મિત્રો આજે હું અહીં મારી બનાવેલી સાયન્સ માટે ની બુક્સના મહત્વના મુદ્દા અને શ્રી કચ્છ કાઠિયાવાડ રાજપૂત સેવા સમાજ દ્વારા જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા અને પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર ની પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ચાલતા વર્ગો માં વિરલ પટેલ સર દ્વારા સમજાવવામાં આવતા અને મે સરકારી પુસ્તકો માંથી જે વાંચેલું છે તેમાંથી મહત્વના ટોપિક ને જે રીતે હું સમજી શક્યો છું તે રીતે આપ સમક્ષ રજૂ કરીશ...🔰🔰🔰🔰🔰*
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
📲💻⌨🖥📱🖲📱📲💻⌨🖥
*સાયબર ક્રાઈમ અને આઈટી એક્ટ*
📲📱💻⌨🖥📱📲💻⌨🖥⌨
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🌍ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી ના આધુનિક યુગ માં માહિતી ક્ષેત્રે હરણફાળ ભરતા નવા જમાનામાં દર સો વ્યક્તિએ સિત્તેર લોકો કમ્પ્યુટર સાથે કોઈ ને કોઈ રીતે સંકળાયેલા છે*
💻અને તેમાંથી મોટાભાગના લોકો સીધા જ કમ્પ્યુટર સાથે સંકળાયેલા છે, એટલે કે તેમનું કામકાજ સંપૂર્ણ રીતે કમ્પ્યુટર પર આધારિત છે..
*👉આપ પોતે પણ આ લેખ વાંચી રહ્યા છો તો તમે પણ તેમાંના જ એક હાઇટેક વ્યક્તિ છો... ખરું ને?*
👉તો સ્વાભાવિક છે કે અપના માટે કમ્પ્યુટર, નેટવર્ક , સોફ્ટવેર , ડેટા સ્ટોરેજ , ઇ મેઈલ, વેબસાઈટ .... વગેરે શબ્દો થી સારી રીતે પરિચિત હશો. આવા જ શબ્દો અને સંસાધનો (હાર્ડવેર, સોફ્ટવેર , નેટવર્ક ડીવાઈસ વગેરે) કે તેના થી રચાયેલું વિશ્વ એટલે સાયબર સ્પેસ. સાયબર સ્પેસ માં દરેક માહિતી કે કોઈ પણ સંસાધનો નો યોગ્ય રીતે અને યોગ્ય વ્યક્તિ દ્વારા જ ઉપયોગ થવો જોઈએ.
*💢🚫⭕️સાયબર ક્રાઈમ :👉 સરળ ભાષા માં કહીએ તો કમ્પ્યુટરની મદદથી કે કમ્પ્યુટર કે નેટવર્ક ને ટાર્ગેટ બનાવીને કોઈપણ ગુનો થાય તેને સાયબર ક્રાઈમ કહેવાય. અને આવા ગુનેગારો ને સાયબર ક્રિમિનલ્સ કહેવાય છે.*
*👁🗨🔰 ટેકનોલોજી ના વધતા જતા ઉપયોગ સામે તેની સામે ના જોખમો પણ વધતા હોય છે. આજથી વર્ષો પહેલા જયારે બેંકોમાં ,બીઝનેસ માટે, શોપિંગ માટે , કે મનોરંજન માટે પણ ઈન્ટરનેટ નો ઉપયોગ સાવ મર્યાદિત હતો ત્યારે સામાન્ય માણસ આવા જોખમો થી સુરક્ષિત હતો.*
🔰જયારે આજે સોશ્યલ નેત્વર્કીંગ ના જમાના માં આપણે ડગલે ને પગલે, જાણતા- અજાણતા ઈન્ટરનેટ નો ઉપયોગ કરીએ જ છીએ. અને એટલે જ લોકો ઘણી વાર મોટી મુસીબત માં મુકાઇ જાય છે.
*🎯💠સાયબર ક્રાઈમ આમ તો ઘણા છે પણ તેમાંથી મુખ્ય અને સામાન્ય ક્રાઈમ્સ ના નામ અહી આપેલા છે. 👇👇👇*
🔷ઈ-મેઈલ હેકિંગ
🔷વેબસાઈટ હેકિંગ
🔷ઓનલાઈન ચીટીંગ
🔷પાસવર્ડ હેકિંગ
*🔶ફિશિંગ*
*🔶હેરેસમેન્ટ*
*🔶કોર્પોરેટ ક્રાઈમ* વગેરે (યાદી ઘણી લાંબી છે.....)
👆👉આવા ઘણા ગુનાઓ ને રોકવા માટે જ સાયબર લો અસ્તિત્વ માં આવ્યો છે. સાયબર સ્પેસ પર થતા અપરાધો ને રોકવા માટે સાયબર લો પર પણ અમુક કાયદાઓ લાદવામાં આવ્યા છે.
*⚫️🔷🖥સાયબર લો મુખ્યત્વે ચાર પાસાઓ પર આધારિત છે.👇*
*🔵સાયબર ક્રાઈમ- ➡*️સાયબર ક્રાઈમ માં તો અગાઉ જણાવ્યા પ્રમાણે કમ્પ્યુટરની મદદથી કરવામાં આવતા ગુનાઓ.
⏹આજકાલ તો ઓનલાઈન શોપિંગ અને ઈ-કોમર્સ સંબંધિત સાયબર ક્રાઈમ ની સંખ્યા માં વધારો થઇ રહ્યો છે.
*🔵ઈલેક્ટ્રોનિક કે ડીજીટલ સિગ્નેચર -➡️* કોઈ ઈલેક્ટ્રોનિક ડીવાઈસ ને એક્સેસ કરવા માટે વપરાય છે . જેમ કે બાયોમેટ્રિક ફિંગર એક્સેસ, રેટિના એક્સેસ હાર્ટ સ્કેન, ફેસ સ્કેનીંગ વગેરે. ડીજીટલ સિગ્નેચર એ પોતાની ચોકસાઈ અને વિશ્વસનીયતા ને લીધે લોકપ્રિય છે.
*🔵બૌદ્ધિક સંપત્તિ - ➡️*કોઈ ની મૌલિક શોધ કે વિચાર સંબંધીત છે. જેમાં કોઈ સોફ્ટવેર , સોર્સ કોડ , વેબસાઈટ, ડીઝાઇન કે બીઝનેસ સ્ટ્રેટેજી હોઈ શકે. કોઈ હાર્ડવેર કે સોફ્ટવેર ની પેટર્ન કે ડોમેઈન નેમ પણ બૌદ્ધિક સંપત્તિ કહી શકાય.
*🔵ડેટા પ્રોટેક્શન અને પ્રાઈવસી -➡️* જે કોઈ ડેટા છે તે તેના મૂળ માલિક કે અધિકૃત વ્યક્તિ ને જ મળે, અને તે પણ જયારે જોઈએ ત્યારે મળે તે પણ અગત્ય નું છે. જેમ કે ↪️, તમારા બેંક એકાઉન્ટ નો પાસવર્ડ , તમારો ઈ-મેઈલ , તમારું ફેસબુક એકાઉન્ટ તમે ગમે ત્યારે એક્સેસ કરી શકવા જોઈએ.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
(ભાગ 2)
*જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા, પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ઉપયોગી 👇👇*
*🙏મિત્રો સાયન્સ અને ટેકનોલોજીના મટીરીયલ ની માંગ બહુ છે. છેલ્લા ધણા દિવસો થી વિદ્યાથી મિત્રોના મેસેજો આવતા હતા.. માર્કેટ મા જે કંઇ પણ પ્રાઈવેટ પ્રકાશનની પુસ્તકો મળી રહી છે તેમાં કોઈપણ માં નથી પૂરતી માહિતી આપવામાં આવતી.. નથી કંઇ સંતોષ જનક કન્સેપ્ટ વાઇસ કન્ટેઇન મળતું..*
*મિત્રો આજે હું અહીં મારી બનાવેલી સાયન્સ માટે ની બુક્સના મહત્વના મુદ્દા અને શ્રી કચ્છ કાઠિયાવાડ રાજપૂત સેવા સમાજ દ્વારા જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા અને પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર ની પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ચાલતા વર્ગો માં વિરલ પટેલ સર દ્વારા સમજાવવામાં આવતા અને મે સરકારી પુસ્તકો માંથી જે વાંચેલું છે તેમાંથી મહત્વના ટોપિક ને જે રીતે હું સમજી શક્યો છું તે રીતે આપ સમક્ષ રજૂ કરીશ...🔰🔰🔰🔰🔰*
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
📲💻⌨🖥📱🖲📱📲💻⌨🖥
*સાયબર ક્રાઈમ અને આઈટી એક્ટ*
📲📱💻⌨🖥📱📲💻⌨🖥⌨
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
*⚫️⚪️સાયબર ક્રાઈમ વધવાના મુખ્ય કારણો નીચે પ્રમાણે છે.👇👇*
*1⃣ડેટા સ્ટોરેજ માટે કેટલાય ટૂલ્સ સરળતા થી મળી શકે છે.જેથી ક્રિમીનલ ક્યાય પણ ડેટા છુપાવી શકે છે.*
▶️રીમોટ એક્સેસ સુવિધા હોવાને લીધે દુનિયા ના કોઈ પણ છેડે બેઠેલો વ્યક્તિ ગમે તેને ક્યાય થી પણ હેક કરી શકે
*2⃣કમ્પ્યુટર ની અમુક પ્રોસેસ અને તેના પ્રોગ્રામ્સ જટિલ હોવાથી તેને વાપરતી વખતે લોકો સાવધાન નથી રહેતા અને પછી ફસાય છે. ℹ️⏭દા.ત. કોઈ મજાનું ગીત કે ગેમ ડાઉનલોડ કરવા માટે જોયા જાણ્યા વિના જ પોતાનું ઈ-મેઈલ આઈડી (અને કોઈ વાર તો પાસવર્ડ પણ )આપી દે છે. ઓનલાઈન શોપિંગ વખતે ખાસ આવું બનતું હોય છે.*
*3⃣સાયબર ક્રાઈમ પ્રત્યે થતી ઉપેક્ષા પણ સાયબર ક્રીમ વધવાનું એક કારણ છે. - (⏺ફેસબુક એકાઉન્ટ હેક થઇ ગયું ...??? છોડ ને કોણ પોલીસ સ્ટેશન જવાની ને રીપોર્ટ લખવાની મગજમારી કરે..?બનાવો બીજું...)*
*4⃣સાયબર ક્રાઈમ થયા બાદ સહેલી થી તેના પુરાવાઓનો નાશ કરી શકાય છે એટલે કોઈ પણ ક્રિમીનલ આમાંથી સહેલી થી છટકી શકે છે.*
⬆️➡️➡️આ ચાર મુખ્ય કારણોસર સાયબર ક્રાઈમ દિવસે દિવસે વધી રહ્યો છે. 🔄આ સિવાય વધતા જતા ઈન્ટરનેટ ના ઉપયોગ ને લીધે કેટલીક વેબસાઈટ અને વિડીયો પણ મળી શકે છે જે સાયબર ક્રાઈમ ને ઉત્તેજન આપે છે.
➡️આજે સમગ્ર વિશ્વ માં થતા મુખ્ય ગુનાઓમાં સાયબર ક્રાઈમ પણ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. જેના નિરાકરણ માટે વિશ્વસ્તરે અમુક ચોક્કસ કાયદાઓ ઘડવામાં આવ્યા. અમેરિકા માં ૧૦ મી યુનાઇતેદ નેશન્સ ઓફ કોંગ્રેસે જયારે *""Preservation of crime & Treatment of Offenders""* નામના વર્કશોપ ના આયોજન માં સાયબર લો માટે નીચે મુજબ મુદ્દાઓ નિર્ધારિત કર્યા. ⬇️
↪️અનધિકૃત એક્સેસ
↪️કોઈ ડેટા કે પ્રોગ્રામ ને નુકસાન પહોચાડવું
↪️ઓનલાઈન જાસુસી
↪️કમ્પ્યુટર માં કોઈ પણ પ્રકાર ની છેડછાડ કરવી ..
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
(ભાગ 3)
*જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા, પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ઉપયોગી👇👇*
*🙏મિત્રો સાયન્સ અને ટેકનોલોજીના મટીરીયલ ની માંગ બહુ છે. છેલ્લા ધણા દિવસો થી વિદ્યાથી મિત્રોના મેસેજો આવતા હતા.. માર્કેટ મા જે કંઇ પણ પ્રાઈવેટ પ્રકાશનની પુસ્તકો મળી રહી છે તેમાં કોઈપણ માં નથી પૂરતી માહિતી આપવામાં આવતી.. નથી કંઇ સંતોષ જનક કન્સેપ્ટ વાઇસ કન્ટેઇન મળતું..*
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
📲💻⌨🖥📱🖲📱📲💻⌨🖥
*સાયબર ક્રાઈમ અને આઈટી એક્ટ*
📲📱💻⌨🖥📱📲💻⌨🖥⌨
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
🔂તે સમયે યુ.એસ. ના બધા વ્યવહારો યુ.કે. સાથે જ થતા હોવાથી યુ. કે માં પણ સાયબર લો માટે આ જ પદ્ધતિ લાગુ કરવામાં આવી અને ધીમે ધીમે તો ચીન, સાઉદી અરેબિયા , જાપાન , રશિયા અને અંતે આપણે ત્યાં પણ સાયબર લો માટે ના એકસરખા નીતિ નિયમો લાગુ પાડવામાં આવ્યા છે.
🔀આમ છતાં દરેક દેશ પ્રમાણે કાયદાઓ માં થોડાઘણા ફેરફારો છે. 👇👇
*👉જેમ કે યુ.એસ. માં ફેડરલ ક્રિમીનલ કોડ ની કલમ લાગુ પડે છે દા.ત. અનધિકૃત રીતે કમ્પ્યુટર ડીવાઈસ ના એક્સેસ બદલ ૧૮ યુ.એસ. સી. ૧૦૨૯ ની કલમ લાગુ પડે છે.*
👉બ્રાઝીલ માં ટેકનોલોજીકલ છેડછાડ બદલ ૩ મહિના થી ૨ વર્ષ સુધીની સજા અને દંડ ની જોગવાઈ છે.
🗣અરે હા...બ્રાઝીલ પરથી યાદ આવ્યું... *બ્રાઝીલ એ એકમાત્ર એવો દેશ છે જે ઈ-લીડર તરીકે સન્માનિત છે. કેમ કે ત્યાના ૨૩% લોકો Twitter નો ઉપયોગ કરે છે, ૮૬% લોકો પાસે મોબાઈલ ફોન છે , ઓનલાઈન ટાઉનહોલ ની પણ સુવિધા છે. અને મજા ની વાત તો એ છે કે તેમની ૨૦૧૦ ની વસ્તી ગણતરી નો કાર્યક્રમ ૧૦૦% ઓનલાઈન હતો. (ભારત માં આવું ક્યારે થશે એ વિચારવા જેવું ખરું ...)*
*🔰👉ભારત માં સાયબર લો :📠📠📠
🇮🇳ભારત માં નીચે પ્રમાણેના સાયબર લો અમલ માં છે.🔰🔰🔰*
📲IT act 2000
📲Relevant Amendel Provisions of Indian Panel
Code 1860, Evidence Act, 1872, Banker's Book
📲Evidence Act 1891, Reserve Bank of India
📲IPR Laws
🕰Right to Information Act 2005 વગેરે
*🎯👆👉ઉપર્યુક્ત દર્શાવેલ યાદી માં મુખ્યત્વે IT act ૨૦૦૦ નો સમાવેશ થાય છે. મે ,૨૦૦૦ માં સંસદ ના બંને ગૃહો દ્વારા ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી નું બીલ પાસ કરવામાં આવ્યું જે ઓગસ્ટ ૨૦૦૦ માં રાષ્ટ્રપતિ પાસે પહોચ્યું અને બધાજ સાયબર લો આઈ.ટી એક્ટ ૨૦૦૦ માં આવરી લેવાયા.*
*⭕️♦️👉તેનો હેતુ દેશ માં ઈ-કોમર્સ ને કાયદેસર અને સુરક્ષિત ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પૂરો પાડવાનો છે.પરંતુ દુર્ભાગ્ય એ છે કે સાયબર ક્રાઈમ પ્રત્યે સેવાઈ રહેલી ઉપેક્ષા ને લીધે કે નજરઅંદાજ કરવાની વૃત્તિ ને લીધે સામાન્ય માણસ આ ક્ષેત્ર થી અજાણ રહે છે, અને મુસીબત માં મુકાય છે. પણ ધીમે ધીમે હવે સ્થિતિ સુધરી રહી છે, લોકો સાયબર ક્રાઈમ પ્રત્યે સજાગ થતા જાય છે.*
*💠🎯♻️ગુજરાત માં ગાંધીનગર, અમદાવાદ અને સુરત માં સાયબર સેલ ખુલ્યા જે જ્યાં પોલીસ અધિકારીઓને આઈ.ટી. સંબંધિત કાયદાઓ નું તથા સાયબર ક્રાઈમ કેસની તપાસ કરવા માટે તાલીમ અપાઈ રહી છે.*
💠🎯👉 *આઈ.ટી. એક્ટ ૨૦૦૦ માં જુદા જુદા કાયદા ને આવરી લેતા કુલ ૧૦ જેટલા સેક્શન્સ છે જેમાં મોટા ભાગના સાયબર ક્રાઈમ્સ નો સમાવેશ થાય છે.પરંતુ તેના માટે તો તમારે સાયબર લો ના પુસ્તકો વાચવા જ પડે. બાકી ગૂગલ તો છે જ....!!*
*⭕️♦️💠♻️👁🗨તો ચાલો હવે છેલ્લે જોઈએ કેટલાક દેશો માં લાગુ પડતા સાયબર લો ની એક ઝલક.👇*
♦️👉યુ.કે. - કમ્પ્યુટર માઉસ એક્ટ(1990)
*🇮🇳👉ભારત - આઈ.ટી.એક્ટ.૨૦૦૦*
⭕️👉હોંગકોંગ, સિંગાપોર,
⭕️👉થાઈલેન્ડ - ઈલે. ટ્રાન્ઝેક્શન એક્ટ, કોપીરાઈટ લો, ટ્રેડ માર્ક્સ લો
⭕️👉ફિલીપાઈન્સ -ઈ-કોમર્સ એક્ટ
⭕️👉ઇટલી, કોરિયા - ડીજીટલ સિગ્નેચર લો, પ્રાઈવસી લો , પેટન્ટ લો.
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
*જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા, પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ઉપયોગી👇👇*
*🙏મિત્રો સાયન્સ અને ટેકનોલોજીના મટીરીયલ ની માંગ બહુ છે. છેલ્લા ધણા દિવસો થી વિદ્યાથી મિત્રોના મેસેજો આવતા હતા.. માર્કેટ મા જે કંઇ પણ પ્રાઈવેટ પ્રકાશનની પુસ્તકો મળી રહી છે તેમાં કોઈપણ માં નથી પૂરતી માહિતી આપવામાં આવતી.. નથી કંઇ સંતોષ જનક કન્સેપ્ટ વાઇસ કન્ટેઇન મળતું..*
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
🎯💠🎯💠🎯💠🎯🎯💠🎯💠
🔘🔘🔘સાયબર ક્રાઇમ
💠💠💠💠ડિજિટલ ફોરેન્સિક 🔘
💠♻️💠♻️♻️💠♻️💠♻️💠♻️
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
આજથી ૩૦ વર્ષ પહેલા આપણામાંથી મોટા ભાગના લોકોને ખબર નહોતી કે કમ્પ્યુટર આપણા રોજિંદા જીવનનો ભાગ બની જશે. આજ કમ્પ્યુટર સાવ કોમન છે અને એટલા જ કોમન કમ્પ્યુટર ક્રાઇમ પણ થતા જાય છે જેને આપણે સાયબર ક્રાઇમ પણ કહીએ છીએ.
સાયબર ક્રાઇમની હવે અવગણના પોસાય તેમ નથી. જોકે કમ્પ્યુટર વાપરતા મોટા ભાગના લોકો સાયબર ક્રાઇમ અને સાયબર સેફટી અંગે થોડા ઘણા અંશે પરિચિત છે (જોકે હજુ પણ જોઈએ તેટલી જાગૃતિ મોટા ભાગના લોકોમાં નથી જેનો લાભ સાયબર ક્રિમિનલ્સ લેતા રહે છે).
🎯👉સાયબર ક્રાઇમની વ્યાખ્યા પ્રમાણે કોઈ પણ પ્રકારનો ક્રાઇમ કે જેમાં કમ્પ્યુટર કે અન્ય ડિજિટલ ડિવાઈસનો ઉપયોગ થયો હોય તેને સાયબર ક્રાઇમ કહી શકાય. આ પ્રકારના મુખ્ય સાયબર ક્રાઇમની એક યાદી જોઈ લઈએ.👇
હેકિંગ/ક્રેકિંગ (વેબસાઇટ, સિસ્ટમ કે નેટવર્ક)
ફિશિંગ
વાઇરસ એટેક/ઇન્સ્ટોલેશન
સોશિયલ એન્જિનીયરિંગ
ટ્રોજન, સ્પાયવેર
સ્ટેગેનોગ્રાફી
Dos અટેક
સાયબર ટેરરિઝમ
ફાયનાન્શિયલ ફ્રોડ (બેન્કિંગ, ક્રેડીટ કાર્ડ ફ્રોડ વગેરે)
આઇડેન્ટી થેફ્ટ
ઇન્ટેલેક્ચ્યુઅલ પ્રોપર્ટી થેફ્ટ
પોર્નોગ્રાફી
સાયબર બુલિંગ
કોર્પોરેટ એસ્પીઓનેજ (જાસુસી) વગેરે
આમ જે કોઈ ગુનામાં કમ્પ્યુટર કે ડિજિટલ ડિવાઇસીઝનો ઉપયોગ થયો હોય તેવા ગુનાની તપાસમાં કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકનું વિજ્ઞાન કામે લગાડવું પડે છે. આ લેખમાં આપણે એ વિશે જાણીશું.
