્લીમ સમાજના અગ્રણીઓ મંદિરના મહંતને ચાંદીનો રથ ભેટ આપી રથયાત્રાની શુભેચ્છા પાઠવે છે.
🎋🎋આ રથયાત્રાની એક રસપ્રદ વિધિ એ છે 🌴પહિદ વિધિ🌴 જેમ પ્રજાપતિ રાજા વિધિ અનુસાર એક શણગારેલી ડોલીમાં આવે છે અને સોનાની સાવરણથી રથયાત્રાના રસ્તાને થોડા અંતર સુધી સાફ કરે છે. રાજા પોતાને સેવક સમજીને આ કામ કરે છે.
🐾🐾 આજે અમદાવાદમાં 140મી રથયાત્રા પરંપરાગત માર્ગો પર નીકળી . 🐾સવારે 4 વાગ્યે ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપા)ના અધ્યક્ષ અમિત શાહ પરંપરાગત રીતે જગન્નાથ મંદિર ખાતે મંગળા આરતીમાં હાજર રહ્યાં હતાં.
🐾ભગવાન જગન્નાથની પહિંદવિધિ રાજ્યના મુખ્યમંત્રી વિજય રૂપાણી તથા નાયબ મુખ્યમંત્રી નીતિન પટેલ કરી.
🐾તેઓ પહિંદવિધિ કરીને રથ ખેંચીની રથયાત્રાનો પ્રારંભ કરાવી.
નંદ ઘેર આનંદ ભયો, બોલ મેરે ભૈયા..કૃષ્ણ કનૈયા, જય રણછોડ-માખણ ચોરના નંદ ઘોષ સાથે ગગન ગૂંજી ઉઠ્યું.
🐾🐾🐾🐾🐾🐾
યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)
🐾🐾જગન્નાથનો અર્થ જ થાય છે જગતના નાથ. કૃષ્ણ અને વિષ્ણુના અવતાર તરીકે ઓડિશામાં તેઓ પૂજાય છે. સ્થાનિક લોકો જગન્નાથને બહુ પ્રેમથી તેમનો કાળો રંગ જાણીને કાળિયા દેવ કહીને બોલાવે છે. જોકે આધુનિક જમાનામાં આપણે વર્ણ માટે બહુ સજાગ થઈ ગયા છીએ એટલે કૃષ્ણને નીલા વર્ણના ગણાવીએ છીએ. છે તો દેવ, પણ સૌના મિત્ર વધારે લાગે એવા છે. જગન્નાથ મંદિરમાં ભક્તોનો ભાવ સખા-ભાવ હોય છે, મૈત્રી દ્વારા ઇશ્વરની ભક્તિ.
🌴અહીં વિશિષ્ટ વાત એ છે કે જગન્નાથ મંદિરમાં કૃષ્ણ સાથે રાધા કે પટરાણીઓ નથી, પણ તેમના ભાઇ-બહેન બિરાજે છે. મોટા ભાઇ બલભદ્ર અને નાની બહેન સુભદ્રા. તેમની મૂર્તિઓ અનોખા પ્રકારની છે. તેમાં માત્ર ચહેરા છે, બહુ વિશાળ મસ્તક અને હાથ-પગ નહીં. આ મૂર્તિઓ વળી પથ્થર કે ઘાતુની પણ નથી બનેલી હોતી. મૂર્તિઓ લાકડાની બનેલી હોય છે અને રેઝિન તથા વસ્ત્રો દ્વારા તેને શણગારવામાં આવી હોય છે. તેના કારણે જ આ મૂર્તિઓને સમયાંતરે બદલવી પડે છે. તેમાંથી જ ઊભી થઈ છે ભગવાનના બિમાર પડવાની, અવસાન પામવાની અને ફરીથી જન્મ લેવાની પરંપરા.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
Yuvirajsinh Jadeja:
➕➖➗✖️➕➖➗✖️➕➖➗✖️
જગન્નાથ મંદિરની રહસ્યમય વાતો અને વિજ્ઞાન
✅🎯✅🎯✅🎯✅🎯✅🎯✅🎯