*🎯❓❓શું છે કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક?*
કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકને આપણે ફોરેન્સિક સાયન્સની એક શાખા તરીકે ઓળખી શકીએ. કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન દ્વારા જે તે અધિકૃત સંસ્થા કે ડિપાર્ટમેન્ટ દ્વારા સાયબર ક્રાઇમની ખાસ પ્રકારની તપાસ તથા યોગ્ય પુરાવાના આધારે ક્રિમિનલને શોધવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે. સામાન્ય ફોરેન્સિક અને કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકમાં તફાવત માત્ર એટલો જ છે કે અહીં ઇન્વેસ્ટિગેશન પ્રક્રિયા ડિજિટલ પુરાવાઓ અને પ્રોસેસના આધારે થાય છે.
*કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકનો ઇતિહાસ*
🎯👉૧૯૭૦ના દાયકામાં જ્યારે આપણે ત્યાં કદાચ બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ ટીવી પણ અમુક ઘરોમાં જ હતા ત્યારે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ઇલેક્ટ્રોનિક ક્રાઇમના બનાવો વધી રહ્યા હતા. તે વખતે પર્સનલ કમ્પ્યુટર નહિ પણ મેઇનફ્રેમ કમ્પ્યુટરનો જમાનો હતો, જેના પર કામ કરતાં પહેલાં ખાસ તાલીમ લેવી પડતી હતી.
💠🎯👉મેઇનફ્રેમ કમ્પ્યુટર ત્યારે ફાયનાન્સ, એન્જિનીયરિંગ, મિલિટરી અને એકેડેમિક ક્ષેત્રો પૂરતાં મર્યાદિત હતાં. આવા સમયે વ્હાઇટ કોલર ક્રિમિનલ્સ દ્વારા કમ્પ્યુટરમાં છેડછાડ અને ડેટા ચોરીથી ફાયનાન્શિયલ ક્રાઇમ થતા હતા, જેમાં બેંકો અને સુરક્ષા એજન્સીઓ મુખ્ય ટાર્ગેટ બનતી હતી.ત્યાર બાદ પર્સનલ કમ્પ્યુટરનો જમાનો આવ્યો, જેનાથી સામાન્ય યુઝર્સ ઉપરાંત ઇલેક્ટ્રોનિક ક્રાઇમ પણ વધ્યા.
🎯👉💠🎯આવા ક્રિમિનલ્સથી બચવા તે સમયની સરકારી સંસ્થાઓ દ્વારા નુકસાની નિવારી શકાય તે માટે કેટલાંક ફોરેન્સિક ટૂલ્સ ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યાં, જે મોટા ભાગે C લેન્ગવેજમાં બનેલાં હતાં, પરંતુ આવાં ટૂલ્સ માત્ર ડેટા રીકવરી માટે જ કામ લાગતાં. ક્રિમિનલ્સ વિષે માહિતી મેળવવામાં તો સફળતા નહોતી જ મળતી.
આખરે *૧૯૯૦માં ઇન્ટરનેશનલ એસોસિએશન ઓફ કમ્પ્યુટર ઇન્વેસ્ટિગેશન સ્પેલિસ્ટ્સ (આઇએસીઆઇએસ) નામની સંસ્થાની સ્થાપના થઈ.* એ પછી ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન માટે ખાસ સોફ્ટવેર તથા શંકાસ્પદ ડિજિટલ ડિવાઇસ કે વ્યક્તિ માટે સર્ચ વોરંટ પણ ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા. તે સમયે આઇઆરએસ, એએસઆર, (જે અત્યારે એનકેસ તરીકે ઓળખાય છે) વગેરે કંપનીઓ આ ક્ષેત્રે કાર્યરત હતી.
*🎯💠કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના પ્રકાર👇*
🎯💠ડિજિટલ ડિવાઇસ :👇👇
ઉપર જણાવેલા તમામ પ્રકારના ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન માટે ફોરેન્સિક વિભાગ અલગ અલગ પ્રકારની ડિવાઇસનો પુરાવા તરીકે ઉપયોગ કરે છે. જે નીચે મુજબ છે.
💠મોનિટર (જો સ્વિચ ઓન હોય તો જ)
સીપીયુ
મેમરી કાર્ડ, હાર્ડ ડિસ્ક, પેન ડ્રાઇવ
ઓટો આન્સરિંગ મશીન
ડિજિટલ કેમેરા
સ્માર્ટફોન, મોબાઇલ ફોન, પીડીએ
લેન કાર્ડ
મોડેમ, રાઉટર, હબ, સ્વિચ
સર્વર
નેટવર્ક કેબલ્સ (કમ્પ્યુટર કનેક્શનની માહિતી માટે)
પ્રિન્ટર, સ્કેનર
ટેલીફોન
સીડી, ડીવીડી
ક્રેડીટ કાર્ડ સ્કીમર
સ્માર્ટ વોચ, ડિજિટલ વોચ
ફેક્સ મશીન
જીપીએસ
કીબોર્ડ તથા માઉસ (ફિંગર પ્રિન્ટ માટે)
કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન ખૂબ જ સટીક અને ચોક્કસ પ્રોસેસ છે જેમાં જરા અમથી પણ ભૂલ પણ અગત્યના પુરાવાનો નાશ કરી શકે છે. કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકમાં ગુનાના સ્થળની સુરક્ષાથી માંડીને નાનામાં નાની ડિવાઇસની જાળવણી ખૂબ જ સાવચેતી પૂર્વક કરવામાં આવે છે જેથી યોગ્ય અને ચોક્કસ પુરાવા મળી શકે અને તપાસ સાચી દિશામાં આગળ વધી શકે.
આ ઓપરેશન માટે ચોક્કસ તાલીમ પામેલ અધિકારીઓ દ્વારા જ ઇન્વેસ્ટિગેશન પ્રોસેસ કરવામાં આવે છે જેની સ્ટાન્ડર્ડ ઓપરેટિંગ પ્રોસિજર હોય છે.
🎯કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન ખૂબ જ ધીરજ અને મહેનત માગી લે છે. અલગ અલગ અલગ પ્રકારના સાયબર ક્રાઇમ અને તેની ગંભીરતા મુજબ ઇન્વેસ્ટિગેશન પ્રોસેસ પણ અલગ અલગ હોય છે.
દરેક પુરાવાઓના સ્ટોરેજ માટે ખાસ પ્રકારના બોક્સ તથા બેગ હોય છે જેનાથી ડિજિટલ ડિવાઇસને બહારના વાતાવરણની અસરથી પુરાવાને નુકસાન થતું અટકાવી શકાય.
આ બધા પુરાવાઓને ત્યાં સુધી જાળવવામાં આવે છે જ્યાં સુધી તેને સંબધિત કેસનો કોર્ટ તરફથી અંતિમ ચુકાદો ના આવી જાય.
🎯મોબાઇલ ફોનના પ્રિઝર્વેશન માટે તો ખાસ પ્રકારની બેગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જેનાથી તેને બહારના નેટવર્કથી અલગ રાખીને પુરાવા સાથે થતી છેડછાડથી બચાવી શકાય. ફોરેન્સિક માટે વપરાતી દરેક ડિવાઇસનું પેકેજિંગ તથા લેબલિંગ પણ યોગ્ય રીતે થયેલું હોવું જોઈએ. ઉપરાંત આ પુરાવાઓની કસ્ટડી પણ કોને કોને અને શા માટે આપવામાં આવે છે તેનો પણ રેકોર્ડ રાખવામાં આવે છે. ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન દરમિયાન જરૂ‚રિયાત મુજબ આઈપી લોકેશન ટ્રેસ કરવામાં આવે છે, તો કોઈ વાર વોઈસ કોલ રેકોર્ડિંગ જેવી અન્ય પ્રોસેસ માટે જે તે સર્વિસ પ્રોવાઇડરનો પણ સંપર્ક કરવામાં આવે છે.
🎯હવે ડિજિટલ ફોરેન્સિક ક્ષેત્રે ટેકનોલોજીમાં રોજબરોજ નવી નવી શોધ થઈ રહી છે. આજે ટેક્નોલોજી એટલી વિકસી છે કે સાવ ભાંગી-તૂટી ગયેલી હાર્ડ ડિસ્ક, બળી ગયેલી કમ્પ્યુટર સિસ્ટમ, તોડેલું કે સાવ ચૂંથાયેલું સીમકાર્ડ કે મેમરીકાર્ડ હોય તો પણ ફોરેન્સિક સાયન્સ લેબોરેટરીમાં અમુક ખાસ પ્રોસેસ દ્વારા તેમાંથી પણ જ‚રી ડેટા મેળવી શકાય છે અને તેનો પુરાવા તરીકે ઉપયોગ થઈ શકે છે.
💠🎯આ ઉપરાંત કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના દરેક એનાલીસીસ માટે કેટલાય હાર્ડવેર તથા સોફ્ટવેર ઉપલબ્ધ છે. આ માટે એનકેસ, એફટીકે (ફોરેન્સિક ટૂલકિટ), ડિજિટલ ફોરેન્સિક ફ્રેમવર્ક ઉપરાંત અન્ય ઘણી એપ્લિકેશન હાજર છે. ખાસ કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના ઉપયોગ માટે પેરટ-સેક ફોરેન્સિક કે ડીઇએફટી જેવી ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પણ ડિઝાઇન કરવામાં આવેલી છે.
💠🎯💠💠ગુજરાતમાં ગાંધીનગર ખાતે આવેલી ગુજરાત ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી દેશની સર્વોત્તમ ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન માટેની સંસ્થા છે, જ્યાં કેટલાય નાના મોટા સાયબર ક્રાઇમની સચોટ તપાસ માટે અદ્યતન લેબોરેટરીની સુવિધા છે અને અહીં કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના નિષ્ણાતો કામ કરે છે. ઉપરાંત દરેક જિલ્લામાં સાયબર સેલ પણ કાર્યરત છે જે ગુજરાત પોલીસ દ્વારા સંચાલિત છે.
સાયબર હેલ્પ લાઇન
🎯💠💠🎯સાયબર ક્રાઇમના ઇન્વેસ્ટિગેશન ઉપરાંત તેનાથી બચી શકાય તેવા હેતુથી રાજ્યમાં સૌ પ્રથમ વાર વડોદરામાં સાયબર હેલ્પ લાઇનનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો છે. આ હેલ્પ લાઇનના નંબર ૧૮૦૦ ૫૯૯૯ ૦૦૧ છે જે સમગ્ર રાજ્ય માટે કાર્યરત છે.
👉💠💠એક મહિના પહેલાં આ હેલ્પ લાઇન શરૂ‚ કરવામાં આવી છે. તેના નંબર પર કોલ કરીને સામાન્ય નાગરિકો સાયબર ક્રાઇમ રીપોર્ટ કરી શકે છે અથવા તેના સંબંધિત માર્ગદર્શન મેળવી શકે છે. 🎯♻️🎯ગુજરાતમાં ગમે તે જગ્યાએથી આ હેલ્પ લાઇન પર કોલ કરવામાં આવશે તો તેની મદદ અને માર્ગદર્શન કરવામાં આવશે.
ગુજરાત પોલીસના દાવા પ્રમાણે આ હેલ્પ લાઇન પર સમયસર કોલ કરવામાં આવે તો અમુક અંશે ફાયનાન્શિયલ કે સોશિયલ મીડિયા સંબંધિત સાયબર ક્રાઇમના ઇન્વેસ્ટિગેશનમાં ખાસ્સી મદદ મળી શકે છે. જેમ કે પેમેન્ટ ગેટ વે મારફત એકાઉન્ટમાંથી ખોટી રીતે ટ્રાન્સફર થયેલાં નાણા પરત પણ મેળવી શકાય છે.
એક અહેવાલ મુજબ ગુજરાત પોલીસને દર મહિને ૪૦૦થી ૫૦૦ સાયબર ક્રાઇમની અરજીઓ મળી રહી છે. આ પરથી સાયબર ક્રાઇમ કેટલે સુધી વિસ્તરી રહ્યો છે તે અંદાજ લગાવી શકાય. પોલીસ તથા સાયબર સેલ તો પોતાની રીતે સુસજ્જ છે જ પરંતુ આખરે તો આપણા તરફથી જ સાવચેતી રાખવી વધુ હિતાવહ છે.
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
🎯👉પર્સનલ કમ્પ્યુટરને અસરકરતો પહેલો વાઈરસ બુટ સેક્ટર વાઈરસ ‘(c)બ્રેઈન ((c)Brain)‘હતો જે 1986માં પાકિસ્તાનના લાહોર (Lahore, Pakistan)માં ફારૂક અલ્વી બ્રધર્સ (Farooq Alvi Brothers)એ બનાવ્યો હતો. નકલ કરાયેલા સોફ્ટરવેરને રોકવા માટે ફારૂ
ક બ્રધર્સે આ વાઈરસ બનાવ્યો હતો. જો કે, વિશ્લેષકો દાવો કરે છે કે આશાર વાઈરસ જે બ્રેઈનનું જ વર્ઝન હતું તે શક્યત વાઈરસમાં રહેલા જ કોડ પર જ આધારીત હતો
કમ્પ્યુટર નેટવર્ક વ્યાપક બને તે પહેલા મોટાભાગના વાઈરસ રીમુવેબલ મિડીયા (removable media)જેવા કે ફ્લોપી ડિસ્ક (floppy disk)દ્વારા ફેલાતા હતા. પર્સનલ કમ્પ્યુટર (personal computer)ના પહેલાના દિવસોમાં યુઝર્સો માહિતી અને પ્રોગ્રામો ફ્લોપી દ્વારા આપ લે કરતા હતા. કેટલાક વાઈરસ આ ફ્લોપીમાં રહેલા અસરગ્રસ્ત પ્રોગ્રામો દ્વારા ફેલાતા હતા. જ્યારે અન્ય ડીસ્કના બુટ સેક્ટર (boot sector)માં ઈન્સટોલ થઈ જતા હતા. જ્યારે પણ યુઝર્સ આ ડીસ્ક દ્વારા કમ્પ્યુટરને બુટ કરે ત્યારે તે શરતચૂકથી કમ્પ્યુટરમાં ઘુસી જતા હતા.તે જમાનામાં પીસી પહેલા ફ્લોપીને બુટ કરતી હતીફ્લોપી ડિસ્ક સંપુર્ણ પણે ખાલી ન કરવામાં આવે ત્યાં સુધી વાઈરસ ફેલાવાની શક્યતા વધુમાં વધુ હતી. ઘણા વર્ષો સુધી બુટ વાઈરસ સામાન્ય હતા.
પરંપરાગત કમ્પ્યુટર વાઈરસ 1980ના દાયકામાં પર્સનલ કમ્પ્યુટરના વેચાણમાં વધારો થતા જન્મ્યા હતા.જેના કારણે બીબીએસ(BBS) (BBS) , મોડેમ (modem)અને સોફ્ટવેર શેરિંગના પરિણામો પણ વધવા લાગ્યા. ટ્રોજન હોર્સ પ્રોગ્રામને ફેલાવવામાં સીધો ફાળો બુલેટીન બોર્ડ (Bulletin board)આધારિત સોફ્ટવેરનો છે. વાઈરસ જે સૌથી વધુ વેચાણ ધરાવતા સોફ્ટવેરને ટાર્ગેટ બનાવવા માટે બનાવવામાં આવે છે. બીબીએસ(BBS)માં વાઈરસના વાહક (vectors)તરીકેશેરવેર (Shareware) અને બુટીલેગ (bootleg)સોફ્ટવેર સમાન્ય હતા.બજારમાં ઉપલબ્ધ થતા નવા રીટેલ સોફ્ટવેર (retail software)ને લેવા માટે ગ્રાહકો ઉત્સુક હોય છે જેથી આ સોફ્ટવેર દ્વારા વાઈરસ આસાનીથી ફેલાય છે.
1990ના મધ્યકાળથી મેક્રો વાઈરસ (macro virus)સામાન્ય બન્યા છે. આ પ્રકારના વાઈરસને મોટભાગે માઈક્રોસોફ્ટના પ્રોગ્રામો જેમ કે વર્ડ (Word), એક્સેલ (Excel)ને લગતી ભાષાઓમાં લખવામાં આવ્યા છે. આ વાઈરસ માઈક્રોસોફ્ટ ઓફિસ(Microsoft Office) (Microsoft Office)માં કોઈ ડોક્યુમેન્ટ કે સ્પ્રેડશીટ દાખલ કરતા જ આ વાઈરસ કમ્પ્યુટરમાં ફેલાઈ જતા હતા. જ્યારથી વર્ડ અને એક્સેલ મેકઓએસ (Mac OS) (Mac OS)માટે પણ ઉપલબ્ધ બન્યા છે ત્યારથી આ વાઈરસ મેકેનટોસ કમ્પ્યુટર (Macintosh computers)ને પણ નિશાનો બનાવે છે. જો કે, મોટાભાગે આ વાઈરસ એટલા શક્તિશાળી નથી હોતા કે તેઓ ઈમેઈલ (e-mail)મોકલી શકે. જે વાઈરસો માઈક્રોસોફ્ટ આઉટલુક (Microsoft Outlook) (Microsoft Outlook) કોમ(COM) (COM)કે ઈન્ટરફેસનો ફાયદો લઈ શકે છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
📲💻⌨🖥📱🖲📱📲💻⌨🖥
*સાયબર ક્રાઈમ અને આઈટી એક્ટ*
📲📱💻⌨🖥📱📲💻⌨🖥⌨
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🌍ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી ના આધુનિક યુગ માં માહિતી ક્ષેત્રે હરણફાળ ભરતા નવા જમાનામાં દર સો વ્યક્તિએ સિત્તેર લોકો કમ્પ્યુટર સાથે કોઈ ને કોઈ રીતે સંકળાયેલા છે*
💻અને તેમાંથી મોટાભાગના લોકો સીધા જ કમ્પ્યુટર સાથે સંકળાયેલા છે, એટલે કે તેમનું કામકાજ સંપૂર્ણ રીતે કમ્પ્યુટર પર આધારિત છે..
*👉આપ પોતે પણ આ લેખ વાંચી રહ્યા છો તો તમે પણ તેમાંના જ એક હાઇટેક વ્યક્તિ છો... ખરું ને?*
👉તો સ્વાભાવિક છે કે અપના માટે કમ્પ્યુટર, નેટવર્ક , સોફ્ટવેર , ડેટા સ્ટોરેજ , ઇ મેઈલ, વેબસાઈટ .... વગેરે શબ્દો થી સારી રીતે પરિચિત હશો. આવા જ શબ્દો અને સંસાધનો (હાર્ડવેર, સોફ્ટવેર , નેટવર્ક ડીવાઈસ વગેરે) કે તેના થી રચાયેલું વિશ્વ એટલે સાયબર સ્પેસ. સાયબર સ્પેસ માં દરેક માહિતી કે કોઈ પણ સંસાધનો નો યોગ્ય રીતે અને યોગ્ય વ્યક્તિ દ્વારા જ ઉપયોગ થવો જોઈએ.
*💢🚫⭕️સાયબર ક્રાઈમ :👉 સરળ ભાષા માં કહીએ તો કમ્પ્યુટરની મદદથી કે કમ્પ્યુટર કે નેટવર્ક ને ટાર્ગેટ બનાવીને કોઈપણ ગુનો થાય તેને સાયબર ક્રાઈમ કહેવાય. અને આવા ગુનેગારો ને સાયબર ક્રિમિનલ્સ કહેવાય છે.*
*👁🗨🔰 ટેકનોલોજી ના વધતા જતા ઉપયોગ સામે તેની સામે ના જોખમો પણ વધતા હોય છે. આજથી વર્ષો પહેલા જયારે બેંકોમાં ,બીઝનેસ માટે, શોપિંગ માટે , કે મનોરંજન માટે પણ ઈન્ટરનેટ નો ઉપયોગ સાવ મર્યાદિત હતો ત્યારે સામાન્ય માણસ આવા જોખમો થી સુરક્ષિત હતો.*
🔰જયારે આજે સોશ્યલ નેત્વર્કીંગ ના જમાના માં આપણે ડગલે ને પગલે, જાણતા- અજાણતા ઈન્ટરનેટ નો ઉપયોગ કરીએ જ છીએ. અને એટલે જ લોકો ઘણી વાર મોટી મુસીબત માં મુકાઇ જાય છે.
*🎯💠સાયબર ક્રાઈમ આમ તો ઘણા છે પણ તેમાંથી મુખ્ય અને સામાન્ય ક્રાઈમ્સ ના નામ અહી આપેલા છે. 👇👇👇*
🔷ઈ-મેઈલ હેકિંગ
🔷વેબસાઈટ હેકિંગ
🔷ઓનલાઈન ચીટીંગ
🔷પાસવર્ડ હેકિંગ
*🔶ફિશિંગ*
*🔶હેરેસમેન્ટ*
*🔶કોર્પોરેટ ક્રાઈમ* વગેરે (યાદી ઘણી લાંબી છે.....)
👆👉આવા ઘણા ગુનાઓ ને રોકવા માટે જ સાયબર લો અસ્તિત્વ માં આવ્યો છે. સાયબર સ્પેસ પર થતા અપરાધો ને રોકવા માટે સાયબર લો પર પણ અમુક કાયદાઓ લાદવામાં આવ્યા છે.
*⚫️🔷🖥સાયબર લો મુખ્યત્વે ચાર પાસાઓ પર આધારિત છે.👇*
*🔵સાયબર ક્રાઈમ- ➡*️સાયબર ક્રાઈમ માં તો અગાઉ જણાવ્યા પ્રમાણે કમ્પ્યુટરની મદદથી કરવામાં આવતા ગુનાઓ.
⏹આજકાલ તો ઓનલાઈન શોપિંગ અને ઈ-કોમર્સ સંબંધિત સાયબર ક્રાઈમ ની સંખ્યા માં વધારો થઇ રહ્યો છે.
*🔵ઈલેક્ટ્રોનિક કે ડીજીટલ સિગ્નેચર -➡️* કોઈ ઈલેક્ટ્રોનિક ડીવાઈસ ને એક્સેસ કરવા માટે વપરાય છે . જેમ કે બાયોમેટ્રિક ફિંગર એક્સેસ, રેટિના એક્સેસ હાર્ટ સ્કેન, ફેસ સ્કેનીંગ વગેરે. ડીજીટલ સિગ્નેચર એ પોતાની ચોકસાઈ અને વિશ્વસનીયતા ને લીધે લોકપ્રિય છે.
*🔵બૌદ્ધિક સંપત્તિ - ➡️*કોઈ ની મૌલિક શોધ કે વિચાર સંબંધીત છે. જેમાં કોઈ સોફ્ટવેર , સોર્સ કોડ , વેબસાઈટ, ડીઝાઇન કે બીઝનેસ સ્ટ્રેટેજી હોઈ શકે. કોઈ હાર્ડવેર કે સોફ્ટવેર ની પેટર્ન કે ડોમેઈન નેમ પણ બૌદ્ધિક સંપત્તિ કહી શકાય.
*🔵ડેટા પ્રોટેક્શન અને પ્રાઈવસી -➡️* જે કોઈ ડેટા છે તે તેના મૂળ માલિક કે અધિકૃત વ્યક્તિ ને જ મળે, અને તે પણ જયારે જોઈએ ત્યારે મળે તે પણ અગત્ય નું છે. જેમ કે ↪️, તમારા બેંક એકાઉન્ટ નો પાસવર્ડ , તમારો ઈ-મેઈલ , તમારું ફેસબુક એકાઉન્ટ તમે ગમે ત્યારે એક્સેસ કરી શકવા જોઈએ.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
(ભાગ 2)
*જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા, પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ઉપયોગી 👇👇*
*🙏મિત્રો સાયન્સ અને ટેકનોલોજીના મટીરીયલ ની માંગ બહુ છે. છેલ્લા ધણા દિવસો થી વિદ્યાથી મિત્રોના મેસેજો આવતા હતા.. માર્કેટ મા જે કંઇ પણ પ્રાઈવેટ પ્રકાશનની પુસ્તકો મળી રહી છે તેમાં કોઈપણ માં નથી પૂરતી માહિતી આપવામાં આવતી.. નથી કંઇ સંતોષ જનક કન્સેપ્ટ વાઇસ કન્ટેઇન મળતું..*
*મિત્રો આજે હું અહીં મારી બનાવેલી સાયન્સ માટે ની બુક્સના મહત્વના મુદ્દા અને શ્રી કચ્છ કાઠિયાવાડ રાજપૂત સેવા સમાજ દ્વારા જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા અને પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર ની પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ચાલતા વર્ગો માં વિરલ પટેલ સર દ્વારા સમજાવવામાં આવતા અને મે સરકારી પુસ્તકો માંથી જે વાંચેલું છે તેમાંથી મહત્વના ટોપિક ને જે રીતે હું સમજી શક્યો છું તે રીતે આપ સમક્ષ રજૂ કરીશ...🔰🔰🔰🔰🔰*
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
📲💻⌨🖥📱🖲📱📲💻⌨🖥
*સાયબર ક્રાઈમ અને આઈટી એક્ટ*
📲📱💻⌨🖥📱📲💻⌨🖥⌨
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
*⚫️⚪️સાયબર ક્રાઈમ વધવાના મુખ્ય કારણો નીચે પ્રમાણે છે.👇👇*
*1⃣ડેટા સ્ટોરેજ માટે કેટલાય ટૂલ્સ સરળતા થી મળી શકે છે.જેથી ક્રિમીનલ ક્યાય પણ ડેટા છુપાવી શકે છે.*
▶️રીમોટ એક્સેસ સુવિધા હોવાને લીધે દુનિયા ના કોઈ પણ છેડે બેઠેલો વ્યક્તિ ગમે તેને ક્યાય થી પણ હેક કરી શકે
*2⃣કમ્પ્યુટર ની અમુક પ્રોસેસ અને તેના પ્રોગ્રામ્સ જટિલ હોવાથી તેને વાપરતી વખતે લોકો સાવધાન નથી રહેતા અને પછી ફસાય છે. ℹ️⏭દા.ત. કોઈ મજાનું ગીત કે ગેમ ડાઉનલોડ કરવા માટે જોયા જાણ્યા વિના જ પોતાનું ઈ-મેઈલ આઈડી (અને કોઈ વાર તો પાસવર્ડ પણ )આપી દે છે. ઓનલાઈન શોપિંગ વખતે ખાસ આવું બનતું હોય છે.*
*3⃣સાયબર ક્રાઈમ પ્રત્યે થતી ઉપેક્ષા પણ સાયબર ક્રીમ વધવાનું એક કારણ છે. - (⏺ફેસબુક એકાઉન્ટ હેક થઇ ગયું ...??? છોડ ને કોણ પોલીસ સ્ટેશન જવાની ને રીપોર્ટ લખવાની મગજમારી કરે..?બનાવો બીજું...)*
*4⃣સાયબર ક્રાઈમ થયા બાદ સહેલી થી તેના પુરાવાઓનો નાશ કરી શકાય છે એટલે કોઈ પણ ક્રિમીનલ આમાંથી સહેલી થી છટકી શકે છે.*
⬆️➡️➡️આ ચાર મુખ્ય કારણોસર સાયબર ક્રાઈમ દિવસે દિવસે વધી રહ્યો છે. 🔄આ સિવાય વધતા જતા ઈન્ટરનેટ ના ઉપયોગ ને લીધે કેટલીક વેબસાઈટ અને વિડીયો પણ મળી શકે છે જે સાયબર ક્રાઈમ ને ઉત્તેજન આપે છે.
➡️આજે સમગ્ર વિશ્વ માં થતા મુખ્ય ગુનાઓમાં સાયબર ક્રાઈમ પણ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. જેના નિરાકરણ માટે વિશ્વસ્તરે અમુક ચોક્કસ કાયદાઓ ઘડવામાં આવ્યા. અમેરિકા માં ૧૦ મી યુનાઇતેદ નેશન્સ ઓફ કોંગ્રેસે જયારે *""Preservation of crime & Treatment of Offenders""* નામના વર્કશોપ ના આયોજન માં સાયબર લો માટે નીચે મુજબ મુદ્દાઓ નિર્ધારિત કર્યા. ⬇️
↪️અનધિકૃત એક્સેસ
↪️કોઈ ડેટા કે પ્રોગ્રામ ને નુકસાન પહોચાડવું
↪️ઓનલાઈન જાસુસી
↪️કમ્પ્યુટર માં કોઈ પણ પ્રકાર ની છેડછાડ કરવી ..
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
(ભાગ 3)
*જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા, પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ઉપયોગી👇👇*
*🙏મિત્રો સાયન્સ અને ટેકનોલોજીના મટીરીયલ ની માંગ બહુ છે. છેલ્લા ધણા દિવસો થી વિદ્યાથી મિત્રોના મેસેજો આવતા હતા.. માર્કેટ મા જે કંઇ પણ પ્રાઈવેટ પ્રકાશનની પુસ્તકો મળી રહી છે તેમાં કોઈપણ માં નથી પૂરતી માહિતી આપવામાં આવતી.. નથી કંઇ સંતોષ જનક કન્સેપ્ટ વાઇસ કન્ટેઇન મળતું..*
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
📲💻⌨🖥📱🖲📱📲💻⌨🖥
*સાયબર ક્રાઈમ અને આઈટી એક્ટ*
📲📱💻⌨🖥📱📲💻⌨🖥⌨
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
🔂તે સમયે યુ.એસ. ના બધા વ્યવહારો યુ.કે. સાથે જ થતા હોવાથી યુ. કે માં પણ સાયબર લો માટે આ જ પદ્ધતિ લાગુ કરવામાં આવી અને ધીમે ધીમે તો ચીન, સાઉદી અરેબિયા , જાપાન , રશિયા અને અંતે આપણે ત્યાં પણ સાયબર લો માટે ના એકસરખા નીતિ નિયમો લાગુ પાડવામાં આવ્યા છે.
🔀આમ છતાં દરેક દેશ પ્રમાણે કાયદાઓ માં થોડાઘણા ફેરફારો છે. 👇👇
*👉જેમ કે યુ.એસ. માં ફેડરલ ક્રિમીનલ કોડ ની કલમ લાગુ પડે છે દા.ત. અનધિકૃત રીતે કમ્પ્યુટર ડીવાઈસ ના એક્સેસ બદલ ૧૮ યુ.એસ. સી. ૧૦૨૯ ની કલમ લાગુ પડે છે.*
👉બ્રાઝીલ માં ટેકનોલોજીકલ છેડછાડ બદલ ૩ મહિના થી ૨ વર્ષ સુધીની સજા અને દંડ ની જોગવાઈ છે.
🗣અરે હા...બ્રાઝીલ પરથી યાદ આવ્યું... *બ્રાઝીલ એ એકમાત્ર એવો દેશ છે જે ઈ-લીડર તરીકે સન્માનિત છે. કેમ કે ત્યાના ૨૩% લોકો Twitter નો ઉપયોગ કરે છે, ૮૬% લોકો પાસે મોબાઈલ ફોન છે , ઓનલાઈન ટાઉનહોલ ની પણ સુવિધા છે. અને મજા ની વાત તો એ છે કે તેમની ૨૦૧૦ ની વસ્તી ગણતરી નો કાર્યક્રમ ૧૦૦% ઓનલાઈન હતો. (ભારત માં આવું ક્યારે થશે એ વિચારવા જેવું ખરું ...)*
*🔰👉ભારત માં સાયબર લો :📠📠📠
🇮🇳ભારત માં નીચે પ્રમાણેના સાયબર લો અમલ માં છે.🔰🔰🔰*
📲IT act 2000
📲Relevant Amendel Provisions of Indian Panel
Code 1860, Evidence Act, 1872, Banker's Book
📲Evidence Act 1891, Reserve Bank of India
📲IPR Laws
🕰Right to Information Act 2005 વગેરે
*🎯👆👉ઉપર્યુક્ત દર્શાવેલ યાદી માં મુખ્યત્વે IT act ૨૦૦૦ નો સમાવેશ થાય છે. મે ,૨૦૦૦ માં સંસદ ના બંને ગૃહો દ્વારા ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી નું બીલ પાસ કરવામાં આવ્યું જે ઓગસ્ટ ૨૦૦૦ માં રાષ્ટ્રપતિ પાસે પહોચ્યું અને બધાજ સાયબર લો આઈ.ટી એક્ટ ૨૦૦૦ માં આવરી લેવાયા.*
*⭕️♦️👉તેનો હેતુ દેશ માં ઈ-કોમર્સ ને કાયદેસર અને સુરક્ષિત ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પૂરો પાડવાનો છે.પરંતુ દુર્ભાગ્ય એ છે કે સાયબર ક્રાઈમ પ્રત્યે સેવાઈ રહેલી ઉપેક્ષા ને લીધે કે નજરઅંદાજ કરવાની વૃત્તિ ને લીધે સામાન્ય માણસ આ ક્ષેત્ર થી અજાણ રહે છે, અને મુસીબત માં મુકાય છે. પણ ધીમે ધીમે હવે સ્થિતિ સુધરી રહી છે, લોકો સાયબર ક્રાઈમ પ્રત્યે સજાગ થતા જાય છે.*
*💠🎯♻️ગુજરાત માં ગાંધીનગર, અમદાવાદ અને સુરત માં સાયબર સેલ ખુલ્યા જે જ્યાં પોલીસ અધિકારીઓને આઈ.ટી. સંબંધિત કાયદાઓ નું તથા સાયબર ક્રાઈમ કેસની તપાસ કરવા માટે તાલીમ અપાઈ રહી છે.*
💠🎯👉 *આઈ.ટી. એક્ટ ૨૦૦૦ માં જુદા જુદા કાયદા ને આવરી લેતા કુલ ૧૦ જેટલા સેક્શન્સ છે જેમાં મોટા ભાગના સાયબર ક્રાઈમ્સ નો સમાવેશ થાય છે.પરંતુ તેના માટે તો તમારે સાયબર લો ના પુસ્તકો વાચવા જ પડે. બાકી ગૂગલ તો છે જ....!!*
*⭕️♦️💠♻️👁🗨તો ચાલો હવે છેલ્લે જોઈએ કેટલાક દેશો માં લાગુ પડતા સાયબર લો ની એક ઝલક.👇*
♦️👉યુ.કે. - કમ્પ્યુટર માઉસ એક્ટ(1990)
*🇮🇳👉ભારત - આઈ.ટી.એક્ટ.૨૦૦૦*
⭕️👉હોંગકોંગ, સિંગાપોર,
⭕️👉થાઈલેન્ડ - ઈલે. ટ્રાન્ઝેક્શન એક્ટ, કોપીરાઈટ લો, ટ્રેડ માર્ક્સ લો
⭕️👉ફિલીપાઈન્સ -ઈ-કોમર્સ એક્ટ
⭕️👉ઇટલી, કોરિયા - ડીજીટલ સિગ્નેચર લો, પ્રાઈવસી લો , પેટન્ટ લો.
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
*જી.પી.એસ.સી મુખ્ય પરીક્ષા, પોલિસ ઈન્સ્પેક્ટર પ્રિલીમીનરી પરીક્ષા માટે ઉપયોગી👇👇*
*🙏મિત્રો સાયન્સ અને ટેકનોલોજીના મટીરીયલ ની માંગ બહુ છે. છેલ્લા ધણા દિવસો થી વિદ્યાથી મિત્રોના મેસેજો આવતા હતા.. માર્કેટ મા જે કંઇ પણ પ્રાઈવેટ પ્રકાશનની પુસ્તકો મળી રહી છે તેમાં કોઈપણ માં નથી પૂરતી માહિતી આપવામાં આવતી.. નથી કંઇ સંતોષ જનક કન્સેપ્ટ વાઇસ કન્ટેઇન મળતું..*
*©✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
🎯💠🎯💠🎯💠🎯🎯💠🎯💠
🔘🔘🔘સાયબર ક્રાઇમ
💠💠💠💠ડિજિટલ ફોરેન્સિક 🔘
💠♻️💠♻️♻️💠♻️💠♻️💠♻️
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
આજથી ૩૦ વર્ષ પહેલા આપણામાંથી મોટા ભાગના લોકોને ખબર નહોતી કે કમ્પ્યુટર આપણા રોજિંદા જીવનનો ભાગ બની જશે. આજ કમ્પ્યુટર સાવ કોમન છે અને એટલા જ કોમન કમ્પ્યુટર ક્રાઇમ પણ થતા જાય છે જેને આપણે સાયબર ક્રાઇમ પણ કહીએ છીએ.
સાયબર ક્રાઇમની હવે અવગણના પોસાય તેમ નથી. જોકે કમ્પ્યુટર વાપરતા મોટા ભાગના લોકો સાયબર ક્રાઇમ અને સાયબર સેફટી અંગે થોડા ઘણા અંશે પરિચિત છે (જોકે હજુ પણ જોઈએ તેટલી જાગૃતિ મોટા ભાગના લોકોમાં નથી જેનો લાભ સાયબર ક્રિમિનલ્સ લેતા રહે છે).
🎯👉સાયબર ક્રાઇમની વ્યાખ્યા પ્રમાણે કોઈ પણ પ્રકારનો ક્રાઇમ કે જેમાં કમ્પ્યુટર કે અન્ય ડિજિટલ ડિવાઈસનો ઉપયોગ થયો હોય તેને સાયબર ક્રાઇમ કહી શકાય. આ પ્રકારના મુખ્ય સાયબર ક્રાઇમની એક યાદી જોઈ લઈએ.👇
હેકિંગ/ક્રેકિંગ (વેબસાઇટ, સિસ્ટમ કે નેટવર્ક)
ફિશિંગ
વાઇરસ એટેક/ઇન્સ્ટોલેશન
સોશિયલ એન્જિનીયરિંગ
ટ્રોજન, સ્પાયવેર
સ્ટેગેનોગ્રાફી
Dos અટેક
સાયબર ટેરરિઝમ
ફાયનાન્શિયલ ફ્રોડ (બેન્કિંગ, ક્રેડીટ કાર્ડ ફ્રોડ વગેરે)
આઇડેન્ટી થેફ્ટ
ઇન્ટેલેક્ચ્યુઅલ પ્રોપર્ટી થેફ્ટ
પોર્નોગ્રાફી
સાયબર બુલિંગ
કોર્પોરેટ એસ્પીઓનેજ (જાસુસી) વગેરે
આમ જે કોઈ ગુનામાં કમ્પ્યુટર કે ડિજિટલ ડિવાઇસીઝનો ઉપયોગ થયો હોય તેવા ગુનાની તપાસમાં કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકનું વિજ્ઞાન કામે લગાડવું પડે છે. આ લેખમાં આપણે એ વિશે જાણીશું.
*🎯❓❓શું છે કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક?*
કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકને આપણે ફોરેન્સિક સાયન્સની એક શાખા તરીકે ઓળખી શકીએ. કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન દ્વારા જે તે અધિકૃત સંસ્થા કે ડિપાર્ટમેન્ટ દ્વારા સાયબર ક્રાઇમની ખાસ પ્રકારની તપાસ તથા યોગ્ય પુરાવાના આધારે ક્રિમિનલને શોધવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે. સામાન્ય ફોરેન્સિક અને કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકમાં તફાવત માત્ર એટલો જ છે કે અહીં ઇન્વેસ્ટિગેશન પ્રક્રિયા ડિજિટલ પુરાવાઓ અને પ્રોસેસના આધારે થાય છે.
*કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકનો ઇતિહાસ*
🎯👉૧૯૭૦ના દાયકામાં જ્યારે આપણે ત્યાં કદાચ બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ ટીવી પણ અમુક ઘરોમાં જ હતા ત્યારે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ઇલેક્ટ્રોનિક ક્રાઇમના બનાવો વધી રહ્યા હતા. તે વખતે પર્સનલ કમ્પ્યુટર નહિ પણ મેઇનફ્રેમ કમ્પ્યુટરનો જમાનો હતો, જેના પર કામ કરતાં પહેલાં ખાસ તાલીમ લેવી પડતી હતી.
💠🎯👉મેઇનફ્રેમ કમ્પ્યુટર ત્યારે ફાયનાન્સ, એન્જિનીયરિંગ, મિલિટરી અને એકેડેમિક ક્ષેત્રો પૂરતાં મર્યાદિત હતાં. આવા સમયે વ્હાઇટ કોલર ક્રિમિનલ્સ દ્વારા કમ્પ્યુટરમાં છેડછાડ અને ડેટા ચોરીથી ફાયનાન્શિયલ ક્રાઇમ થતા હતા, જેમાં બેંકો અને સુરક્ષા એજન્સીઓ મુખ્ય ટાર્ગેટ બનતી હતી.ત્યાર બાદ પર્સનલ કમ્પ્યુટરનો જમાનો આવ્યો, જેનાથી સામાન્ય યુઝર્સ ઉપરાંત ઇલેક્ટ્રોનિક ક્રાઇમ પણ વધ્યા.
🎯👉💠🎯આવા ક્રિમિનલ્સથી બચવા તે સમયની સરકારી સંસ્થાઓ દ્વારા નુકસાની નિવારી શકાય તે માટે કેટલાંક ફોરેન્સિક ટૂલ્સ ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યાં, જે મોટા ભાગે C લેન્ગવેજમાં બનેલાં હતાં, પરંતુ આવાં ટૂલ્સ માત્ર ડેટા રીકવરી માટે જ કામ લાગતાં. ક્રિમિનલ્સ વિષે માહિતી મેળવવામાં તો સફળતા નહોતી જ મળતી.