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🙏ઓરીસ્સાના પુરી શહેરમાં શ્રી જગન્નાથ મંદિર સ્થિત છે આ મંદિર ભગવાન જગન્નાથ (શ્રીકૃષ્ણ) ને સમર્પિત છે. જગન્નાથનો અર્થ છે જગતના સ્વામી તેમની નગરી જ જગન્નાથપુરી કહેવાય છે. આ મંદિર હિન્દુઓના ચાર ધામો પૈકી એક છે. જગન્નાથ મંદિરની વાર્ષિક રથયાત્રા તો આખા વિશ્વમાં પ્રખ્યાત છે જેમાં મંદિરના ત્રણેય મુખ્ય દેવતા ભગવાન જગન્નાથ, તેમના મોટા ભાઈ બલભદ્ર અને બહેન સુભદ્રા ત્રણેય અલગ – અલગ ભવ્ય રથોમાં વિરાજીત થઈ પોતાની માસીને ત્યાં જાય છે ત્યાં ભગવાન 8 દિવસ રોકાય છે તમને આ મંદિરથી જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ અને રહસ્યમય વાતો જણાવી રહ્યા છીએ જેના પાછળનું કારણ વિજ્ઞાની પણ શોધી શક્યા નથી. આ મંદિર એ વાતનું પ્રમાણ છે કે આપણા પૂર્વજો કેટલા મોટા ઈજનેર અને સ્થાપત્ય નિષ્ણાત હતાં..
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)
🎯🎯(૧) સામાન્ય રીતે દરિયા કિનારા પર દિવસ દરમિયાન પવન દરિયાથી જમીન તરફ આવે છે અને સાંજે જમીનથી દરિયા તરફ જાય છે પણ પુરીમાં આનું વિપરિત થાય છે અહીં દિવસ દરમિયાન પવન જમીનથી દરિયા તરફ જાય છે.
🎯(૨) સામાન્ય રીતે મંદિરોના શિખર પર પક્ષીઓ બેસતાં હોય છે પણ મંદિરના ગુંબજની આજુ બાજુ કોઈ પક્ષી ઉડતું નથી મંદિરની ઉપરથી વિમાન પણ પસાર નથી થતાં.
🎯(૩) રોજ 500 રસોઈયા 300 સહયોગીઓ સાથે મળીને ભગવાન જગન્નાથનો પ્રસાદ બનાવે છે. કહેવાય છે કે પ્રસાદ 8 – 10 હજાર લોકો માટે જ બનાવવામાં આવ્યો હોય તો પણ આનાથી લાખો લોકો પેટ ભરીને જમી શકે છે. અહીં આશરે 20 લાખ શ્રદ્ધાળુઓ રોજ ભોજન કરી શકે છે. અહીં ક્યારે પણ પ્રસાદ ફેંકવો નથી પડતો. પ્રસાદ બનાવવા માટે 7 વાસણો એક ઉપર એક મૂકવામાં આવે છે પ્રસાદ લાકડીઓ ઉપર જ બનાવવામાં આવે છે. રસપ્રદ વાત છે કે સૌથી ઉપરના વાસણમાં મુકેલી વસ્તુ પહેલાં ચઢે છે પછી ક્રમશઃ નીચેના વાસણોમાં મુકેલી વસ્તુઓ ચઢે છે.
🎯(૪) શ્રી જગન્નાથ મંદિરની ધ્વજા હંમેશા હવાની વિપરિત દિશામાં લહેરાય છે આનું કારણ હમણા સુધી શોધી નથી શકાયું. આ ધ્વજાને રોજ સાંજે બદલવામાં આવે છે જે વ્યક્તિ ધ્વજા બદલે છે તે ઉંધો થઈને ઉપર ચઢે છે. આ ધ્વજા ખૂબ જ ભવ્ય અને સુંદર છે તેના પર ભગવાન શિવનો ચંદ્ર બનેલો છે.
🎯(૫) આ દુનિયાનું સૌથી ભવ્ય અને ઊંચુ મંદિર છે. આ મંદિરનો વિસ્તાર આશરે 4 લાખ વર્ગફુટ છે, આની ઊંચાઈ આશરે 214 ફુટ છે. મંદિર પાસે ઉભા થઈ તેનું મુખ્ય ગુંબજ જોવું અસંભવ છે. આખા દિવસમાં ક્યારેય મુખ્ય ગુંબજનો પડછાયો દેખાતો નથી આ મંદિર જોઈને અંદાજો લગાવી શકાય કે આપણા પૂર્વજો કેટલા મોટા ઈજનેર રહ્યા હશે.
🎯(૬) મંદિરના શિખર પર સુદર્શન ચક્ર લાગેલું છે શહેરના કોઈ પણ વિસ્તારથી તમે આ ચક્ર જોઈ શકો છો કોઈ પણ સ્થળથી આ ચક્ર જોવા પર તે આપણી સામે હોય એવું જ લાગે છે. અહીં દર 12 વર્ષે નવી પ્રતિમાઓ બનાવવામાં આવે છે આ પ્રતિમાઓનો આકાર અને રૂપ એ જ હોય છે કહેવાય છે કે તે મૂર્તિઓની પૂજા કરવામાં નથી આવતી માત્ર દર્શન માટે મૂકવામાં આવે છે.
🎯(૭) કહેવાય છે કે દરિયાએ 3 વાર જગન્નાથ મંદિરને ક્ષતિ પહોંચાડી હતી ત્યારે ભગવાન જગન્નાથે હનુમાનજીને અહીં દરિયાને નિયંત્રિત કરવા નિયુક્ત કર્યા હતાં. હનુમાનજી વારંવાર ભગવાન જગન્નાથ, બલભદ્ર અને સુભદ્રાના દર્શન કરવા નગરમાં જતા રહેતા હતાં અને તેમની પાછળ દરિયો પણ નગરમાં પ્રવેશ કરી જતો હતો. આ કારણથી ભગવાન જગન્નાથે, હનુમાનજીને અહીં સોનાની બેડીઓથી બાંધી દિધા હતાં. જગન્નાથપુરીના દરીયા કિનારે બેડી હનુમાનજીનું પ્રાચીન અને પ્રખ્યાત મંદિર છે, જ્યાં મોટી સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓ દર્શન કરવા આવે છે.
🎯(૮) મહારાજા રણજીત સિંહએ આ મંદિરને ઘણુ બધું સોનું દાન કર્યુ હતું તેમણે અમૃતસરના સુવર્ણ મંદિરમાં આપેલા સોનાથી આ માત્રા ઘણી વધુ હતી.
🎯(૯) કહેવાય છે કે અજ્ઞાતવાસ દરમિયાન પાંડવો ભગવાન જગન્નાથના દર્શન કરવા આવ્યા હતાં. માનવામાં આવે છે કે પ્રભુ ઈસુ સિલ્ક રૂટથી કાશ્મીર આવ્યા હતાં ત્યારે બેથલહેમ પાછા જતા પહેલાં તેમણે ભગવાન જગન્નાથના દર્શન કર્યા હતાં. 9 મી શતાબ્દીમાં આદિ શંકરાચાર્ય અહીં આવ્યા હતાં અને ચાર મઠો પૈકી એક ગોવર્ધન મઠની સ્થાપના કરી હતી.
🎯(૧૦) આ મંદિરમાં ગેર ભારતીય ધર્મના લોકોના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ છે. અગાઉ મંદિરને ક્ષતિ પહોંચડાવાના પ્રયાસ કરવામાં આવ્ય હતાં આ જ કારણથી આ પ્રતિબંધ લગાવવામાં આવ્યો છે.
🎯(૧૧) મંદિરના મુખ્ય દ્વારથી અંદર પ્રવેશ કરતાંની સાથે તમને દરિયાની કોઈ અવાજ નહી સંભળાશે પણ જેમ જ તમે મંદિરથી એક પગલું બહાર આવશો તમે તે અવાજને સાંભળી શકશો.