આખરે *૧૯૯૦માં ઇન્ટરનેશનલ એસોસિએશન ઓફ કમ્પ્યુટર ઇન્વેસ્ટિગેશન સ્પેલિસ્ટ્સ (આઇએસીઆઇએસ) નામની સંસ્થાની સ્થાપના થઈ.* એ પછી ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન માટે ખાસ સોફ્ટવેર તથા શંકાસ્પદ ડિજિટલ ડિવાઇસ કે વ્યક્તિ માટે સર્ચ વોરંટ પણ ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા. તે સમયે આઇઆરએસ, એએસઆર, (જે અત્યારે એનકેસ તરીકે ઓળખાય છે) વગેરે કંપનીઓ આ ક્ષેત્રે કાર્યરત હતી.
*🎯💠કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના પ્રકાર👇*
🎯💠ડિજિટલ ડિવાઇસ :👇👇
ઉપર જણાવેલા તમામ પ્રકારના ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન માટે ફોરેન્સિક વિભાગ અલગ અલગ પ્રકારની ડિવાઇસનો પુરાવા તરીકે ઉપયોગ કરે છે. જે નીચે મુજબ છે.
💠મોનિટર (જો સ્વિચ ઓન હોય તો જ)
સીપીયુ
મેમરી કાર્ડ, હાર્ડ ડિસ્ક, પેન ડ્રાઇવ
ઓટો આન્સરિંગ મશીન
ડિજિટલ કેમેરા
સ્માર્ટફોન, મોબાઇલ ફોન, પીડીએ
લેન કાર્ડ
મોડેમ, રાઉટર, હબ, સ્વિચ
સર્વર
નેટવર્ક કેબલ્સ (કમ્પ્યુટર કનેક્શનની માહિતી માટે)
પ્રિન્ટર, સ્કેનર
ટેલીફોન
સીડી, ડીવીડી
ક્રેડીટ કાર્ડ સ્કીમર
સ્માર્ટ વોચ, ડિજિટલ વોચ
ફેક્સ મશીન
જીપીએસ
કીબોર્ડ તથા માઉસ (ફિંગર પ્રિન્ટ માટે)
કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન ખૂબ જ સટીક અને ચોક્કસ પ્રોસેસ છે જેમાં જરા અમથી પણ ભૂલ પણ અગત્યના પુરાવાનો નાશ કરી શકે છે. કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકમાં ગુનાના સ્થળની સુરક્ષાથી માંડીને નાનામાં નાની ડિવાઇસની જાળવણી ખૂબ જ સાવચેતી પૂર્વક કરવામાં આવે છે જેથી યોગ્ય અને ચોક્કસ પુરાવા મળી શકે અને તપાસ સાચી દિશામાં આગળ વધી શકે.
આ ઓપરેશન માટે ચોક્કસ તાલીમ પામેલ અધિકારીઓ દ્વારા જ ઇન્વેસ્ટિગેશન પ્રોસેસ કરવામાં આવે છે જેની સ્ટાન્ડર્ડ ઓપરેટિંગ પ્રોસિજર હોય છે.
🎯કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન ખૂબ જ ધીરજ અને મહેનત માગી લે છે. અલગ અલગ અલગ પ્રકારના સાયબર ક્રાઇમ અને તેની ગંભીરતા મુજબ ઇન્વેસ્ટિગેશન પ્રોસેસ પણ અલગ અલગ હોય છે.
દરેક પુરાવાઓના સ્ટોરેજ માટે ખાસ પ્રકારના બોક્સ તથા બેગ હોય છે જેનાથી ડિજિટલ ડિવાઇસને બહારના વાતાવરણની અસરથી પુરાવાને નુકસાન થતું અટકાવી શકાય.
આ બધા પુરાવાઓને ત્યાં સુધી જાળવવામાં આવે છે જ્યાં સુધી તેને સંબધિત કેસનો કોર્ટ તરફથી અંતિમ ચુકાદો ના આવી જાય.
🎯મોબાઇલ ફોનના પ્રિઝર્વેશન માટે તો ખાસ પ્રકારની બેગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જેનાથી તેને બહારના નેટવર્કથી અલગ રાખીને પુરાવા સાથે થતી છેડછાડથી બચાવી શકાય. ફોરેન્સિક માટે વપરાતી દરેક ડિવાઇસનું પેકેજિંગ તથા લેબલિંગ પણ યોગ્ય રીતે થયેલું હોવું જોઈએ. ઉપરાંત આ પુરાવાઓની કસ્ટડી પણ કોને કોને અને શા માટે આપવામાં આવે છે તેનો પણ રેકોર્ડ રાખવામાં આવે છે. ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન દરમિયાન જરૂ‚રિયાત મુજબ આઈપી લોકેશન ટ્રેસ કરવામાં આવે છે, તો કોઈ વાર વોઈસ કોલ રેકોર્ડિંગ જેવી અન્ય પ્રોસેસ માટે જે તે સર્વિસ પ્રોવાઇડરનો પણ સંપર્ક કરવામાં આવે છે.
🎯હવે ડિજિટલ ફોરેન્સિક ક્ષેત્રે ટેકનોલોજીમાં રોજબરોજ નવી નવી શોધ થઈ રહી છે. આજે ટેક્નોલોજી એટલી વિકસી છે કે સાવ ભાંગી-તૂટી ગયેલી હાર્ડ ડિસ્ક, બળી ગયેલી કમ્પ્યુટર સિસ્ટમ, તોડેલું કે સાવ ચૂંથાયેલું સીમકાર્ડ કે મેમરીકાર્ડ હોય તો પણ ફોરેન્સિક સાયન્સ લેબોરેટરીમાં અમુક ખાસ પ્રોસેસ દ્વારા તેમાંથી પણ જ‚રી ડેટા મેળવી શકાય છે અને તેનો પુરાવા તરીકે ઉપયોગ થઈ શકે છે.
💠🎯આ ઉપરાંત કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના દરેક એનાલીસીસ માટે કેટલાય હાર્ડવેર તથા સોફ્ટવેર ઉપલબ્ધ છે. આ માટે એનકેસ, એફટીકે (ફોરેન્સિક ટૂલકિટ), ડિજિટલ ફોરેન્સિક ફ્રેમવર્ક ઉપરાંત અન્ય ઘણી એપ્લિકેશન હાજર છે. ખાસ કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના ઉપયોગ માટે પેરટ-સેક ફોરેન્સિક કે ડીઇએફટી જેવી ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પણ ડિઝાઇન કરવામાં આવેલી છે.
💠🎯💠💠ગુજરાતમાં ગાંધીનગર ખાતે આવેલી ગુજરાત ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી દેશની સર્વોત્તમ ફોરેન્સિક ઇન્વેસ્ટિગેશન માટેની સંસ્થા છે, જ્યાં કેટલાય નાના મોટા સાયબર ક્રાઇમની સચોટ તપાસ માટે અદ્યતન લેબોરેટરીની સુવિધા છે અને અહીં કમ્પ્યુટર ફોરેન્સિકના નિષ્ણાતો કામ કરે છે. ઉપરાંત દરેક જિલ્લામાં સાયબર સેલ પણ કાર્યરત છે જે ગુજરાત પોલીસ દ્વારા સંચાલિત છે.
સાયબર હેલ્પ લાઇન
🎯💠💠🎯સાયબર ક્રાઇમના ઇન્વેસ્ટિગેશન ઉપરાંત તેનાથી બચી શકાય તેવા હેતુથી રાજ્યમાં સૌ પ્રથમ વાર વડોદરામાં સાયબર હેલ્પ લાઇનનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો છે. આ હેલ્પ લાઇનના નંબર ૧૮૦૦ ૫૯૯૯ ૦૦૧ છે જે સમગ્ર રાજ્ય માટે કાર્યરત છે.
👉💠💠એક મહિના પહેલાં આ હેલ્પ લાઇન શરૂ‚ કરવામાં આવી છે. તેના નંબર પર કોલ કરીને સામાન્ય નાગરિકો સાયબર ક્રાઇમ રીપોર્ટ કરી શકે છે અથવા તેના સંબંધિત માર્ગદર્શન મેળવી શકે છે. 🎯♻️🎯ગુજરાતમાં ગમે તે જગ્યાએથી આ હેલ્પ લાઇન પર કોલ કરવામાં આવશે તો તેની મદદ અને માર્ગદર્શન કરવામાં આવશે.
ગુજરાત પોલીસના દાવા પ્રમાણે આ હેલ્પ લાઇન પર સમયસર કોલ કરવામાં આવે તો અમુક અંશે ફાયનાન્શિયલ કે સોશિયલ મીડિયા સંબંધિત સાયબર ક્રાઇમના ઇન્વેસ્ટિગેશનમાં ખાસ્સી મદદ મળી શકે છે. જેમ કે પેમેન્ટ ગેટ વે મારફત એકાઉન્ટમાંથી ખોટી રીતે ટ્રાન્સફર થયેલાં નાણા પરત પણ મેળવી શકાય છે.
એક અહેવાલ મુજબ ગુજરાત પોલીસને દર મહિને ૪૦૦થી ૫૦૦ સાયબર ક્રાઇમની અરજીઓ મળી રહી છે. આ પરથી સાયબર ક્રાઇમ કેટલે સુધી વિસ્તરી રહ્યો છે તે અંદાજ લગાવી શકાય. પોલીસ તથા સાયબર સેલ તો પોતાની રીતે સુસજ્જ છે જ પરંતુ આખરે તો આપણા તરફથી જ સાવચેતી રાખવી વધુ હિતાવહ છે.
*✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏9099409723*
💠🎯 થોડા સમય પહેલાં સુપ્રીમ કોર્ટ નો નિર્ણય આવ્યો હતો IT એક્ટ માં 66A ગેરબંધારણીય
👇🎯👇🎯👇🎯👇🎯👇🎯👇
મિત્રો, IT એક્ટ-૨૦૦૦ વિષે આપને થોડોઘણો ખ્યાલ હશે જ જે વિવિધ પ્રકારના સાયબર ક્રાઈમ ને નિયંત્રિત કરવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા અમલ માં છે . આજરોજ થી આ એક્ટ માં મહત્વનો ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે એક સીમાચિહ્ન ચૂકાદામાં કલમ 66A રદી કરી નાખી છે. આ ધારા અંતર્ગત કોમ્યુનિકેશન સર્વિસીસ સોશ્યલ મિડીયા જેવા કે ફેસબુક, ટ્વીટર, વ્હોટસ એપ પર અમુક પ્રકારના મેસેજ, વિડીયો કે તસવીરો પોસ્ટ કરવાને સજા પાત્ર ગુનો બનાવતી હતી. આ ધારાને આજે સર્વોચ્ચ અદાલતે રદ્દ કરી છે. કેમકે તે અભિવ્યક્તિના મૂળભૂત હકના વિરોધમાં હતી.
કલમ 66એ આર્ટીકલ 192(2)ની બહાર છે, તેની હેઠળ સખત પગલાંને મંજૂર કરી શકાય નહી અને તેને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવામાં આવે છે. તેમજ જે ગેરબંધારણીય છે. આને પગલે હવે કોઇ પણ વ્યક્તિ ઇન્ટરનેટ,બ્લોગ,વ્હોટસેપ,ટ્વીટર ફેસબુક પર કરેલી કોઇ પણ ટિપ્પણી માટે ગુનેગાર ઠરશે નહી. આને આપણે વાણી સ્વાતંત્ર્ય નો હક તરીકે માની શકીએ.
અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે તાજેતરમાં જ બરેલીના રહેવાસી વિદ્યાર્થી ગુલરેઝ ઉર્ફે વિક્કી ખાને યુપી સરકારના પ્રધાન આઝમ વિરુદ્ધ કોમેન્ટ કરી હતી. તેનાથી ધાર્મિક ઉન્માદ ફેલાવવાનો ખતરો હતો. વિદ્યાર્થીને 14 દિવસની જ્યુડિશિયલ કસ્ટડીમાં મોકલી દેવામાં આવ્યો હતો. પોતાને આઝમ ખાનના મીડિયા પ્રભારી ગણાવતા ફસાહત અલીએ વિક્કી સામે ફરિયાદ નોંધાવી હતી.
તેની પહેલા વડોદરા માં પણ ફેસબુક પર ધાર્મિક લાગણી દુભાવતી કોઈ પોસ્ટ ને કરને કોમી તંગદીલી ના બનાવો બન્યા હોવાના કિસ્સા છે.
થોડા સમય પહેલા થાણેની બે યુવતીઓએ શિવસેનાના તે સમયના સુપ્રીમો બાળા સાહેબ ઠેકરે વિરુદ્ધ ઇન્ટરનેટ પર ટિપ્પણી કરી હતી તેમને જેલમાં પૂરી દેવાઇ હતી. સુપ્રીમના આ ચૂકાદાથી આ ગુન્હેગારોને રાહત મળી છે. 🔰
*એક રીતે જોવા જઈએ તો વાણી અને વિચારો નું સ્વાતંત્ર્ય જળવાય એના સમર્થન માં જ આ નિર્ણય લેવાયો છે અને મોટા ભાગના યુવાઓ, લેખકો , પત્રકારો બધા ને અમુક અંશે રાહત છે. પરંતુ આ રાહત માં પણ અમુક અંશે મર્યાદા જળવાઈ રહે તથા કોઈ ની વ્યક્તિગત કે ધાર્મિક લાગણી ને હાની ના પહોચે તે રીતના નિયંત્રણો મુકવા આવશ્યક છે.*
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
👇🎯👇🎯👇🎯👇🎯👇🎯👇
મિત્રો, IT એક્ટ-૨૦૦૦ વિષે આપને થોડોઘણો ખ્યાલ હશે જ જે વિવિધ પ્રકારના સાયબર ક્રાઈમ ને નિયંત્રિત કરવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા અમલ માં છે . આજરોજ થી આ એક્ટ માં મહત્વનો ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે એક સીમાચિહ્ન ચૂકાદામાં કલમ 66A રદી કરી નાખી છે. આ ધારા અંતર્ગત કોમ્યુનિકેશન સર્વિસીસ સોશ્યલ મિડીયા જેવા કે ફેસબુક, ટ્વીટર, વ્હોટસ એપ પર અમુક પ્રકારના મેસેજ, વિડીયો કે તસવીરો પોસ્ટ કરવાને સજા પાત્ર ગુનો બનાવતી હતી. આ ધારાને આજે સર્વોચ્ચ અદાલતે રદ્દ કરી છે. કેમકે તે અભિવ્યક્તિના મૂળભૂત હકના વિરોધમાં હતી.
કલમ 66એ આર્ટીકલ 192(2)ની બહાર છે, તેની હેઠળ સખત પગલાંને મંજૂર કરી શકાય નહી અને તેને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવામાં આવે છે. તેમજ જે ગેરબંધારણીય છે. આને પગલે હવે કોઇ પણ વ્યક્તિ ઇન્ટરનેટ,બ્લોગ,વ્હોટસેપ,ટ્વીટર ફેસબુક પર કરેલી કોઇ પણ ટિપ્પણી માટે ગુનેગાર ઠરશે નહી. આને આપણે વાણી સ્વાતંત્ર્ય નો હક તરીકે માની શકીએ.
અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે તાજેતરમાં જ બરેલીના રહેવાસી વિદ્યાર્થી ગુલરેઝ ઉર્ફે વિક્કી ખાને યુપી સરકારના પ્રધાન આઝમ વિરુદ્ધ કોમેન્ટ કરી હતી. તેનાથી ધાર્મિક ઉન્માદ ફેલાવવાનો ખતરો હતો. વિદ્યાર્થીને 14 દિવસની જ્યુડિશિયલ કસ્ટડીમાં મોકલી દેવામાં આવ્યો હતો. પોતાને આઝમ ખાનના મીડિયા પ્રભારી ગણાવતા ફસાહત અલીએ વિક્કી સામે ફરિયાદ નોંધાવી હતી.
તેની પહેલા વડોદરા માં પણ ફેસબુક પર ધાર્મિક લાગણી દુભાવતી કોઈ પોસ્ટ ને કરને કોમી તંગદીલી ના બનાવો બન્યા હોવાના કિસ્સા છે.
થોડા સમય પહેલા થાણેની બે યુવતીઓએ શિવસેનાના તે સમયના સુપ્રીમો બાળા સાહેબ ઠેકરે વિરુદ્ધ ઇન્ટરનેટ પર ટિપ્પણી કરી હતી તેમને જેલમાં પૂરી દેવાઇ હતી. સુપ્રીમના આ ચૂકાદાથી આ ગુન્હેગારોને રાહત મળી છે. 🔰
*એક રીતે જોવા જઈએ તો વાણી અને વિચારો નું સ્વાતંત્ર્ય જળવાય એના સમર્થન માં જ આ નિર્ણય લેવાયો છે અને મોટા ભાગના યુવાઓ, લેખકો , પત્રકારો બધા ને અમુક અંશે રાહત છે. પરંતુ આ રાહત માં પણ અમુક અંશે મર્યાદા જળવાઈ રહે તથા કોઈ ની વ્યક્તિગત કે ધાર્મિક લાગણી ને હાની ના પહોચે તે રીતના નિયંત્રણો મુકવા આવશ્યક છે.*
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
💻🖥💻🖥💻🖥💻🖥💻🖥
💻💻💻કોમ્પ્યુટર વાયરસ💻💻
💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*👉કમ્પ્યુટર વાયરસ એ કમ્પ્યુટર પ્રોગ્રામ (computer program) હોય છે જે પોતાની મેળે ક્ષતિગ્રસ્ત કમ્પ્યુટરમાંથી કમ્પ્યુટર માલિકની પરવાનગી વગર આપોઆપ કોપી થઈ જાય છે. વાઈરસની ટર્મ સામાન્ય છે પરંતુ તેને માલવેર (malware), એડવેર (adware) અને સ્પાયવેર (spyware) પ્રોગ્રામો માટે પણ વાપરવામાં આવે છે જે ખોટું છે આ પ્રોગ્રામોમાં ફરીથી ઉત્પન કરવાની શક્તિ હોતી નથી. સાચો વાઈરસ તો એક કમ્પ્યુટરમાંથી બીજા કમ્પ્યુટરમાં( એઝ્યુક્યુટેબલ કોડ (code) દ્વારા) ફેલાય છે. જ્યારે હોસ્ટ તેને ટાર્ગેટ કમ્પ્યુટર સુધી પહોંચાડે છે. દાખલા તરીકે, યુઝર્સ નેટવર્ક અથવા ઈન્ટરનેટ વડે મોકલે છે અથવા રીમુવેબલ માધ્યમ દ્વારા જેમ કે ફ્લોપી ડિસ્ક (floppy disk), સીડી (CD), ડિવીડી (DVD) અથવા યુએસબી ડ્રાઈવ (USB drive) દ્વારા પહોંચાડી શકે છે. નેટવર્ક ફાઈલ સિસ્ટમ (network file system)માં પડેલી ફાઈલને ક્ષતિગ્રસ્ત કરીને વાઈરસ અન્ય કમ્પ્યુટરમાં ફેલાવાની તકો વધારી દે છે. આ ઉપરાંત અન્ય કમ્પ્યુટર દ્વારા એક્સેસ કરતી ફાઈલ સિસ્ટમ દ્વારા પણ વાયરસ ફેલાય છે.*
*🎯🎯🎯🎯👉વાઈરસને ઘણી વખત કમ્પ્યુટર વર્મ (computer worm)અને ટ્રોજન હોર્સ (Trojan horses)જોડે સરખાવાય છે પરંતુ વાયરસ એક અલગ વસ્તુ છે.*
🎯👉🔰હોસ્ટ દ્વારા ટ્રાન્સફર થવાની રાહ જોયા વગર વર્મ કમ્પ્યુટરની સિક્યુરીટીને તોડીને અન્ય કમ્પ્યુટરમાં ઘુસી જાય છે જ્યારે ટ્રોજન હોર્સ એ પ્રોગ્રામ છે જે દેખાવમાં નિર્દોષ લાગે છે પરંતુ તેનો એજન્ડા છુપો હોય છે. જ્યારે તેઓને એક્સિક્યૂટ(અમલમાં મુકાય) કરાયછે ત્યારે વર્મ અને ટ્રોજન, વાઈરસ જેવા છે, જે દ્વારા તેઓ કમ્પ્યુટર સિસ્ટમના ડેટા, ફંકશન પર્ફોરમન્સ અથવા નેટવર્કિંગનેને નુકશાન કરે છે
🎯👉💠 કેટલાક વાઈરસ અને માલવેરના લક્ષણો કમ્પ્યુટર વપરાશકર્તાઓ જોઇ શકે છે પરંતુ મોટાભાગે તેઓ અદ્રશ્ય હોય છે. જેના કારણે સરેરાશ યુઝર્સ તેને ભાગ્યે જ જોઈ શકે અને તેને શોધીને અક્ષમ બનાવે છે. આને કારણે જ સ્પેશિયાલિસ્ટ એન્ટિ-વાઈરસ પ્રોગ્રામની જરૂર પડે છે.