(૧૨) આ મંદિરની બહાર સ્વર્ગ દ્વાર છે જ્યાં મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે મૃતદેહોનું અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવે છે, પણ તમે મંદિરની બહાર જશો ત્યારે જ તમને મૃતદેહોના સળગવાની ગંધ આવશે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
➕➖➗✖️➕➖➗✖️➕➖➗✖️
જગન્નાથ મંદિરની રહસ્યમય વાતો અને વિજ્ઞાન
✅🎯✅🎯✅🎯✅🎯✅🎯✅🎯
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
🙏ઓરીસ્સાના પુરી શહેરમાં શ્રી જગન્નાથ મંદિર સ્થિત છે આ મંદિર ભગવાન જગન્નાથ (શ્રીકૃષ્ણ) ને સમર્પિત છે. જગન્નાથનો અર્થ છે જગતના સ્વામી તેમની નગરી જ જગન્નાથપુરી કહેવાય છે. આ મંદિર હિન્દુઓના ચાર ધામો પૈકી એક છે. જગન્નાથ મંદિરની વાર્ષિક રથયાત્રા તો આખા વિશ્વમાં પ્રખ્યાત છે જેમાં મંદિરના ત્રણેય મુખ્ય દેવતા ભગવાન જગન્નાથ, તેમના મોટા ભાઈ બલભદ્ર અને બહેન સુભદ્રા ત્રણેય અલગ – અલગ ભવ્ય રથોમાં વિરાજીત થઈ પોતાની માસીને ત્યાં જાય છે ત્યાં ભગવાન 8 દિવસ રોકાય છે તમને આ મંદિરથી જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ અને રહસ્યમય વાતો જણાવી રહ્યા છીએ જેના પાછળનું કારણ વિજ્ઞાની પણ શોધી શક્યા નથી. આ મંદિર એ વાતનું પ્રમાણ છે કે આપણા પૂર્વજો કેટલા મોટા ઈજનેર અને સ્થાપત્ય નિષ્ણાત હતાં..
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)
🎯🎯(૧) સામાન્ય રીતે દરિયા કિનારા પર દિવસ દરમિયાન પવન દરિયાથી જમીન તરફ આવે છે અને સાંજે જમીનથી દરિયા તરફ જાય છે પણ પુરીમાં આનું વિપરિત થાય છે અહીં દિવસ દરમિયાન પવન જમીનથી દરિયા તરફ જાય છે.
🎯(૨) સામાન્ય રીતે મંદિરોના શિખર પર પક્ષીઓ બેસતાં હોય છે પણ મંદિરના ગુંબજની આજુ બાજુ કોઈ પક્ષી ઉડતું નથી મંદિરની ઉપરથી વિમાન પણ પસાર નથી થતાં.
🎯(૩) રોજ 500 રસોઈયા 300 સહયોગીઓ સાથે મળીને ભગવાન જગન્નાથનો પ્રસાદ બનાવે છે. કહેવાય છે કે પ્રસાદ 8 – 10 હજાર લોકો માટે જ બનાવવામાં આવ્યો હોય તો પણ આનાથી લાખો લોકો પેટ ભરીને જમી શકે છે. અહીં આશરે 20 લાખ શ્રદ્ધાળુઓ રોજ ભોજન કરી શકે છે. અહીં ક્યારે પણ પ્રસાદ ફેંકવો નથી પડતો. પ્રસાદ બનાવવા માટે 7 વાસણો એક ઉપર એક મૂકવામાં આવે છે પ્રસાદ લાકડીઓ ઉપર જ બનાવવામાં આવે છે. રસપ્રદ વાત છે કે સૌથી ઉપરના વાસણમાં મુકેલી વસ્તુ પહેલાં ચઢે છે પછી ક્રમશઃ નીચેના વાસણોમાં મુકેલી વસ્તુઓ ચઢે છે.
🎯(૪) શ્રી જગન્નાથ મંદિરની ધ્વજા હંમેશા હવાની વિપરિત દિશામાં લહેરાય છે આનું કારણ હમણા સુધી શોધી નથી શકાયું. આ ધ્વજાને રોજ સાંજે બદલવામાં આવે છે જે વ્યક્તિ ધ્વજા બદલે છે તે ઉંધો થઈને ઉપર ચઢે છે. આ ધ્વજા ખૂબ જ ભવ્ય અને સુંદર છે તેના પર ભગવાન શિવનો ચંદ્ર બનેલો છે.