💠🎯👉મોટાભાગના અંગત કમ્પ્યુટર લોકલ એરિયા નેટવર્ક (local area network)દ્વારા ઈન્ટરનેટ સાથે જોડાયેલા હોય છે જેના કારણે મલિશસ કોડ ફેલાય છે. આજના વાઈરસ ફેલાવવા માટે નેટવર્ક સર્વિસનો લાભ ઉઠાવે છે જેમ કે 🎯👉વર્લ્ડ વાઈડ વેબ (World Wide Web), ઈમેલ (e-mail), ઈન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ (Instant Messaging), ફાઈલ શેરિંગ (file sharing). આને કારણે વર્મ અને વાઈરસનો ભેદ પાતળો બને છે. આ ઉપરાંત, કેટલાક સોર્સ વાઈરસ માટે અલગ પરિભાષાનો ઉપયોગ કરે છે જેમાં વાઈરસ માલવેર (malware)ની પ્રતિકૃતિ સમાન લાગે છે તેવું જણાવે છે.
🎯💠👉ધ ક્રિપર વાઈરસ (Creeper virus) પ્રથમ વખત એરઆરપીએનેટ(ARPANET) (ARPANET)માં પકડાયો હતો, જે 1970માં ઈન્ટરનેટ (Internet)નું પહેલાનું સ્વરૂપ હતું. ક્રિપર એક પ્રાયોગિક જાતે નકલ કરે તેવો પ્રોગ્રામ (self-replicating program)હતો જે 1971માં બીબીએન(BBN) (BBN)માં બોબ થોમસ (Bob Thomas) દ્વાર બનાવામાં આવ્યો હતો.
ક્રિપરનો ઉપયોગ એઆરપીએનેટમાં ડીઈસી પીડીપી-10(PDP-10) (PDP-10) કમ્પ્યુટર કે જેઓ ટેનેકક્ષ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ (TENEX operating system)પર ચાલતા હતા તેને ક્ષતિગ્રસ્ત કરવામાં થયો હતો. ક્રિપરને એઆરપીએનેટ(ARPANET) દ્વારા એક્સેસ કરી શકાતો હતો અને જે દુરની સિસ્ટમમાં જાતે જ કોપી થઈ જતો હતો અને મેસેજ આવતો હતો કે ‘ હું ક્રિપર છું, મને પકડી શકતો હો તો પકડો‘દેખાતું હતું.ક્રિપરને નાબુદ કરવા માટે રીપર પ્રોગ્રામ બનાવવામાં આવ્યો હતો.
💠🎯👉એક મોટી ગેરસમજ એ છે પ્રોગ્રામ રોથર જે (Rother J)પ્રથમ કમ્પ્યુટર વાઈરસ હતો. જે અન્ય કમ્પ્યુટરમાં ફેલાયો હોય અથવા જે લેબમાં તેને ઉત્પન કરવામાં આવ્યો હોય ત્યાંથી બહાર પ્રસર્યો હતો. પરંતુ આ દાવો ખોટો છે. પહેલાના અન્ય વાઈરસ માટે જુઓ જાણીતા કમ્પ્યુટર વાઈરસ અને વર્મની ટાઈમલાઈન (Timeline of notable computer viruses and worms)જો કે તે પહેલો એવો વાઈરસ હતો જેણે ઘરના કમ્પ્યુટરને અસર કરી હતી.1982માં રીચાર્ડ સ્ક્રેન્ટા (Richard Skrenta) દ્વારા લખવામાં આવેલો જે પોતાને એપલ DOS (Apple DOS) 3.3 ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ સાથે જોડી દેતો હતો અને ફ્લોપી ડિસ્ક (floppy disk)દ્વારા ફેલાતો હતો. ખરેખર આ વાઈરસ તો એક જોક હતો જે હાઈસ્કુલના વિદ્યાર્થીઓએ બનાવ્યો હતો.જેને ફ્લોપી ડીસ્ક દ્વારા દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો.50મી વખતના તેના વપરાશ બાદ એલ્ક ક્લોનર (Elk Cloner) વાઈરસ એક્ટીવ થતો હતો જે કમ્પ્યુટરને ક્ષતિગ્રસ્ત કરતો હતો અને એક નાનકડી કવિતા આવી જતી હતી. ‘એલ્ક ક્લોનર, વ્યકિત્વની સાથે પ્રોગ્રામ‘
💻💻💻કોમ્પ્યુટર વાયરસ💻💻
💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*👉કમ્પ્યુટર વાયરસ એ કમ્પ્યુટર પ્રોગ્રામ (computer program) હોય છે જે પોતાની મેળે ક્ષતિગ્રસ્ત કમ્પ્યુટરમાંથી કમ્પ્યુટર માલિકની પરવાનગી વગર આપોઆપ કોપી થઈ જાય છે. વાઈરસની ટર્મ સામાન્ય છે પરંતુ તેને માલવેર (malware), એડવેર (adware) અને સ્પાયવેર (spyware) પ્રોગ્રામો માટે પણ વાપરવામાં આવે છે જે ખોટું છે આ પ્રોગ્રામોમાં ફરીથી ઉત્પન કરવાની શક્તિ હોતી નથી. સાચો વાઈરસ તો એક કમ્પ્યુટરમાંથી બીજા કમ્પ્યુટરમાં( એઝ્યુક્યુટેબલ કોડ (code) દ્વારા) ફેલાય છે. જ્યારે હોસ્ટ તેને ટાર્ગેટ કમ્પ્યુટર સુધી પહોંચાડે છે. દાખલા તરીકે, યુઝર્સ નેટવર્ક અથવા ઈન્ટરનેટ વડે મોકલે છે અથવા રીમુવેબલ માધ્યમ દ્વારા જેમ કે ફ્લોપી ડિસ્ક (floppy disk), સીડી (CD), ડિવીડી (DVD) અથવા યુએસબી ડ્રાઈવ (USB drive) દ્વારા પહોંચાડી શકે છે. નેટવર્ક ફાઈલ સિસ્ટમ (network file system)માં પડેલી ફાઈલને ક્ષતિગ્રસ્ત કરીને વાઈરસ અન્ય કમ્પ્યુટરમાં ફેલાવાની તકો વધારી દે છે. આ ઉપરાંત અન્ય કમ્પ્યુટર દ્વારા એક્સેસ કરતી ફાઈલ સિસ્ટમ દ્વારા પણ વાયરસ ફેલાય છે.*
*🎯🎯🎯🎯👉વાઈરસને ઘણી વખત કમ્પ્યુટર વર્મ (computer worm)અને ટ્રોજન હોર્સ (Trojan horses)જોડે સરખાવાય છે પરંતુ વાયરસ એક અલગ વસ્તુ છે.*
🎯👉🔰હોસ્ટ દ્વારા ટ્રાન્સફર થવાની રાહ જોયા વગર વર્મ કમ્પ્યુટરની સિક્યુરીટીને તોડીને અન્ય કમ્પ્યુટરમાં ઘુસી જાય છે જ્યારે ટ્રોજન હોર્સ એ પ્રોગ્રામ છે જે દેખાવમાં નિર્દોષ લાગે છે પરંતુ તેનો એજન્ડા છુપો હોય છે. જ્યારે તેઓને એક્સિક્યૂટ(અમલમાં મુકાય) કરાયછે ત્યારે વર્મ અને ટ્રોજન, વાઈરસ જેવા છે, જે દ્વારા તેઓ કમ્પ્યુટર સિસ્ટમના ડેટા, ફંકશન પર્ફોરમન્સ અથવા નેટવર્કિંગનેને નુકશાન કરે છે
🎯👉💠 કેટલાક વાઈરસ અને માલવેરના લક્ષણો કમ્પ્યુટર વપરાશકર્તાઓ જોઇ શકે છે પરંતુ મોટાભાગે તેઓ અદ્રશ્ય હોય છે. જેના કારણે સરેરાશ યુઝર્સ તેને ભાગ્યે જ જોઈ શકે અને તેને શોધીને અક્ષમ બનાવે છે. આને કારણે જ સ્પેશિયાલિસ્ટ એન્ટિ-વાઈરસ પ્રોગ્રામની જરૂર પડે છે.
💠🎯👉મોટાભાગના અંગત કમ્પ્યુટર લોકલ એરિયા નેટવર્ક (local area network)દ્વારા ઈન્ટરનેટ સાથે જોડાયેલા હોય છે જેના કારણે મલિશસ કોડ ફેલાય છે. આજના વાઈરસ ફેલાવવા માટે નેટવર્ક સર્વિસનો લાભ ઉઠાવે છે જેમ કે 🎯👉વર્લ્ડ વાઈડ વેબ (World Wide Web), ઈમેલ (e-mail), ઈન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ (Instant Messaging), ફાઈલ શેરિંગ (file sharing). આને કારણે વર્મ અને વાઈરસનો ભેદ પાતળો બને છે. આ ઉપરાંત, કેટલાક સોર્સ વાઈરસ માટે અલગ પરિભાષાનો ઉપયોગ કરે છે જેમાં વાઈરસ માલવેર (malware)ની પ્રતિકૃતિ સમાન લાગે છે તેવું જણાવે છે.
🎯💠👉ધ ક્રિપર વાઈરસ (Creeper virus) પ્રથમ વખત એરઆરપીએનેટ(ARPANET) (ARPANET)માં પકડાયો હતો, જે 1970માં ઈન્ટરનેટ (Internet)નું પહેલાનું સ્વરૂપ હતું. ક્રિપર એક પ્રાયોગિક જાતે નકલ કરે તેવો પ્રોગ્રામ (self-replicating program)હતો જે 1971માં બીબીએન(BBN) (BBN)માં બોબ થોમસ (Bob Thomas) દ્વાર બનાવામાં આવ્યો હતો.
ક્રિપરનો ઉપયોગ એઆરપીએનેટમાં ડીઈસી પીડીપી-10(PDP-10) (PDP-10) કમ્પ્યુટર કે જેઓ ટેનેકક્ષ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ (TENEX operating system)પર ચાલતા હતા તેને ક્ષતિગ્રસ્ત કરવામાં થયો હતો. ક્રિપરને એઆરપીએનેટ(ARPANET) દ્વારા એક્સેસ કરી શકાતો હતો અને જે દુરની સિસ્ટમમાં જાતે જ કોપી થઈ જતો હતો અને મેસેજ આવતો હતો કે ‘ હું ક્રિપર છું, મને પકડી શકતો હો તો પકડો‘દેખાતું હતું.ક્રિપરને નાબુદ કરવા માટે રીપર પ્રોગ્રામ બનાવવામાં આવ્યો હતો.
💠🎯👉એક મોટી ગેરસમજ એ છે પ્રોગ્રામ રોથર જે (Rother J)પ્રથમ કમ્પ્યુટર વાઈરસ હતો. જે અન્ય કમ્પ્યુટરમાં ફેલાયો હોય અથવા જે લેબમાં તેને ઉત્પન કરવામાં આવ્યો હોય ત્યાંથી બહાર પ્રસર્યો હતો. પરંતુ આ દાવો ખોટો છે. પહેલાના અન્ય વાઈરસ માટે જુઓ જાણીતા કમ્પ્યુટર વાઈરસ અને વર્મની ટાઈમલાઈન (Timeline of notable computer viruses and worms)જો કે તે પહેલો એવો વાઈરસ હતો જેણે ઘરના કમ્પ્યુટરને અસર કરી હતી.1982માં રીચાર્ડ સ્ક્રેન્ટા (Richard Skrenta) દ્વારા લખવામાં આવેલો જે પોતાને એપલ DOS (Apple DOS) 3.3 ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ સાથે જોડી દેતો હતો અને ફ્લોપી ડિસ્ક (floppy disk)દ્વારા ફેલાતો હતો. ખરેખર આ વાઈરસ તો એક જોક હતો જે હાઈસ્કુલના વિદ્યાર્થીઓએ બનાવ્યો હતો.જેને ફ્લોપી ડીસ્ક દ્વારા દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો.50મી વખતના તેના વપરાશ બાદ એલ્ક ક્લોનર (Elk Cloner) વાઈરસ એક્ટીવ થતો હતો જે કમ્પ્યુટરને ક્ષતિગ્રસ્ત કરતો હતો અને એક નાનકડી કવિતા આવી જતી હતી. ‘એલ્ક ક્લોનર, વ્યકિત્વની સાથે પ્રોગ્રામ‘
🎯👉પર્સનલ કમ્પ્યુટરને અસરકરતો પહેલો વાઈરસ બુટ સેક્ટર વાઈરસ ‘(c)બ્રેઈન ((c)Brain)‘હતો જે 1986માં પાકિસ્તાનના લાહોર (Lahore, Pakistan)માં ફારૂક અલ્વી બ્રધર્સ (Farooq Alvi Brothers)એ બનાવ્યો હતો. નકલ કરાયેલા સોફ્ટરવેરને રોકવા માટે ફારૂ
ક બ્રધર્સે આ વાઈરસ બનાવ્યો હતો. જો કે, વિશ્લેષકો દાવો કરે છે કે આશાર વાઈરસ જે બ્રેઈનનું જ વર્ઝન હતું તે શક્યત વાઈરસમાં રહેલા જ કોડ પર જ આધારીત હતો
કમ્પ્યુટર નેટવર્ક વ્યાપક બને તે પહેલા મોટાભાગના વાઈરસ રીમુવેબલ મિડીયા (removable media)જેવા કે ફ્લોપી ડિસ્ક (floppy disk)દ્વારા ફેલાતા હતા. પર્સનલ કમ્પ્યુટર (personal computer)ના પહેલાના દિવસોમાં યુઝર્સો માહિતી અને પ્રોગ્રામો ફ્લોપી દ્વારા આપ લે કરતા હતા. કેટલાક વાઈરસ આ ફ્લોપીમાં રહેલા અસરગ્રસ્ત પ્રોગ્રામો દ્વારા ફેલાતા હતા. જ્યારે અન્ય ડીસ્કના બુટ સેક્ટર (boot sector)માં ઈન્સટોલ થઈ જતા હતા. જ્યારે પણ યુઝર્સ આ ડીસ્ક દ્વારા કમ્પ્યુટરને બુટ કરે ત્યારે તે શરતચૂકથી કમ્પ્યુટરમાં ઘુસી જતા હતા.તે જમાનામાં પીસી પહેલા ફ્લોપીને બુટ કરતી હતીફ્લોપી ડિસ્ક સંપુર્ણ પણે ખાલી ન કરવામાં આવે ત્યાં સુધી વાઈરસ ફેલાવાની શક્યતા વધુમાં વધુ હતી. ઘણા વર્ષો સુધી બુટ વાઈરસ સામાન્ય હતા.
પરંપરાગત કમ્પ્યુટર વાઈરસ 1980ના દાયકામાં પર્સનલ કમ્પ્યુટરના વેચાણમાં વધારો થતા જન્મ્યા હતા.જેના કારણે બીબીએસ(BBS) (BBS) , મોડેમ (modem)અને સોફ્ટવેર શેરિંગના પરિણામો પણ વધવા લાગ્યા. ટ્રોજન હોર્સ પ્રોગ્રામને ફેલાવવામાં સીધો ફાળો બુલેટીન બોર્ડ (Bulletin board)આધારિત સોફ્ટવેરનો છે. વાઈરસ જે સૌથી વધુ વેચાણ ધરાવતા સોફ્ટવેરને ટાર્ગેટ બનાવવા માટે બનાવવામાં આવે છે. બીબીએસ(BBS)માં વાઈરસના વાહક (vectors)તરીકેશેરવેર (Shareware) અને બુટીલેગ (bootleg)સોફ્ટવેર સમાન્ય હતા.બજારમાં ઉપલબ્ધ થતા નવા રીટેલ સોફ્ટવેર (retail software)ને લેવા માટે ગ્રાહકો ઉત્સુક હોય છે જેથી આ સોફ્ટવેર દ્વારા વાઈરસ આસાનીથી ફેલાય છે.
1990ના મધ્યકાળથી મેક્રો વાઈરસ (macro virus)સામાન્ય બન્યા છે. આ પ્રકારના વાઈરસને મોટભાગે માઈક્રોસોફ્ટના પ્રોગ્રામો જેમ કે વર્ડ (Word), એક્સેલ (Excel)ને લગતી ભાષાઓમાં લખવામાં આવ્યા છે. આ વાઈરસ માઈક્રોસોફ્ટ ઓફિસ(Microsoft Office) (Microsoft Office)માં કોઈ ડોક્યુમેન્ટ કે સ્પ્રેડશીટ દાખલ કરતા જ આ વાઈરસ કમ્પ્યુટરમાં ફેલાઈ જતા હતા. જ્યારથી વર્ડ અને એક્સેલ મેકઓએસ (Mac OS) (Mac OS)માટે પણ ઉપલબ્ધ બન્યા છે ત્યારથી આ વાઈરસ મેકેનટોસ કમ્પ્યુટર (Macintosh computers)ને પણ નિશાનો બનાવે છે. જો કે, મોટાભાગે આ વાઈરસ એટલા શક્તિશાળી નથી હોતા કે તેઓ ઈમેઈલ (e-mail)મોકલી શકે. જે વાઈરસો માઈક્રોસોફ્ટ આઉટલુક (Microsoft Outlook) (Microsoft Outlook) કોમ(COM) (COM)કે ઈન્ટરફેસનો ફાયદો લઈ શકે છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
💻🖥💻🖥💻🖥💻🖥💻🖥
💻💻💻કોમ્પ્યુટર વાયરસ💻💻
💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️
🎯💠💠💠🎯💠💠🎯💠💠🎯
*કમ્પ્યુટર વાઈરસ વિષે વધુ રસપ્રદ જાણકારી મળે તે હેતુ થી આ આર્ટીકલ પ્રસ્તુત કરું છું.*
🎯🎯🎯🎯🎯🎯🎯👁🗨👁🗨👁🗨👁🗨
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🎯👉માલ્વેર :- Malware (Malicious + Software) એટલે એવા કમ્પ્યુટર પ્રોગ્રામ્સ કે જેનો હેતુ મુખ્યત્વે કમ્પ્યુટર ને કે માહિતી ને નુકસાન કરવાનો હોય. મોટાભાગના લોકો ને એ ભ્રમ હોય છે કે કોમ્પુટર માં કઈ પણ પ્રોબ્લેમ આવે તો એનું કારણ વાઈરસ જ હોય છે પરંતુ આ દર વખતે સાચું નથી હોતું। સાયબર વર્લ્ડ માં ઘણા પ્રકારના માલ્વેર્સ એટલે કે નુકસાનકર્તા પ્રોગ્રામ્સ હોય છે જેના શિકાર સામાન્ય લોકો બનતા હોય છે. તો આ આર્ટીકલ માં અપને જાણીશું કે આવા ક્યાં ક્યાં પ્રકારના માલ્વેર્સ છે અને તે કઈ રીતે કામ કરે છે.*
*🎯👉વાઈરસ :- VIRUS નું આખું ફૂલ ફોર્મ છે Vital Information Resources Under Seize જેનો સામાન્ય મતલબ કાઢી શકાય કે આપણી મહત્વની માહિતી કે ડેટા પર તોળાતો ખતરો। વાઈરસ એ બીજું કઈ નહિ પ્રકારનો પ્રોગ્રામ છે*
*🎯👉આ પ્રોગ્રામને વાઈરસ શા માટે કહેવામાં આવે છે ? કારણ કે જેમ વાઈરસ એક માનવશરીરમાંથી બીજા માં ફેલાઈ ને બીમાર બનાવે છે તે જ રીતે આ પ્રકારના પ્રોગ્રામ પણ એસ કમ્પ્યુટર થી બીજાને બીમાર બનાવે છે. જાણે અજાણે આ વાઈરસ કોઈપણ સીસ્ટમ માં આવી શકે છે જેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ કમ્પ્યુટરમાં રહેલા પ્રોગ્રામ કે ઇન્ફર્મેશન ને નુકસાન પહોચાડવાનો હોય છે.₹
*🎯👉વાઈરસ એ એક જાતનો સેલ્ફ રેપ્લીકેટેડ પ્રોગ્રામ છે જે કમ્પ્યુટરના કોઈપણ પ્રોગ્રામ સાથે એટેચ થઈને પોતાનું કાર્ય કરે છે. દા. ત. ઈ-મેઈલ માં આવેલી નોર્મલ લગતી ફાઈલ કે ઈન્ટરનેટ પરથી ડાઉનલોડ કરેલી સિમ્પલ ગેમ સાથે વાઈરસ પણ તમારા કમ્પ્યુટર માં ઘુસી શકે છે. એક રીતે જોઈએ તો એ અપના હાથ ની વાત નથી કે આપણે જે તે ફાઈલ માંથી વાઈરસ શોધી કાઢીએ કેમ કે સામાન્ય રીતે કમ્પ્યુટર પર ફાઈલો ડાઉનલોડ થતી જ રહેવાની છે અને સોફ્ટવેર પણ ઇન્સ્ટોલ થતા રહેવાના છે. ઘણા લોકો આ વાત ને અવગણતા હોય છે પરંતુ શું આપને ખ્યાલ છે કે કોઈ એક નાનકડો વાઈરસ પણ આપના કમ્પ્યુટર માં ઘુસી ને શું શું કરી શકે છે ?*
💠આપની સીસ્ટમમાં રહેલી ફાઈલ ને ડેમેજ કરી શકે છે
💠આપના કમ્પ્યુટર ની સ્પીડ ઓછી કરી શકે છે
💠હેકર કે જે-તે વાઈરસ બનાવનાર તરફથી મુકાયેલો કોઈ મેસેજ બતાવી શકે છે
💠તમારા કમ્પ્યુટર નો ટોટલ કન્ટ્રોલ બીજા ને આપી શકે છે
💠તમારી આખી ઓપરેટીંગ સીસ્ટમ ઉડાડી શકે છે
💠તમારી હાર્ડ ડિસ્ક ને સાફ (વાઈપ) કરી શકે છે.