🎯(૫) આ દુનિયાનું સૌથી ભવ્ય અને ઊંચુ મંદિર છે. આ મંદિરનો વિસ્તાર આશરે 4 લાખ વર્ગફુટ છે, આની ઊંચાઈ આશરે 214 ફુટ છે. મંદિર પાસે ઉભા થઈ તેનું મુખ્ય ગુંબજ જોવું અસંભવ છે. આખા દિવસમાં ક્યારેય મુખ્ય ગુંબજનો પડછાયો દેખાતો નથી આ મંદિર જોઈને અંદાજો લગાવી શકાય કે આપણા પૂર્વજો કેટલા મોટા ઈજનેર રહ્યા હશે.
🎯(૬) મંદિરના શિખર પર સુદર્શન ચક્ર લાગેલું છે શહેરના કોઈ પણ વિસ્તારથી તમે આ ચક્ર જોઈ શકો છો કોઈ પણ સ્થળથી આ ચક્ર જોવા પર તે આપણી સામે હોય એવું જ લાગે છે. અહીં દર 12 વર્ષે નવી પ્રતિમાઓ બનાવવામાં આવે છે આ પ્રતિમાઓનો આકાર અને રૂપ એ જ હોય છે કહેવાય છે કે તે મૂર્તિઓની પૂજા કરવામાં નથી આવતી માત્ર દર્શન માટે મૂકવામાં આવે છે.
🎯(૭) કહેવાય છે કે દરિયાએ 3 વાર જગન્નાથ મંદિરને ક્ષતિ પહોંચાડી હતી ત્યારે ભગવાન જગન્નાથે હનુમાનજીને અહીં દરિયાને નિયંત્રિત કરવા નિયુક્ત કર્યા હતાં. હનુમાનજી વારંવાર ભગવાન જગન્નાથ, બલભદ્ર અને સુભદ્રાના દર્શન કરવા નગરમાં જતા રહેતા હતાં અને તેમની પાછળ દરિયો પણ નગરમાં પ્રવેશ કરી જતો હતો. આ કારણથી ભગવાન જગન્નાથે, હનુમાનજીને અહીં સોનાની બેડીઓથી બાંધી દિધા હતાં. જગન્નાથપુરીના દરીયા કિનારે બેડી હનુમાનજીનું પ્રાચીન અને પ્રખ્યાત મંદિર છે, જ્યાં મોટી સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓ દર્શન કરવા આવે છે.
🎯(૮) મહારાજા રણજીત સિંહએ આ મંદિરને ઘણુ બધું સોનું દાન કર્યુ હતું તેમણે અમૃતસરના સુવર્ણ મંદિરમાં આપેલા સોનાથી આ માત્રા ઘણી વધુ હતી.
🎯(૯) કહેવાય છે કે અજ્ઞાતવાસ દરમિયાન પાંડવો ભગવાન જગન્નાથના દર્શન કરવા આવ્યા હતાં. માનવામાં આવે છે કે પ્રભુ ઈસુ સિલ્ક રૂટથી કાશ્મીર આવ્યા હતાં ત્યારે બેથલહેમ પાછા જતા પહેલાં તેમણે ભગવાન જગન્નાથના દર્શન કર્યા હતાં. 9 મી શતાબ્દીમાં આદિ શંકરાચાર્ય અહીં આવ્યા હતાં અને ચાર મઠો પૈકી એક ગોવર્ધન મઠની સ્થાપના કરી હતી.
🎯(૧૦) આ મંદિરમાં ગેર ભારતીય ધર્મના લોકોના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ છે. અગાઉ મંદિરને ક્ષતિ પહોંચડાવાના પ્રયાસ કરવામાં આવ્ય હતાં આ જ કારણથી આ પ્રતિબંધ લગાવવામાં આવ્યો છે.
🎯(૧૧) મંદિરના મુખ્ય દ્વારથી અંદર પ્રવેશ કરતાંની સાથે તમને દરિયાની કોઈ અવાજ નહી સંભળાશે પણ જેમ જ તમે મંદિરથી એક પગલું બહાર આવશો તમે તે અવાજને સાંભળી શકશો.
(૧૨) આ મંદિરની બહાર સ્વર્ગ દ્વાર છે જ્યાં મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે મૃતદેહોનું અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવે છે, પણ તમે મંદિરની બહાર જશો ત્યારે જ તમને મૃતદેહોના સળગવાની ગંધ આવશે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
No comments:
Post a Comment