*🎯👉તમારા સીસ્ટમ પર થઇ રહેલી પ્રવૃત્તિઓ કે ડેટા ની જાસુસી કરી શકે છે.*
સામાન્ય રીતે આ વાઈરસ ઈ-મેઈલ કે ચેટ મેસેજ અથવા ઓનલાઈન ડાઉનલોડ થતા સોફ્ટવેર માં આવતા હોય છે. યાહૂ ની ચેટીંગ સર્વિસ વાપરનારાઓ ને ખ્યાલ હશે અચાનક થી જ આવી જતા પોપ-અપ્સ વિન્ડો કે જેમાં કોઈ ને કોઈ લિંક આપેલી હોય છે.
*🔰🔰ચાલો જાણીએ વાઈરસ કઈ રીતે કામ કરે છે ?🔰🔰*
*💠🎯વાઈરસ ના પ્રકાર :-👇👇*
આમ તો વાઈરસ ની વર્કિંગ કે ઇન્ફેકશન મેથડ ને આધારે વાઈરસ ના ઘણા બધા નામ અને પ્રકારો છે પરંતુ આપને અહી મુખ્ય અને સૌથી વધુ ત્રાસદાયક વાઈરસ વિષે માહિતી મેળવીશું।
*🎯ઈ-મેઈલ વાઈરસ :- *
આમ તો નામ જોઇને જ આપને ખ્યાલ આવી ગયો હશે કે આ વાઇરસ કઈ રીતે કામ કરે છે.🎯👉 આ પ્રકારના વાઈરસ મોટાભાગે માઈક્રોસોફ્ટ વર્ડ કે નોટપેડ માં બને છે. ત્યારબાદ આ વાઈરસ ને ઈન્ટરનેટ પર કોઈ પણ રીતે - કોઈ ફેલાવવા માં આવે છે. મોટાભાગે ઈ-મેઈલ આ માટેનો સરળ ઉપાય છે. જો કોઈ ઈ-મેઈલ ઉઝર આવો મેઈલ મેળવે અને તેમાંથી ડાઉનલોડ કરે ત્યારે આ વાઈરસ ટ્રીગર થાય છે એટલે એક્ટીવ થાય છે.
*💠🎯👉ભૂતકાળ માં Mellisa , ILOVEU વગેરે નામના ઈ-મેઈલ વાઈરસ એ લાખો કમ્પ્યુટર્સ ને ઇનફેકટ કરેલા છે.*
👉 આવા વાઈરસ થી બચવા માટેનો સરળ રસ્તો એ જ છે કે અજાણ્યા ઈ-મેઈલ પરથી કોઈ એટેચમેન્ટ ડાઉનલોડ ના કરવા। બીજી એક વાત જે આપ સૌ માટે લાગુ પડે છે કે ઈન્ટરનેટ પર સર્ફિંગ કરતી વખતે ઘણી વેબસાઈટ સબસ્ક્રાઈબ નો ઓપ્શન આપે છે.મોટાભાગ ના લોકો પોતાનું મેઈલ આઈડી આપી દેતા હોય છે અને પછી મેઈલ ના ત્રાસ સહન કરતા રહેતા હોય છે. એ પછી આવાજ ઈમેઈલ આઈડી માંથી એટેચમેન્ટ આવવા લગતા હોય છે જે આપની સીસ્ટમ ને ઇન્ફેક્ટ કરે છે. જો કે હવે તો યાહૂ અને ગૂગલ મેઈલ સર્વિસ દ્વારા મેઈલ ફિલ્ટર થઇ ને જ આવતા હોય છે પરંતુ ચાન્સ શા માટે લેવો? ઘણા એન્ટીવાઈરસ સોફ્ટવેર્સ માં ઈ-મેઈલ સ્કેનીંગ સિક્યોરીટી નો પણ ઓપ્શન આપે છે જે આપના માટે બધું હિતાવહ છે.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏💻💻💻કોમ્પ્યુટર વાયરસ💻💻
💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️💠♦️
🎯💠💠💠🎯💠💠🎯💠💠🎯
*કમ્પ્યુટર વાઈરસ વિષે વધુ રસપ્રદ જાણકારી મળે તે હેતુ થી આ આર્ટીકલ પ્રસ્તુત કરું છું.*
🎯🎯🎯🎯🎯🎯🎯👁🗨👁🗨👁🗨👁🗨
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🎯👉માલ્વેર :- Malware (Malicious + Software) એટલે એવા કમ્પ્યુટર પ્રોગ્રામ્સ કે જેનો હેતુ મુખ્યત્વે કમ્પ્યુટર ને કે માહિતી ને નુકસાન કરવાનો હોય. મોટાભાગના લોકો ને એ ભ્રમ હોય છે કે કોમ્પુટર માં કઈ પણ પ્રોબ્લેમ આવે તો એનું કારણ વાઈરસ જ હોય છે પરંતુ આ દર વખતે સાચું નથી હોતું। સાયબર વર્લ્ડ માં ઘણા પ્રકારના માલ્વેર્સ એટલે કે નુકસાનકર્તા પ્રોગ્રામ્સ હોય છે જેના શિકાર સામાન્ય લોકો બનતા હોય છે. તો આ આર્ટીકલ માં અપને જાણીશું કે આવા ક્યાં ક્યાં પ્રકારના માલ્વેર્સ છે અને તે કઈ રીતે કામ કરે છે.*
*🎯👉વાઈરસ :- VIRUS નું આખું ફૂલ ફોર્મ છે Vital Information Resources Under Seize જેનો સામાન્ય મતલબ કાઢી શકાય કે આપણી મહત્વની માહિતી કે ડેટા પર તોળાતો ખતરો। વાઈરસ એ બીજું કઈ નહિ પ્રકારનો પ્રોગ્રામ છે*
*🎯👉આ પ્રોગ્રામને વાઈરસ શા માટે કહેવામાં આવે છે ? કારણ કે જેમ વાઈરસ એક માનવશરીરમાંથી બીજા માં ફેલાઈ ને બીમાર બનાવે છે તે જ રીતે આ પ્રકારના પ્રોગ્રામ પણ એસ કમ્પ્યુટર થી બીજાને બીમાર બનાવે છે. જાણે અજાણે આ વાઈરસ કોઈપણ સીસ્ટમ માં આવી શકે છે જેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ કમ્પ્યુટરમાં રહેલા પ્રોગ્રામ કે ઇન્ફર્મેશન ને નુકસાન પહોચાડવાનો હોય છે.₹
*🎯👉વાઈરસ એ એક જાતનો સેલ્ફ રેપ્લીકેટેડ પ્રોગ્રામ છે જે કમ્પ્યુટરના કોઈપણ પ્રોગ્રામ સાથે એટેચ થઈને પોતાનું કાર્ય કરે છે. દા. ત. ઈ-મેઈલ માં આવેલી નોર્મલ લગતી ફાઈલ કે ઈન્ટરનેટ પરથી ડાઉનલોડ કરેલી સિમ્પલ ગેમ સાથે વાઈરસ પણ તમારા કમ્પ્યુટર માં ઘુસી શકે છે. એક રીતે જોઈએ તો એ અપના હાથ ની વાત નથી કે આપણે જે તે ફાઈલ માંથી વાઈરસ શોધી કાઢીએ કેમ કે સામાન્ય રીતે કમ્પ્યુટર પર ફાઈલો ડાઉનલોડ થતી જ રહેવાની છે અને સોફ્ટવેર પણ ઇન્સ્ટોલ થતા રહેવાના છે. ઘણા લોકો આ વાત ને અવગણતા હોય છે પરંતુ શું આપને ખ્યાલ છે કે કોઈ એક નાનકડો વાઈરસ પણ આપના કમ્પ્યુટર માં ઘુસી ને શું શું કરી શકે છે ?*
💠આપની સીસ્ટમમાં રહેલી ફાઈલ ને ડેમેજ કરી શકે છે
💠આપના કમ્પ્યુટર ની સ્પીડ ઓછી કરી શકે છે
💠હેકર કે જે-તે વાઈરસ બનાવનાર તરફથી મુકાયેલો કોઈ મેસેજ બતાવી શકે છે
💠તમારા કમ્પ્યુટર નો ટોટલ કન્ટ્રોલ બીજા ને આપી શકે છે
💠તમારી આખી ઓપરેટીંગ સીસ્ટમ ઉડાડી શકે છે
💠તમારી હાર્ડ ડિસ્ક ને સાફ (વાઈપ) કરી શકે છે.
*🎯👉તમારા સીસ્ટમ પર થઇ રહેલી પ્રવૃત્તિઓ કે ડેટા ની જાસુસી કરી શકે છે.*
સામાન્ય રીતે આ વાઈરસ ઈ-મેઈલ કે ચેટ મેસેજ અથવા ઓનલાઈન ડાઉનલોડ થતા સોફ્ટવેર માં આવતા હોય છે. યાહૂ ની ચેટીંગ સર્વિસ વાપરનારાઓ ને ખ્યાલ હશે અચાનક થી જ આવી જતા પોપ-અપ્સ વિન્ડો કે જેમાં કોઈ ને કોઈ લિંક આપેલી હોય છે.
*🔰🔰ચાલો જાણીએ વાઈરસ કઈ રીતે કામ કરે છે ?🔰🔰*
*💠🎯વાઈરસ ના પ્રકાર :-👇👇*
આમ તો વાઈરસ ની વર્કિંગ કે ઇન્ફેકશન મેથડ ને આધારે વાઈરસ ના ઘણા બધા નામ અને પ્રકારો છે પરંતુ આપને અહી મુખ્ય અને સૌથી વધુ ત્રાસદાયક વાઈરસ વિષે માહિતી મેળવીશું।
*🎯ઈ-મેઈલ વાઈરસ :- *
આમ તો નામ જોઇને જ આપને ખ્યાલ આવી ગયો હશે કે આ વાઇરસ કઈ રીતે કામ કરે છે.🎯👉 આ પ્રકારના વાઈરસ મોટાભાગે માઈક્રોસોફ્ટ વર્ડ કે નોટપેડ માં બને છે. ત્યારબાદ આ વાઈરસ ને ઈન્ટરનેટ પર કોઈ પણ રીતે - કોઈ ફેલાવવા માં આવે છે. મોટાભાગે ઈ-મેઈલ આ માટેનો સરળ ઉપાય છે. જો કોઈ ઈ-મેઈલ ઉઝર આવો મેઈલ મેળવે અને તેમાંથી ડાઉનલોડ કરે ત્યારે આ વાઈરસ ટ્રીગર થાય છે એટલે એક્ટીવ થાય છે.
*💠🎯👉ભૂતકાળ માં Mellisa , ILOVEU વગેરે નામના ઈ-મેઈલ વાઈરસ એ લાખો કમ્પ્યુટર્સ ને ઇનફેકટ કરેલા છે.*
👉 આવા વાઈરસ થી બચવા માટેનો સરળ રસ્તો એ જ છે કે અજાણ્યા ઈ-મેઈલ પરથી કોઈ એટેચમેન્ટ ડાઉનલોડ ના કરવા। બીજી એક વાત જે આપ સૌ માટે લાગુ પડે છે કે ઈન્ટરનેટ પર સર્ફિંગ કરતી વખતે ઘણી વેબસાઈટ સબસ્ક્રાઈબ નો ઓપ્શન આપે છે.મોટાભાગ ના લોકો પોતાનું મેઈલ આઈડી આપી દેતા હોય છે અને પછી મેઈલ ના ત્રાસ સહન કરતા રહેતા હોય છે. એ પછી આવાજ ઈમેઈલ આઈડી માંથી એટેચમેન્ટ આવવા લગતા હોય છે જે આપની સીસ્ટમ ને ઇન્ફેક્ટ કરે છે. જો કે હવે તો યાહૂ અને ગૂગલ મેઈલ સર્વિસ દ્વારા મેઈલ ફિલ્ટર થઇ ને જ આવતા હોય છે પરંતુ ચાન્સ શા માટે લેવો? ઘણા એન્ટીવાઈરસ સોફ્ટવેર્સ માં ઈ-મેઈલ સ્કેનીંગ સિક્યોરીટી નો પણ ઓપ્શન આપે છે જે આપના માટે બધું હિતાવહ છે.
🎯“Security is not a Tool that you Set & Forget , Security is a Process”🎯*
*કમ્પ્યુટર પર ઈન્ટરનેટ સર્ફિંગ કે ડાઉનલોડ વખતે આપની સતર્કતા જ તમારું મુખ્ય હથિયાર હશે આવા વાઈરલ એટેક થી બચવા માટે। - ”Pevention is Better than No Cure”*
💻💻💻💻Worm વર્મ💻💻💻
*🎯👉Worm :- આપણા કમ્પ્યુટર માં કઈ પણ પ્રોબ્લેમ આવે ત્યારે આપણે એમ જ માનતા હોય છે કે “વાઈરસ આવ્યો” પરંતુ બધા જ પ્રોબ્લેમ પાછળ વાઈરસ જ જવાબદાર નથી હોતો। વાઈરસ ની જેમ જ વર્મ પણ કમ્પ્યુટર સીસ્ટમ ને ઇન્ફેક્ટ કરે છે.*
*🎯👉વર્મ એ એક રેપ્લીકેશન ફન્કશન પર કાર્ય કરતો માલ્વેર છે. તે પોતે પોતાની જાતે જ પોતાની વધારતો રહે છે અને સતત એક કે બીજી ફાઈલ ને ઈનફેક્ટ કરે છે. વર્મ આપની સીસ્ટમ માં વાઈરસ ની જેમ નુક્સાન નથી પહોચાડતો પણ તેનું મુખ્ય કાર્ય કમ્પ્યુટર ની મેમરી ને રોકવાનું।* ..
👉બિનજરૂરી અને નકામી ફાઈલ અને ફોલ્ડર બનાવવાનું હોય છે. વર્મ એક કમ્પ્યુટરથી બીજા કમ્પ્યુટર પર ઇન્ફેક્ટ પણ સહેલાઇ થી થઇ જાય છે.
*🎯💠Code Red worm, Morris worm , Slammer worm વગેરે જાણીતા વર્મ ના નામ છે જેને દુનિયાભરના સંખ્યાબંધ કમ્પ્યુટર્સ ને ઇન્ફેકટ કરી ચુક્યા છે અને લાખો ડોલર્સ ની નુકસાની પણ કરી ચુક્યા છે.*
*♻️💠🎯Adware :- ઈન્ટરનેટ પર સર્ફિંગ કરતી વખતે અચાનક થી ટપકી પડતા પોપ-અપ્સ વિન્ડો કે જેમાં કોઈ વાઈરસ હોઈ શકે તે Adware તરીકે ઓળખાય છે. જેમાં આપને ધરાર થી ઈ-મેઈલ કે અન્ય વિગતો આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે. આવા એડવેર્સ થી બચવા માટે હવે બ્રાઉઝર માં જ પોપ-અપ્સ બ્લોકનો ઓપ્શન હોય છે અને એન્ટીવાઈરસ સોફ્ટવેર પણ આવા એડ્વેર સામે પ્રોટેક્શન આપી શકે છે.*
*〰🎯👉Spyware :- સ્પાયવેર પણ વાઈરસ ની જેમ વધારે હાનીકારક કેટેગરી માં મૂકી શકાય તેવો માલ્વેર છે. સાદી પરિભાષા માં સમજીએ તો સ્પાયવેર એ એવો સોફ્ટવેર કે જે કમ્પ્યુટર સીસ્ટમમાં તેના યુઝર ની જાણકારી વિના જ ઇન્સ્ટોલ થઇ જાય છે અને યુઝર જે કઈ પણ એક્ટીવીટી કરે તેની બધી જ માહિતી પોતાના મૂળ માલિક એટલે કે જેને તે સ્પાયવેર દાખલ કર્યો હોય તેને પહોચાડે છે. મારા છેલ્લા આર્ટીકલ માં મેં ટ્રોજન વિષે જણાવેલું। ટ્રોજન મુખ્યત્વે આવા સ્પાયવેર્સ ધરાવતો હોય છે. સ્પાયવેર કઈરીતે ઈનફેક્ટ થાય છે તે જાણવા માટે એક ચિત્ર નીચે દર્શાવેલ છે.*
*💠🎯સ્પાયવેર શું કરી શકે છે ?*
પર્સનલ ઇન્ફોર્મેશન ની ચોરી
ડેટા ની ચોરી
તમારા સીસ્ટમ ની જાસુસી
તમારા સીસ્ટમ ને કન્ટ્રોલ કરી શકે
આ ઉપરાંત બીજું ઘણું બધું નુકસાન થઇ શકે છે. કોર્પોરેટ તથા ગવર્મેન્ટ સેક્ટર માં સ્પાયવેર દ્વારા મોટા પાયે નુકસાની થઇ શકે છે. તો હવે આનાથી બચવું કરી રીતે ?
*🎯👉1) કોઈ પણ સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ કરતી વખતે ધડાધડ OK - Next -Next બટન ક્લિક ના કરો*
2) ચેક કરો કે જે તે સોફ્ટવેર ક્યાં થી આવ્યો છે અથવા તો કોઈ અજાણી વેબસાઈટ પરથી તો નથી ડાઉનલોડ કરી રહ્યા
3) તમારા કમ્પ્યુટર માં વારંવાર કોઈ અજાણી ફાઈલ કે ફોલ્ડર બનતું હોય તો ચેતજો
4) Spybot , Antispy , Spyware Removal જેવા સોફ્ટવેર રાખો અને નિયમિત રીતે સીસ્ટમ સ્કેન કરો.
*🐾🐾શું એન્ડ્રોઈડ સ્માર્ટફોન માં પણ વાઈરસ હોઈ શકે ?🐾🐾*
હા , એન્ડ્રોઈડ ઓપન સોર્સ ઓપરેટીંગ સીસ્ટમ હોવાથી સંખ્યાબંધ એપ્લીકેશન અને સોફ્ટવેર બનવા લાગ્યા છે અને તેના યુઝર્સની વધતી જતી સંખ્યા ને જોઇને આ એપ્લીકેશન્સ પણ વધતી જ રહેવાની તેમ લાગે છે. પરંતુ સ્માર્ટફોન માં વાઈરસ આવવા માટે નો સ્ત્રોત અજાણ્યા સોફ્ટવેર છે જેને ઇન્સ્ટોલ કરવાથી તમારો ફોન ઇન્ફેક્ટેડ થઇ જાય છે. સ્માર્ટફોન વાઈરસ થી મોટી નુકસાની નથી નોંધાઈ પરંતુ હજી તો શરૂઆત છે.
*💠🎯👉આ સિવાય Zombie , Botnet , Rootkit વગેરે જેવા અન્ય માલ્વેર પણ ઈન્ટરનેટ પર હોય છે જે આપના સીસ્ટમ ને યેન-કેન પ્રકારે નુકસાન કરી શકે છે.*
*💠💠💠આ બધા માટે કયો એન્ટીવાઈરસ બેસ્ટ છે?*
આ બધા માલ્વેર્સથી સુરક્ષા માટે બજાર માં ઘણાબધા એન્ટીવાઈરસ ઉપલબ્ધ છે. આ માટે મારું અંગત મંતવ્ય છે કે આપ કોઈ પણ કમ્પની નો એન્ટીવાઈરસ ખરીદો પણ લેટેસ્ટ વર્ઝન અને “ટોટલ સિક્યોરીટી” ને પ્રાથમિકતા આપવી। બીજી વાત એ કે એન્ટીવાઈરસ સેટ કરી દીધો એટલે તમે સુરક્ષિત છો તે માનવું ભૂલ છે. ઇન્ફર્મેશન સિક્યોરીટી ના પહેલા જ ચેપ્ટર માં એક વાક્ય છે.
*🎯“Security is not a Tool that you Set & Forget , Security is a Process”🎯*
*કમ્પ્યુટર પર ઈન્ટરનેટ સર્ફિંગ કે ડાઉનલોડ વખતે આપની સતર્કતા જ તમારું મુખ્ય હથિયાર હશે આવા વાઈરલ એટેક થી બચવા માટે। - ”Pevention is Better than No Cure”*
*©✍ય
*કમ્પ્યુટર પર ઈન્ટરનેટ સર્ફિંગ કે ડાઉનલોડ વખતે આપની સતર્કતા જ તમારું મુખ્ય હથિયાર હશે આવા વાઈરલ એટેક થી બચવા માટે। - ”Pevention is Better than No Cure”*
💻💻💻💻Worm વર્મ💻💻💻
*🎯👉Worm :- આપણા કમ્પ્યુટર માં કઈ પણ પ્રોબ્લેમ આવે ત્યારે આપણે એમ જ માનતા હોય છે કે “વાઈરસ આવ્યો” પરંતુ બધા જ પ્રોબ્લેમ પાછળ વાઈરસ જ જવાબદાર નથી હોતો। વાઈરસ ની જેમ જ વર્મ પણ કમ્પ્યુટર સીસ્ટમ ને ઇન્ફેક્ટ કરે છે.*
*🎯👉વર્મ એ એક રેપ્લીકેશન ફન્કશન પર કાર્ય કરતો માલ્વેર છે. તે પોતે પોતાની જાતે જ પોતાની વધારતો રહે છે અને સતત એક કે બીજી ફાઈલ ને ઈનફેક્ટ કરે છે. વર્મ આપની સીસ્ટમ માં વાઈરસ ની જેમ નુક્સાન નથી પહોચાડતો પણ તેનું મુખ્ય કાર્ય કમ્પ્યુટર ની મેમરી ને રોકવાનું।* ..
👉બિનજરૂરી અને નકામી ફાઈલ અને ફોલ્ડર બનાવવાનું હોય છે. વર્મ એક કમ્પ્યુટરથી બીજા કમ્પ્યુટર પર ઇન્ફેક્ટ પણ સહેલાઇ થી થઇ જાય છે.
*🎯💠Code Red worm, Morris worm , Slammer worm વગેરે જાણીતા વર્મ ના નામ છે જેને દુનિયાભરના સંખ્યાબંધ કમ્પ્યુટર્સ ને ઇન્ફેકટ કરી ચુક્યા છે અને લાખો ડોલર્સ ની નુકસાની પણ કરી ચુક્યા છે.*
*♻️💠🎯Adware :- ઈન્ટરનેટ પર સર્ફિંગ કરતી વખતે અચાનક થી ટપકી પડતા પોપ-અપ્સ વિન્ડો કે જેમાં કોઈ વાઈરસ હોઈ શકે તે Adware તરીકે ઓળખાય છે. જેમાં આપને ધરાર થી ઈ-મેઈલ કે અન્ય વિગતો આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે. આવા એડવેર્સ થી બચવા માટે હવે બ્રાઉઝર માં જ પોપ-અપ્સ બ્લોકનો ઓપ્શન હોય છે અને એન્ટીવાઈરસ સોફ્ટવેર પણ આવા એડ્વેર સામે પ્રોટેક્શન આપી શકે છે.*
*〰🎯👉Spyware :- સ્પાયવેર પણ વાઈરસ ની જેમ વધારે હાનીકારક કેટેગરી માં મૂકી શકાય તેવો માલ્વેર છે. સાદી પરિભાષા માં સમજીએ તો સ્પાયવેર એ એવો સોફ્ટવેર કે જે કમ્પ્યુટર સીસ્ટમમાં તેના યુઝર ની જાણકારી વિના જ ઇન્સ્ટોલ થઇ જાય છે અને યુઝર જે કઈ પણ એક્ટીવીટી કરે તેની બધી જ માહિતી પોતાના મૂળ માલિક એટલે કે જેને તે સ્પાયવેર દાખલ કર્યો હોય તેને પહોચાડે છે. મારા છેલ્લા આર્ટીકલ માં મેં ટ્રોજન વિષે જણાવેલું। ટ્રોજન મુખ્યત્વે આવા સ્પાયવેર્સ ધરાવતો હોય છે. સ્પાયવેર કઈરીતે ઈનફેક્ટ થાય છે તે જાણવા માટે એક ચિત્ર નીચે દર્શાવેલ છે.*
*💠🎯સ્પાયવેર શું કરી શકે છે ?*
પર્સનલ ઇન્ફોર્મેશન ની ચોરી
ડેટા ની ચોરી
તમારા સીસ્ટમ ની જાસુસી
તમારા સીસ્ટમ ને કન્ટ્રોલ કરી શકે
આ ઉપરાંત બીજું ઘણું બધું નુકસાન થઇ શકે છે. કોર્પોરેટ તથા ગવર્મેન્ટ સેક્ટર માં સ્પાયવેર દ્વારા મોટા પાયે નુકસાની થઇ શકે છે. તો હવે આનાથી બચવું કરી રીતે ?
*🎯👉1) કોઈ પણ સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ કરતી વખતે ધડાધડ OK - Next -Next બટન ક્લિક ના કરો*
2) ચેક કરો કે જે તે સોફ્ટવેર ક્યાં થી આવ્યો છે અથવા તો કોઈ અજાણી વેબસાઈટ પરથી તો નથી ડાઉનલોડ કરી રહ્યા
3) તમારા કમ્પ્યુટર માં વારંવાર કોઈ અજાણી ફાઈલ કે ફોલ્ડર બનતું હોય તો ચેતજો
4) Spybot , Antispy , Spyware Removal જેવા સોફ્ટવેર રાખો અને નિયમિત રીતે સીસ્ટમ સ્કેન કરો.
*🐾🐾શું એન્ડ્રોઈડ સ્માર્ટફોન માં પણ વાઈરસ હોઈ શકે ?🐾🐾*
હા , એન્ડ્રોઈડ ઓપન સોર્સ ઓપરેટીંગ સીસ્ટમ હોવાથી સંખ્યાબંધ એપ્લીકેશન અને સોફ્ટવેર બનવા લાગ્યા છે અને તેના યુઝર્સની વધતી જતી સંખ્યા ને જોઇને આ એપ્લીકેશન્સ પણ વધતી જ રહેવાની તેમ લાગે છે. પરંતુ સ્માર્ટફોન માં વાઈરસ આવવા માટે નો સ્ત્રોત અજાણ્યા સોફ્ટવેર છે જેને ઇન્સ્ટોલ કરવાથી તમારો ફોન ઇન્ફેક્ટેડ થઇ જાય છે. સ્માર્ટફોન વાઈરસ થી મોટી નુકસાની નથી નોંધાઈ પરંતુ હજી તો શરૂઆત છે.
*💠🎯👉આ સિવાય Zombie , Botnet , Rootkit વગેરે જેવા અન્ય માલ્વેર પણ ઈન્ટરનેટ પર હોય છે જે આપના સીસ્ટમ ને યેન-કેન પ્રકારે નુકસાન કરી શકે છે.*
*💠💠💠આ બધા માટે કયો એન્ટીવાઈરસ બેસ્ટ છે?*
આ બધા માલ્વેર્સથી સુરક્ષા માટે બજાર માં ઘણાબધા એન્ટીવાઈરસ ઉપલબ્ધ છે. આ માટે મારું અંગત મંતવ્ય છે કે આપ કોઈ પણ કમ્પની નો એન્ટીવાઈરસ ખરીદો પણ લેટેસ્ટ વર્ઝન અને “ટોટલ સિક્યોરીટી” ને પ્રાથમિકતા આપવી। બીજી વાત એ કે એન્ટીવાઈરસ સેટ કરી દીધો એટલે તમે સુરક્ષિત છો તે માનવું ભૂલ છે. ઇન્ફર્મેશન સિક્યોરીટી ના પહેલા જ ચેપ્ટર માં એક વાક્ય છે.
*🎯“Security is not a Tool that you Set & Forget , Security is a Process”🎯*
*કમ્પ્યુટર પર ઈન્ટરનેટ સર્ફિંગ કે ડાઉનલોડ વખતે આપની સતર્કતા જ તમારું મુખ્ય હથિયાર હશે આવા વાઈરલ એટેક થી બચવા માટે। - ”Pevention is Better than No Cure”*
*©✍ય
💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻
📱રેન્સમવેર સંબંધિત હકીકતો
📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🙏 મિત્રો 2 મહિન પહેલાં દુનિયાભરમાં દરેક સમાચારપત્રો, ટીવી તેમ જ સોશિયલ મીડિયામાં *‘વોન્નાક્રાય’* *નામનો રેન્સમવેર ખાસ્સો ચગ્યો. વિશ્વના લગભગ તમામ નાના મોટા આઇટી સેક્ટર, મીડિયા તેમ જ સિક્યોરિટી એક્સપર્ટનું ધ્યાન ખેંચવામાં આ રેન્સમવેર સફળ રહ્યો.*
*🎯👉પ્રિન્ટ મીડિયા, ડિજિટલ મીડિયા તેમ જ સોશિયલ મીડિયામાં રેન્સમવેરને લગતી નાની મોટી (કેટલીક સાચી કેટલીક ખોટી) અને અધકચરી માહિતી તેમ જ સૂચનોનો ઉભરો ઠાલવવા લાગ્યો.*
🎯👉પરંતુ આટલી બધી માહિતીના અતિક્રમણમાં મારા- તમારા જેવા સામાન્ય માણસને મૂંઝવણ થવી સ્વાભાવિક છે કે ખરેખર શું થઈ રહ્યું છે અને આપણે શું કરવાનું છે.
*🎯💠🎯આપણે જોઈએ કે ખરેખર રેન્સમવેર શું છે? કેટલો હાનિકારક છે? તેના વિશેની અફવાઓમાં કેટલું તથ્ય છે? તથા તેનાથી કરી રીતે બચી શકાય?*
*💠🎯❓❓શું છે આ રેન્સમવેર?*
*🔰🎯🔰રેન્સમવેરનો અર્થ હવે લગભગ બધા સમજી ગયા છે. Ransomનો ગુજરાતી અર્થ થાય છે ખંડણી. ફોન કરીને ટાર્ગેટને ધમકી આપીને ખંડણી વસૂલવાની પદ્ધતિ હવે જૂની થઈ ગઈ છે. સાયબર ક્રિમિનલ્સના ફળગદ્રૂપ ભેજામાંથી નીપજેલું, આ જ પદ્ધતિને અનુસરીને પૈસા પડાવવાનું નવું હથિયાર એટલે રેન્સમવેર.*
*🎯👉જેમ વાયરસ, વર્મ, ટ્રોઝન, સ્પાયવેર વગેરે માલવેર હોય છે તેમ રેન્સમવેર પણ એક પ્રકારનો 🎯માલવેર 🎯છે, જે નવો અને ઘણા અંશે અસરકારક અને સફળ છે.*
*🙏👇🏼👇🏼કઈ રીતે કામ કરે છે રેન્સમવેર?❓❓*
પહેલાંના રેન્સમવેર થોડા અલગ પ્રકારના હતા. જેમાં ટાર્ગેટને એવું કહીને ડરાવવામાં આવતા હતા કે *“તમે ઇન્ટરનેટ પર કશુંક ખોટું કે ગેરકાયદેસર કર્યું છે (મોટા ભાગે ચાઈલ્ડ પોર્નોગ્રાફી જોવી, સિક્રેટ ગવર્મેન્ટ ડેટા એક્સેસ કરવાનો પ્રયાસ કરવો અથવા તો કંઈ પણ ગેરકાયદેસર ડાઉનલોડ કરવું)* અને હવે તમારે સરકારી દંડ ભરવો પડશે, નહીંતર તમારા પાર કાનૂની કાર્યવાહી થશે. સરકારી સજાનું નામ સાંભળીને ટાર્ગેટ ચૂપચાપ પેમેન્ટ કરી દેતા અને ભીનું સંકેલાઈ જતું, પરંતુ જેમ જેમ આ પ્રકારનાં કૌભાંડ વધતાં ગયાં તેમ તેમ આ રેન્સમવેર અંગે લોકોમાં જાગૃતિ વધતી ગઈ.
*🎯ત્યાર પછી વિક્સેલા રેન્સમવેર વધુ સોફિસ્ટિક્ટેડ છે અને ખોટી દમદાટી આપવાના બદલે ખરેખર આપણા ડેટાને લોક કરી દે છે. આ રેન્સમવેર જે કમ્પ્યુટરમાં ઘૂસે, તેની સાથે કનેક્ટેડ બીજા કમ્પ્યુટરમાં પણ તે ફેલાઈ શકતા હોવાથી વધુ ખતરનાક છે.*
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
📱રેન્સમવેર સંબંધિત હકીકતો
📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🙏 મિત્રો 2 મહિન પહેલાં દુનિયાભરમાં દરેક સમાચારપત્રો, ટીવી તેમ જ સોશિયલ મીડિયામાં *‘વોન્નાક્રાય’* *નામનો રેન્સમવેર ખાસ્સો ચગ્યો. વિશ્વના લગભગ તમામ નાના મોટા આઇટી સેક્ટર, મીડિયા તેમ જ સિક્યોરિટી એક્સપર્ટનું ધ્યાન ખેંચવામાં આ રેન્સમવેર સફળ રહ્યો.*
*🎯👉પ્રિન્ટ મીડિયા, ડિજિટલ મીડિયા તેમ જ સોશિયલ મીડિયામાં રેન્સમવેરને લગતી નાની મોટી (કેટલીક સાચી કેટલીક ખોટી) અને અધકચરી માહિતી તેમ જ સૂચનોનો ઉભરો ઠાલવવા લાગ્યો.*
🎯👉પરંતુ આટલી બધી માહિતીના અતિક્રમણમાં મારા- તમારા જેવા સામાન્ય માણસને મૂંઝવણ થવી સ્વાભાવિક છે કે ખરેખર શું થઈ રહ્યું છે અને આપણે શું કરવાનું છે.
*🎯💠🎯આપણે જોઈએ કે ખરેખર રેન્સમવેર શું છે? કેટલો હાનિકારક છે? તેના વિશેની અફવાઓમાં કેટલું તથ્ય છે? તથા તેનાથી કરી રીતે બચી શકાય?*
*💠🎯❓❓શું છે આ રેન્સમવેર?*
*🔰🎯🔰રેન્સમવેરનો અર્થ હવે લગભગ બધા સમજી ગયા છે. Ransomનો ગુજરાતી અર્થ થાય છે ખંડણી. ફોન કરીને ટાર્ગેટને ધમકી આપીને ખંડણી વસૂલવાની પદ્ધતિ હવે જૂની થઈ ગઈ છે. સાયબર ક્રિમિનલ્સના ફળગદ્રૂપ ભેજામાંથી નીપજેલું, આ જ પદ્ધતિને અનુસરીને પૈસા પડાવવાનું નવું હથિયાર એટલે રેન્સમવેર.*
*🎯👉જેમ વાયરસ, વર્મ, ટ્રોઝન, સ્પાયવેર વગેરે માલવેર હોય છે તેમ રેન્સમવેર પણ એક પ્રકારનો 🎯માલવેર 🎯છે, જે નવો અને ઘણા અંશે અસરકારક અને સફળ છે.*
*🙏👇🏼👇🏼કઈ રીતે કામ કરે છે રેન્સમવેર?❓❓*
પહેલાંના રેન્સમવેર થોડા અલગ પ્રકારના હતા. જેમાં ટાર્ગેટને એવું કહીને ડરાવવામાં આવતા હતા કે *“તમે ઇન્ટરનેટ પર કશુંક ખોટું કે ગેરકાયદેસર કર્યું છે (મોટા ભાગે ચાઈલ્ડ પોર્નોગ્રાફી જોવી, સિક્રેટ ગવર્મેન્ટ ડેટા એક્સેસ કરવાનો પ્રયાસ કરવો અથવા તો કંઈ પણ ગેરકાયદેસર ડાઉનલોડ કરવું)* અને હવે તમારે સરકારી દંડ ભરવો પડશે, નહીંતર તમારા પાર કાનૂની કાર્યવાહી થશે. સરકારી સજાનું નામ સાંભળીને ટાર્ગેટ ચૂપચાપ પેમેન્ટ કરી દેતા અને ભીનું સંકેલાઈ જતું, પરંતુ જેમ જેમ આ પ્રકારનાં કૌભાંડ વધતાં ગયાં તેમ તેમ આ રેન્સમવેર અંગે લોકોમાં જાગૃતિ વધતી ગઈ.
*🎯ત્યાર પછી વિક્સેલા રેન્સમવેર વધુ સોફિસ્ટિક્ટેડ છે અને ખોટી દમદાટી આપવાના બદલે ખરેખર આપણા ડેટાને લોક કરી દે છે. આ રેન્સમવેર જે કમ્પ્યુટરમાં ઘૂસે, તેની સાથે કનેક્ટેડ બીજા કમ્પ્યુટરમાં પણ તે ફેલાઈ શકતા હોવાથી વધુ ખતરનાક છે.*
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻
📱રેન્સમવેર સંબંધિત હકીકતો
📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🎯♻️🔘રેન્સમવેરના મુખ્યત્વે બે પ્રકાર છે👇👇👇*
*1⃣લોકસ્ક્રીન રેન્સમવેર :* નામ પ્રમાણે જ, આ રેન્સમવેર એકવાર એક્ટિવેટ થયા પછી સિસ્ટમને સંપૂર્ણપણે લોક કરીને સ્ક્રીન પર મેસેજ બતાવે છે. આ મેસેજ જોઈને પેમેન્ટ કરવા સિવાય તમે કોઈ જ એક્ટિવિટી આ સિસ્ટમ પર કરી શકતા નથી.
*2⃣એન્ક્રિપ્શન રેન્સમવેર :* કમ્પ્યૂટરમાં આ પ્રકારનો રેન્સમવેર ઘૂસી જાય તો તે તમામ ફાઈલો તથા ડેટાને એનક્રિપ્ટ કરવાનું (વાંચી ન શકાય તેવા સ્વરૂપમાં ફેરવી નાખવાનું) શરૂ કરી દે છે. આવા એન્ક્રિપ્ટેડ ડેટાને તમે તે સમયે એક્સેસ કરી શકતા નથી. મોટા ભાગે આ પ્રકારનો રેન્સમવેર મોટી એન્ટરપ્રાઇઝ, ગવર્મેન્ટ એજન્સીઓ વગેરેને વધારે ટાર્ગેટ કરે છે કારણ કે અહીં ડેટા વધુ કિંમતી હોય છે.
*😠કુશળ પ્રોગ્રમિંગની આવડત ધરાવતા સાયબર ક્રિમિનલ્સ દ્વારા બનાવેલ આ રેન્સમવેર એક ખાસ પ્રકારનો પ્રોગ્રામ છે જે તમારા કમ્પ્યુટરમાં ઈ-મેઈલ યા તો ઇન્ફેકટેડ વેબસાઇટ દ્વારા પ્રવેશી જાય છે.*
*😠બંનેમાંથી કોઈ પણ પ્રકારના રેન્સમવેરના હુમલા પછી હવે જો તમારે ડેટા કે સિસ્ટમ એક્સેસ ફરી મેળવવો હોય તો તેમાં દર્શાવેલ રકમનું પેમેન્ટ કરવું પડે તેમ મેસેજમાં જણાવવામાં આવે છે. ત્યાર બાદ તે બ્રાઉઝર, એન્ટી વાયરસ જેવી અમુક એપ્લિકેશન પણ બ્લોક કરી દે છે.*
*😡હેકર્સ ૨૪ કલાકમાં રકમ ચૂકવો તો અમુક રકમ અને તેથી વધુ મોડું કરો તો બમણી રકમની માગણી કરે છે. જોકે રકમ ભર્યા પછી પણ ડેટા પાછો મળવાની કોઈ ગેરંટી હોતી નથી.*
*😡રેન્સમવેર કોઈ પણ કમ્પ્યુટર સિસ્ટમને ટાર્ગેટ કરી શકે છે. એન્ટરપ્રાઇઝ નેટવર્ક હોય કે ઘરમાં વપરાતું કમ્પ્યુટર, કોઈ ગવર્મેન્ટ ઓફિસ હોય કે હેલ્થકેર સર્વિસ, બધે જ રેન્સમવેરના એટેકનો ખતરો રહે છે.*
*0⃣ℹ️રેન્સમવેર વિશે કેટલાક આંકડા0⃣ℹ️*👇👇👇
*➡️યુએસ, યુકે, રશિયા, ઇટાલી, કોરિયા અને સ્પેનમાં ૨૦૧૬માં જ ૫૨,૦૦૦ જેટલા કમ્પ્યુટર્સમાં રેન્સમવેર જોવા મળ્યા હતા.*
*➡️અત્યાર સુધીમાં ૨૦૦ પ્રકારના રેન્સમવેર બની ચુક્યા છે, જેમાં ૨૦૧૬માં Cerber, Locky, Spora, Hydracrypt Cryptroni, Teerac અને Toldesh નામના રેન્સમવેરે ખાસ્સું નુકસાન કરેલું.*
*➡️ગત વર્ષની સરખામણીમાં આ વર્ષમાં રેન્સમવેરના ટાર્ગેટમાં બહુ મોટો ઉછાળો આવ્યો છે.*
*➡️મોટા ભાગના રેન્સમવેર ઈ-મેઇલથી આવતા હોવાને પગલે ૪૦ ટકા સ્પામ ઈ-મેઇલમાં રેન્સમવેર હોવાની શક્યતા, IBM દ્વારા એક રિપોર્ટમાં દર્શાવાઈ છે.*
➡️તાજેતરમાં ત્રાટકેલા એકલા વોન્નાક્રાય રેન્સમવેરે ૧૫૦ દેશોમાં ૨,૦૦,૦૦૦ સિસ્ટમને ટાર્ગેટ બનાવતાં, તે અત્યાર સુધીનો સૌથી ખતરનાક અને ચર્ચાસ્પદ રેન્સમવેર બની ચુક્યો છે.⏺⏺⏺⏺
*🎯💠♻️કઈ રીતે બચી શકાય છે રેન્સમવેરથી?♦️♦️♦️*
*▶️અન્ય વાઇરસની જેમ રેન્સમવેરનો સંપૂર્ણપણે સફાયો શક્ય નથી, પરંતુ તેને આપણા સુધી પહોંચતો અટકાવીને આપણા નેટવર્ક કે આપણી સિસ્ટમને જરૂર સુરક્ષિત કરી શકાય છે.*
*▶️સારો અને જાણીતો એન્ટિવાઇરસ જ વાપરો તેમ જ તેને સમયાંતરે અપડેટ કરતા રહો. ઉપરાંત તમારી સિસ્ટમની ફાયરવોલ અન્ય કોઈ સિક્યોરિટી સોફ્ટવેરને પણ અપ ટુ ડેટ રાખો.*
*▶️કમ્પ્યુટર સિસ્ટમનું રેગ્યુલર અપડેશન અને ડેટાનો નિયમિત બેકઅપ એ રેન્સમવેરથી બચવા માટેનો સરળ અને સચોટ ઉપાય છે. આપના તમામ ડેટા અને જરૂરી ફાઈલોનો એક્સ્ટર્નલ હાર્ડ ડિસ્કમાં બેકઅપ રાખો. ખાસ કરીને ઓફિશિયલ કે સેન્સિટિવ ડેટા (ક્લાયન્ટ કે કસ્ટમરનો ડેટા, પેમેન્ટ કાર્ડ ડિટેઈલ્સ વગેરે).*
*▶️તમારા બ્રાઉઝરમાં પોપ અપ બ્લોકર ઇન્સ્ટોલ કરો, જેથી અચાનકથી આવી પડતી એડવર્ટાઇઝમેન્ટ પર ભૂલથી ક્લિક કરીને રેન્સમવેરનો ભોગ બની ન જવાય.
ઈ-મેઇલ પર અજાણ્યી વ્યક્તિ કે કંપની દ્વારા મોકલવામાં આવતી લિંક પાર ક્યારેય ક્લિક ના કરશો.*
*▶️▶️વોટ્સએપ કે અન્ય સોશિયલ મીડિયામાં ફરતી કોઈ પણ લાલચ કે સિક્યોરિટી અપડેટના નામે ડાઉનલોડ કરવા પ્રેરતી લિંક પર ક્યારેય ક્લિક કરશો નહિ.*
▶️▶️▶️જો તમારી સિસ્ટમ આવા કોઈ રેન્સમવેરનો ટાર્ગેટ બની હોય તો અને સ્ક્રીન પર એવો કોઈ મેસેજ દેખાય તો તરત જ સિસ્ટમને ઇન્ટરનેટ કનેક્શનથી અલગ કરી દો, જેથી તમારા ડેટાનું ટ્રાન્સમિશન અટકાવી શકાય તેમ જ તમારી સિસ્ટમ સાથે જો અન્ય કમ્પ્યુટર્સ જોડાયેલા હોય તો તેમને પણ ટાર્ગેટ બનતા અટકાવી શકાય.
*▶️▶️▶️જો તમે તમારા ડેટાનું બેકઅપ લીધું હશે તો તમે કમ્પ્યુટરને ફોર્મેટ કરીને તેમાં બધા સોફ્ટવેર અને તમારો કામનો ડેટા ફરી ઇન્સ્ટોલ કરી શકશો.*
*▶️▶️તમે રેન્સમવેર રિમૂવલ ટૂલ્સનો ઉપયોગ કરી શકો, અલબત્ત એ માટે તમારે કોઈ ખરેખરા સિક્યુરિટી એક્સપર્ટની મદદ લેવી જરૂરી છે.*
📱રેન્સમવેર સંબંધિત હકીકતો
📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🎯♻️🔘રેન્સમવેરના મુખ્યત્વે બે પ્રકાર છે👇👇👇*
*1⃣લોકસ્ક્રીન રેન્સમવેર :* નામ પ્રમાણે જ, આ રેન્સમવેર એકવાર એક્ટિવેટ થયા પછી સિસ્ટમને સંપૂર્ણપણે લોક કરીને સ્ક્રીન પર મેસેજ બતાવે છે. આ મેસેજ જોઈને પેમેન્ટ કરવા સિવાય તમે કોઈ જ એક્ટિવિટી આ સિસ્ટમ પર કરી શકતા નથી.
*2⃣એન્ક્રિપ્શન રેન્સમવેર :* કમ્પ્યૂટરમાં આ પ્રકારનો રેન્સમવેર ઘૂસી જાય તો તે તમામ ફાઈલો તથા ડેટાને એનક્રિપ્ટ કરવાનું (વાંચી ન શકાય તેવા સ્વરૂપમાં ફેરવી નાખવાનું) શરૂ કરી દે છે. આવા એન્ક્રિપ્ટેડ ડેટાને તમે તે સમયે એક્સેસ કરી શકતા નથી. મોટા ભાગે આ પ્રકારનો રેન્સમવેર મોટી એન્ટરપ્રાઇઝ, ગવર્મેન્ટ એજન્સીઓ વગેરેને વધારે ટાર્ગેટ કરે છે કારણ કે અહીં ડેટા વધુ કિંમતી હોય છે.
*😠કુશળ પ્રોગ્રમિંગની આવડત ધરાવતા સાયબર ક્રિમિનલ્સ દ્વારા બનાવેલ આ રેન્સમવેર એક ખાસ પ્રકારનો પ્રોગ્રામ છે જે તમારા કમ્પ્યુટરમાં ઈ-મેઈલ યા તો ઇન્ફેકટેડ વેબસાઇટ દ્વારા પ્રવેશી જાય છે.*
*😠બંનેમાંથી કોઈ પણ પ્રકારના રેન્સમવેરના હુમલા પછી હવે જો તમારે ડેટા કે સિસ્ટમ એક્સેસ ફરી મેળવવો હોય તો તેમાં દર્શાવેલ રકમનું પેમેન્ટ કરવું પડે તેમ મેસેજમાં જણાવવામાં આવે છે. ત્યાર બાદ તે બ્રાઉઝર, એન્ટી વાયરસ જેવી અમુક એપ્લિકેશન પણ બ્લોક કરી દે છે.*
*😡હેકર્સ ૨૪ કલાકમાં રકમ ચૂકવો તો અમુક રકમ અને તેથી વધુ મોડું કરો તો બમણી રકમની માગણી કરે છે. જોકે રકમ ભર્યા પછી પણ ડેટા પાછો મળવાની કોઈ ગેરંટી હોતી નથી.*
*😡રેન્સમવેર કોઈ પણ કમ્પ્યુટર સિસ્ટમને ટાર્ગેટ કરી શકે છે. એન્ટરપ્રાઇઝ નેટવર્ક હોય કે ઘરમાં વપરાતું કમ્પ્યુટર, કોઈ ગવર્મેન્ટ ઓફિસ હોય કે હેલ્થકેર સર્વિસ, બધે જ રેન્સમવેરના એટેકનો ખતરો રહે છે.*
*0⃣ℹ️રેન્સમવેર વિશે કેટલાક આંકડા0⃣ℹ️*👇👇👇
*➡️યુએસ, યુકે, રશિયા, ઇટાલી, કોરિયા અને સ્પેનમાં ૨૦૧૬માં જ ૫૨,૦૦૦ જેટલા કમ્પ્યુટર્સમાં રેન્સમવેર જોવા મળ્યા હતા.*
*➡️અત્યાર સુધીમાં ૨૦૦ પ્રકારના રેન્સમવેર બની ચુક્યા છે, જેમાં ૨૦૧૬માં Cerber, Locky, Spora, Hydracrypt Cryptroni, Teerac અને Toldesh નામના રેન્સમવેરે ખાસ્સું નુકસાન કરેલું.*
*➡️ગત વર્ષની સરખામણીમાં આ વર્ષમાં રેન્સમવેરના ટાર્ગેટમાં બહુ મોટો ઉછાળો આવ્યો છે.*
*➡️મોટા ભાગના રેન્સમવેર ઈ-મેઇલથી આવતા હોવાને પગલે ૪૦ ટકા સ્પામ ઈ-મેઇલમાં રેન્સમવેર હોવાની શક્યતા, IBM દ્વારા એક રિપોર્ટમાં દર્શાવાઈ છે.*
➡️તાજેતરમાં ત્રાટકેલા એકલા વોન્નાક્રાય રેન્સમવેરે ૧૫૦ દેશોમાં ૨,૦૦,૦૦૦ સિસ્ટમને ટાર્ગેટ બનાવતાં, તે અત્યાર સુધીનો સૌથી ખતરનાક અને ચર્ચાસ્પદ રેન્સમવેર બની ચુક્યો છે.⏺⏺⏺⏺
*🎯💠♻️કઈ રીતે બચી શકાય છે રેન્સમવેરથી?♦️♦️♦️*
*▶️અન્ય વાઇરસની જેમ રેન્સમવેરનો સંપૂર્ણપણે સફાયો શક્ય નથી, પરંતુ તેને આપણા સુધી પહોંચતો અટકાવીને આપણા નેટવર્ક કે આપણી સિસ્ટમને જરૂર સુરક્ષિત કરી શકાય છે.*
*▶️સારો અને જાણીતો એન્ટિવાઇરસ જ વાપરો તેમ જ તેને સમયાંતરે અપડેટ કરતા રહો. ઉપરાંત તમારી સિસ્ટમની ફાયરવોલ અન્ય કોઈ સિક્યોરિટી સોફ્ટવેરને પણ અપ ટુ ડેટ રાખો.*
*▶️કમ્પ્યુટર સિસ્ટમનું રેગ્યુલર અપડેશન અને ડેટાનો નિયમિત બેકઅપ એ રેન્સમવેરથી બચવા માટેનો સરળ અને સચોટ ઉપાય છે. આપના તમામ ડેટા અને જરૂરી ફાઈલોનો એક્સ્ટર્નલ હાર્ડ ડિસ્કમાં બેકઅપ રાખો. ખાસ કરીને ઓફિશિયલ કે સેન્સિટિવ ડેટા (ક્લાયન્ટ કે કસ્ટમરનો ડેટા, પેમેન્ટ કાર્ડ ડિટેઈલ્સ વગેરે).*
*▶️તમારા બ્રાઉઝરમાં પોપ અપ બ્લોકર ઇન્સ્ટોલ કરો, જેથી અચાનકથી આવી પડતી એડવર્ટાઇઝમેન્ટ પર ભૂલથી ક્લિક કરીને રેન્સમવેરનો ભોગ બની ન જવાય.
ઈ-મેઇલ પર અજાણ્યી વ્યક્તિ કે કંપની દ્વારા મોકલવામાં આવતી લિંક પાર ક્યારેય ક્લિક ના કરશો.*
*▶️▶️વોટ્સએપ કે અન્ય સોશિયલ મીડિયામાં ફરતી કોઈ પણ લાલચ કે સિક્યોરિટી અપડેટના નામે ડાઉનલોડ કરવા પ્રેરતી લિંક પર ક્યારેય ક્લિક કરશો નહિ.*
▶️▶️▶️જો તમારી સિસ્ટમ આવા કોઈ રેન્સમવેરનો ટાર્ગેટ બની હોય તો અને સ્ક્રીન પર એવો કોઈ મેસેજ દેખાય તો તરત જ સિસ્ટમને ઇન્ટરનેટ કનેક્શનથી અલગ કરી દો, જેથી તમારા ડેટાનું ટ્રાન્સમિશન અટકાવી શકાય તેમ જ તમારી સિસ્ટમ સાથે જો અન્ય કમ્પ્યુટર્સ જોડાયેલા હોય તો તેમને પણ ટાર્ગેટ બનતા અટકાવી શકાય.
*▶️▶️▶️જો તમે તમારા ડેટાનું બેકઅપ લીધું હશે તો તમે કમ્પ્યુટરને ફોર્મેટ કરીને તેમાં બધા સોફ્ટવેર અને તમારો કામનો ડેટા ફરી ઇન્સ્ટોલ કરી શકશો.*
*▶️▶️તમે રેન્સમવેર રિમૂવલ ટૂલ્સનો ઉપયોગ કરી શકો, અલબત્ત એ માટે તમારે કોઈ ખરેખરા સિક્યુરિટી એક્સપર્ટની મદદ લેવી જરૂરી છે.*
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻
📱રેન્સમવેર સંબંધિત હકીકતો
📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🎯👁🗨શું સ્માર્ટફોનમાં રેન્સમવેર આવી શકે?❓❓*
👉એવું કહેવાય છે કે માત્ર વિન્ડોઝ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પર જ રેન્સમવેર ટાર્ગેટ કરી શકે છે, પરંતુ લિનક્સ આધારિત એન્ડ્રોઇડ પણ રેન્સમવેરનો ટાર્ગેટ બની શકે છે. મોબાઇલ રેન્સમવેર એક એવા પ્રકારનો માલવેર છે, જે સેન્સિટિવ ડેટા (કોન્ટેક્ટ્સ, મેસેજીસ કે અન્ય ડેટા) ચોરીને ડિવાઇસ લોક કરી દે છે. આ પ્રકારના રેન્સમવેરને ડાઉનલોડ કરવા માટે ટાર્ગેટને ફેક વેબસાઈટ, ફેક પ્રોડક્ટ એડવેરટાઇઝમેન્ટ કે ફેક સિક્યોરિટી અપડેટ દ્વારા ઇન્ફેકટેડ વેબસાઇટ પર લઈ જવામાં આવે છે.
🎯👉જેમાં કોઈ લિંક પર ક્લિક કરતાં ફોનમાં રેન્સમવેર એટેકની શક્યતા છે. ભૂતકાળમાં Koler અને Cryptolocker નામના રેન્સમવેર એન્ડ્રોઇડ અને એપલ બંનેને ઈનફેક્ટ કરી ચુક્યા છે. મોબાઇલમાં રેન્સમવેરથી બચવા માટે…
👉હંમેશા Flesh, Java કે અન્ય Plug-Ins ને અપડેટ રાખો.
👉ફાયરવોલ તથા એન્ટિવાઇરસ દ્વારા પોપ-અપને બ્લોક કરી શકાય છે.
એન્ડ્રોઇડમાં ગૂગલ પ્લે સ્ટોર સિવાય ક્યાંયથી કોઈ પણ એપ ઇન્સ્ટોલ કરશો નહીં.
👉જો તમારા કમ્પ્યુટર કે સ્માર્ટફોનમાં રેન્સમવેરનો હુમલો થયો હોય અને તેમાં ખરેખર અગત્યનો ડેટા હોય તો તમે મદદ માટે નજીકના પોલીસ સાયબરસેલનો સંપર્ક કરી શકો છો.
*🎯🎯🎯આટલું ખાસ યાદ રાખશો😇😇😇😇*
🎯👉રેન્સમવેર માત્ર મોટી મોટી કંપનીઓ કે ગવર્મેન્ટ સંસ્થાઓને જ ટાર્ગેટ કરે એવું નથી. એ તમારા પર્સનલ કમ્પ્યુટર સહિત, કોઈ પણ પ્રકારના ઓનલાઇન ડિવાઇસ પર રેન્સમવેરની શક્યતા રહેલી છે
🎯👉રેન્સમવેરના એટેક પછી એટીએમનો ઉપયોગ અસલામત હોવાનું મોટા ભાગના સિક્યોરિટી એક્સપર્ટ નકારે છે. ઘણાં એટીએમ જૂની વિન્ડોઝ-એક્સપી આધારિત સિસ્ટમ પર ચાલે છે એ વાત સાચી, પણ એ સિસ્યમનો ઉપયોગ ઘણો મર્યાદિત હોય છે.
🎯👉રેન્સમવેર કોઈ પણ પ્રકારની ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પર ત્રાટકી શકે છે. લિનક્સ આધારિત ઓએસ વિન્ડોઝ કરતાં વધુ સલામત છે એ વાત સાચી, પણ તે પણ સંપૂર્ણ સુરિક્ષિત નથી. તેનું પ્રમાણ ઓછું હોવાથી તેના પર ઓછા હુમલા થાય છે.
🎯👉રેન્સમવેરથી બચાવનો સૌથી શ્રેષ્ઠ ઉપાય, મહત્વના ડેટાનો નિયમિત બેકઅપ રાખવાનો છે. ડિજિટલ ક્રાંતિનું આ બહુ મોટું વરદાન છે કે ડેટાની ચાહો તેટલી કોપી, સહેલાઈથી કરીને સાચવી શકાય છે.
🎯👉અફવા માનશો નહીં અને ફેલાવશો નહીં. માની ન શકાય એવી ઓફર્સ, પૈસાને લગતી કે બીજી કોઈ પણ જાતની, ગમે તેટલી લલચાવે તો પણ તેના પર ક્લિક કરશો નહીં. તમે પોતે વોટ્સએપનો કલર કદાચ નહીં બદલો તો ચાલશે, એમ આવા મેસેજ બીજા લોકોને પણ ફોરવર્ડ ન કરશો.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
📱રેન્સમવેર સંબંધિત હકીકતો
📲💻📲💻📲💻📲💻📲💻📲
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
*🎯👁🗨શું સ્માર્ટફોનમાં રેન્સમવેર આવી શકે?❓❓*
👉એવું કહેવાય છે કે માત્ર વિન્ડોઝ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પર જ રેન્સમવેર ટાર્ગેટ કરી શકે છે, પરંતુ લિનક્સ આધારિત એન્ડ્રોઇડ પણ રેન્સમવેરનો ટાર્ગેટ બની શકે છે. મોબાઇલ રેન્સમવેર એક એવા પ્રકારનો માલવેર છે, જે સેન્સિટિવ ડેટા (કોન્ટેક્ટ્સ, મેસેજીસ કે અન્ય ડેટા) ચોરીને ડિવાઇસ લોક કરી દે છે. આ પ્રકારના રેન્સમવેરને ડાઉનલોડ કરવા માટે ટાર્ગેટને ફેક વેબસાઈટ, ફેક પ્રોડક્ટ એડવેરટાઇઝમેન્ટ કે ફેક સિક્યોરિટી અપડેટ દ્વારા ઇન્ફેકટેડ વેબસાઇટ પર લઈ જવામાં આવે છે.
🎯👉જેમાં કોઈ લિંક પર ક્લિક કરતાં ફોનમાં રેન્સમવેર એટેકની શક્યતા છે. ભૂતકાળમાં Koler અને Cryptolocker નામના રેન્સમવેર એન્ડ્રોઇડ અને એપલ બંનેને ઈનફેક્ટ કરી ચુક્યા છે. મોબાઇલમાં રેન્સમવેરથી બચવા માટે…
👉હંમેશા Flesh, Java કે અન્ય Plug-Ins ને અપડેટ રાખો.
👉ફાયરવોલ તથા એન્ટિવાઇરસ દ્વારા પોપ-અપને બ્લોક કરી શકાય છે.
એન્ડ્રોઇડમાં ગૂગલ પ્લે સ્ટોર સિવાય ક્યાંયથી કોઈ પણ એપ ઇન્સ્ટોલ કરશો નહીં.
👉જો તમારા કમ્પ્યુટર કે સ્માર્ટફોનમાં રેન્સમવેરનો હુમલો થયો હોય અને તેમાં ખરેખર અગત્યનો ડેટા હોય તો તમે મદદ માટે નજીકના પોલીસ સાયબરસેલનો સંપર્ક કરી શકો છો.
*🎯🎯🎯આટલું ખાસ યાદ રાખશો😇😇😇😇*
🎯👉રેન્સમવેર માત્ર મોટી મોટી કંપનીઓ કે ગવર્મેન્ટ સંસ્થાઓને જ ટાર્ગેટ કરે એવું નથી. એ તમારા પર્સનલ કમ્પ્યુટર સહિત, કોઈ પણ પ્રકારના ઓનલાઇન ડિવાઇસ પર રેન્સમવેરની શક્યતા રહેલી છે
🎯👉રેન્સમવેરના એટેક પછી એટીએમનો ઉપયોગ અસલામત હોવાનું મોટા ભાગના સિક્યોરિટી એક્સપર્ટ નકારે છે. ઘણાં એટીએમ જૂની વિન્ડોઝ-એક્સપી આધારિત સિસ્ટમ પર ચાલે છે એ વાત સાચી, પણ એ સિસ્યમનો ઉપયોગ ઘણો મર્યાદિત હોય છે.
🎯👉રેન્સમવેર કોઈ પણ પ્રકારની ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પર ત્રાટકી શકે છે. લિનક્સ આધારિત ઓએસ વિન્ડોઝ કરતાં વધુ સલામત છે એ વાત સાચી, પણ તે પણ સંપૂર્ણ સુરિક્ષિત નથી. તેનું પ્રમાણ ઓછું હોવાથી તેના પર ઓછા હુમલા થાય છે.
🎯👉રેન્સમવેરથી બચાવનો સૌથી શ્રેષ્ઠ ઉપાય, મહત્વના ડેટાનો નિયમિત બેકઅપ રાખવાનો છે. ડિજિટલ ક્રાંતિનું આ બહુ મોટું વરદાન છે કે ડેટાની ચાહો તેટલી કોપી, સહેલાઈથી કરીને સાચવી શકાય છે.
🎯👉અફવા માનશો નહીં અને ફેલાવશો નહીં. માની ન શકાય એવી ઓફર્સ, પૈસાને લગતી કે બીજી કોઈ પણ જાતની, ગમે તેટલી લલચાવે તો પણ તેના પર ક્લિક કરશો નહીં. તમે પોતે વોટ્સએપનો કલર કદાચ નહીં બદલો તો ચાલશે, એમ આવા મેસેજ બીજા લોકોને પણ ફોરવર્ડ ન કરશો.
✍યુવરાજસિંહ જાડેજા (ગોંડલ)🙏
No comments:
Post a Comment